Przejdź do zawartości

Miękusz rabarbarowy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Miękusz rabarbarowy
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

żagwiowce

Rodzina

korownicowate

Rodzaj

miękusz

Gatunek

miękusz rabarbarowy

Nazwa systematyczna
Hapalopilus rutilans (Pers.) Murrill
Bull. Torrey bot. Club 31(8): 416 (1904)

Miękusz rabarbarowy (Hapalopilus rutilans (Pers.) Murrill) – gatunek grzybów z rzędu żagwiowców (Polyporales)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hapalopilus, Phanerochaetaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy gatunek ten w 1798 r. opisał Christiaan Hendrik Persoon, nadając mu nazwę Boletus rutilans, później przez różnych badaczy był włączany do rodzajów Fomes (hubiak), Inonotus (błyskoporek), Poria, Polystictus, Scindalma, Phaeolus (murszak). Obecnie za prawidłową uznaje się diagnozę W.A. Murrilla, który w 1941 r. zaliczył go do rodzaju Hapalopilus. Ma ponad 30 synonimów naukowych. Niektóre z nich:

  • Hapalopilus nidulans (Fr.) P. Karst. 1881
  • Polystictus rutilans (Pers.) Bigeard & H. Guill. 1913[2].

Nazwę polską podał Stanisław Domański w 1965 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako huba korkowa i huba czerwonawa[3].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kapelusz

Beztrzonowy, do podłoża przyczepiony bokiem. Pojedynczy ma kształt konsolowaty lub muszlowaty, szerokość 4–12 cm i grubość 2–4 cm. Zazwyczaj owocniki wyrastają w grupach po kilka sztuk, często zrastając się ze sobą. Czasami dachówkowato zachodzą na siebie lub tworzą rzędy. Powierzchnia górna u młodych owocników jest filcowata, u starszych naga. Jest nierówna, matowa, niestrefowana, dość miękka i przypomina pumeks. Barwa od żółtobrązowej do cynamonowobrązowej[4][5].

Hymenofor

Rurkowaty. Rurki o barwie od ochrowobrązowej do cynamonowobrązowej i długości 0,5–1,5 cm. Pory kanciaste, tej samej barwy, na jednym milimetrze mieszczą się 2–4[4]. Z czasem stają się wydłużone i nierówne[5].

Miąższ

U żywych owocników soczysty, włóknisty, miękki, w stanie suchym korkowaty i łamliwy. Ma barwę taką samą, jak górna powierzchnia kapelusza lub nieco jaśniejszą i jest słabo pręgowany. KOH (jak również inne wodorotlenki) barwi go na fioletowo lub szaroliliowo. Jest bez smaku i ma słaby, nieco anyżowy zapach[5].

Wysyp zarodników

Biały. Zarodniki o kształcie od eliptycznego do cylindrycznego, gładkie, o rozmiarach 3,5–5 × 2–3 μm. W KOH bezbarwne[6].

Gatunki podobne

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Jest szeroko rozprzestrzeniony na kuli ziemskiej. Występuje w Ameryce Północnej, Europie, Azji, Afryce i Oceanii[8], znaleziono go również w Australii[9]. W Polsce jest dość rzadki, ale nie jest zagrożony[3].

Rośnie w różnego typu lasach liściastych i mieszanych, parkach, na pniach, pniakach i gałęziach martwych drzew. Owocniki są jednoroczne i rozwijają się od czerwca do października. Szczególnie często można go spotkać na brzozie brodawkowatej, grabie, leszczynie, jesionie wyniosłym, dębie i wierzbie iwie[3], ale rośnie także na innych gatunkach drzew liściastych. Na drzewach iglastych występuje rzadko, głównie na jodle pospolitej[7].

Znaczenie

[edytuj | edytuj kod]

Grzyb trujący. Opisano zatrucie tym grzybem u jednej rodziny w Niemczech. Objawy: neurotoksyczne efekty, nudności, zaburzenia ruchu, wzroku, wątroby i niewydolność nerek. Objawy pojawiły się około 12 godzin po spożyciu grzybów. Mocz wszystkich trzech ofiar zatrucia był fioletowy. Po pewnym czasie objawy zatrucia ustąpiły[10].

Saprotrof powodujący białą zgniliznę drewna. Miękusz rabarbarowy jest silnym barwnikiem; barwi wełnę na intensywnie niebieski kolor[7].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Index Fungorum [online] [dostęp 0123-11-03] (ang.).
  2. Species Fungorum [online] [dostęp 2023-11-03] (ang.).
  3. a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 286, 287, ISBN 83-89648-09-1.
  4. a b Andreas Gminder, Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej, 2008, ISBN 978-83-258-0588-3.
  5. a b c d e Miękusz rabarbarowy [online], Grzybland [dostęp 2013-10-01].
  6. MushroomExpert [online] [dostęp 2013-09-29] (ang.).
  7. a b c Till R.Lohmeyer, Ute Kũnkele, Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie, Warszawa 2006, ISBN 83-85444-65-3.
  8. B. Zhishu. G. Zheng, L. Taihui, The Macrofungus Flora of China’s Guangdong Province, Nowy Jork: Columbia University Press., 1993, s. 199, ISBN 962-201-556-5.
  9. T.W. Ma, J. Milne, S. Shingles, Fungi of Australia: Catalogue and Bibliography of Australian Fungi. Basidiomycota p.p. & Myxomycota, Csiro Publishing, 2003, s. 173, ISBN 978-0-643-06907-7.
  10. P. Roberts, S. Evans, The Book of Fungi, Chicago, Illinois: University of Chicago Press, 2011, s. 390, ISBN 978-0-226-72117-0.