Michał Wilczewski

Michał Wilczewski

Michał Janik

Uszka, Seret

Michał Wilczewski (ze zbiorów NAC)
kapitan
Data i miejsce urodzenia	4 listopada 1907 Kurzelówka
Data i miejsce śmierci	14 lutego 1945 Lwów
Przebieg służby
Lata służby	1932–1945
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne Armia Krajowa
Jednostki	54 Pułk Piechoty Strzelców Kresowych, 7 Pułk Piechoty (Francja), 1 Brygada Strzelców (PSZ), Kedyw Okręgu Stanisławów AK, Oddział Specjalny Dywersyjno-Dyspozycyjny przy 40 Pułku Piechoty AK
Stanowiska	dowódca kompanii, zastępca dowódcy kompanii, szef dywersji okręgu, dowódca oddziału partyzanckiego
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa, kampania wrześniowa
Odznaczenia

Michał Wilczewski vel Michał Janik pseud.: „Uszka”, „Seret” (ur. 4 listopada 1907 w Kurzelówce, zm. 14 lutego 1945 we Lwowie) – polski nauczyciel, oficer Wojska Polskiego II RP, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie i Armii Krajowej, kapitan piechoty, cichociemny.

Życiorys

Był synem Ludwika, posiadacza ziemskiego, i Zofii z domu Wacowskiej. Po ukończeniu IV Państwowego Seminarium Nauczycielskiego Męskiego w Czortkowie uzyskał maturę z prawem do nauczania w szkołach powszechnych. Był nauczycielem i rolnikiem. Mieszkał we wsi Cygany i uczył w szkołach powiatu borszczowskiego.

We wrześniu 1939 roku dowodził 2 kompanią I batalionu 54 pułku piechoty Strzelców Kresowych na terenie Lubelszczyzny. 18 listopada przekroczył granicę polsko-węgierską. Był internowany na Węgrzech do lutego 1940 roku. 2 marca dotarł do Francji, gdzie został przydzielony do 7 pułku piechoty na stanowisko zastępcy dowódcy kompanii. Po upadku Francji ewakuował się do Wielkiej Brytanii, gdzie służył jako zastępca dowódcy 7 kompanii 3 Batalionu 1 Brygady Strzelców.

Zgłosił się do służby w kraju. Po przeszkoleniu w dywersji został zaprzysiężony 4 marca 1943 roku w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza. Zrzutu dokonano w nocy z 18 na 19 października 1943 roku w ramach operacji „Oxygen 8” dowodzonej przez kpt. naw. Antoniego Freyera (zrzut na placówkę „Obrus” położoną w okolicy wsi Nieborów). Po aklimatyzacji w Warszawie dostał 1 grudnia przydział do Kedywu Obszaru Lwowskiego AK. Po przybyciu do Lwowa 10 grudnia, między 16 a 18 grudnia doprecyzowano jego przydział na szefa dywersji Okręgu Stanisławów AK. Organizował ośrodki Kedywu na terenie podległych mu inspektoratów, uczestniczył w 15 akcjach kolejowych, odebrał 4 zrzuty lotnicze z zaopatrzeniem dla AK. Od czerwca 1944 roku był dowódcą Oddziału Specjalnego Dywersyjno-Dyspozycyjnego przy 40 pułku piechoty AK. Około 24 czerwca 1944 roku dowodził śmiałym rajdem oddziału 36 partyzantów, o długości ok. 140 km, przez tereny całkowicie opanowane przez UPA, w celu zademonstrowania obecności polskich sił niepodległościowych na terenie. Doszło do szeregu potyczek z Niemcami i Ukraińcami.

W związku ze zbliżaniem się Armii Czerwonej jego oddział został rozwiązany. Po wkroczeniu wojsk radzieckich do Lwowa Wilczewski kontynuował działalność w konspiracji. Utrzymywał kontakty z dowództwem AK i NIE. Popełnił samobójstwo przy próbie jego aresztowania przez NKWD. Jego miejsce spoczynku nie jest znane.

Tablica w kościele św. Jacka w Warszawie, upamiętniająca poległych cichociemnych, w tym Michała Wilczewskiego

Awanse

• podporucznik – ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1932 i 2000. lokatą w korpusie oficerów rezerwy piechoty
• porucznik – ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1936 i 424. lokatą w korpusie oficerów rezerwy piechoty
• kapitan – 15 stycznia 1944 roku ze starszeństwem z dniem 19 października 1943 roku.

Odznaczenia

• Krzyż Walecznych – czterokrotnie
• Medal Wojska.

Upamiętnienie

W lewej nawie kościoła św. Jacka przy ul. Freta w Warszawie odsłonięto w 1980 roku tablicę Pamięci żołnierzy Armii Krajowej, cichociemnych – spadochroniarzy z Anglii i Włoch, poległych za niepodległość Polski. Wśród wymienionych 110 poległych cichociemnych jest Michał Wilczewski.

Bibliografia

• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2004. ISBN 978-83-7188-691-1.
• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 4. Zwierzyniec – Rzeszów: Obywatelskie Stowarzyszenie „Ostoja”, 2011, s. 229–231. ISBN 978-83-933857-0-6.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1984, s. 433. ISBN 83-211-0537-8.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, 1984, s. 179–180.

Linki zewnętrzne

• biogram na stronie elitadywersji.org