Mielno (województwo warmińsko-mazurskie)
53°30′39″N 20°12′19″E/53,510833 20,205278
| wieś | |
 Neogotycki kościół w Mielnie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) |
408[2] |
| Strefa numeracyjna |
89 |
| Kod pocztowy |
14-107[3] |
| Tablice rejestracyjne |
NOS |
| SIMC |
0474904 |
Położenie na mapie gminy Grunwald  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu ostródzkiego  | |
| 53°30′39″N 20°12′19″E/53,510833 20,205278[1]
| |
Mielno (dawniej niem. Mühlen[4]) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Grunwald przy drodze wojewódzkiej nr 537. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsze wzmianki o Mielnie pochodzą z 1328 roku (założenie wsi z nadania Mikołajowi z Kowalk na części majątku o powierzchni 200 włók), przywilej ten kilkakrotnie ponawiano. Po rozparcelowaniu wielkiego majątku poza Mielnem powstały wówczas wsie Gąsiorowo, Prusy, Tymowo i Zielonowo[5]. W czasach krzyżackich wieś podlegała pod komturię w Olsztynku, były to dobra rycerskie o powierzchni 70 włók[6].
Okoliczne ziemie komtur dzierzgoński nadał Mikołajowi pochodzącemu z Kowalk. W roku 1333 komtur dzierzgoński Ginter von Schwarzburg odnowił przywilej lokacyjny dla Mikołaja Gobelau. Wieś otrzymała 40 włók ziemi na prawie chełmińskim. W roku 1399 był tu folwark należący do Barbary von Muhlen. W 1410 roku Mielno zostało zniszczone przez wojska litewskie i polskie. W roku 1470 właścicielem wsi był Jan Schyra. W 1519 roku na wojnę z Polską stawiło się obowiązkowo 12 chłopów do armii krzyżackiej. W czasie działań krzyżackich wieś została całkowicie spustoszona, w 1520 po wkroczeniu wojsk polskich cała okoliczna szlachta opowiedziała się po stronie króla polskiego, jedynym który był przeciwny był niejaki Nęcki. W 1540 roku gospodarowało 33 chłopów, 4 zagrodników, działał młyn zbożowy. Usługi wykonywał szewc i kołodziej. W roku 1579 wieś uprawiała 60 włók ziemi, do folwarku należało tylko 10 włók. Gospodarowało tu 18 chłopów, 7 zagrodników, działała już karczma. W roku 1629 wojska szwedzkie spustoszyły całą wieś. W 1783 roku w Mielnie wybudowano nowy młyn o napędzie wodnym. W 1807 roku wojska francuskie podczas przemarszu spowodowały wielkie zniszczenia. W 1820 roku, we wsi mieszkało 196 osób, a w roku 1939 – 363 osoby. Na miejscu kościoła średniowiecznego, w 1862 roku wybudowano nowy kościół w stylu neogotyckim z kamienia i cegły. Po roku 1945 kościół w Mielnie przeszedł we władanie katolików polskich i do dziś jest filią parafii w Stębarku
W Mielnie znajduje się zabytkowy park dworski założony i ukształtowany w swojej obecnej formie w II poł. XIX wieku na podstawie projektu wybitnego projektanta ogrodów z Bydgoszczy Johanna Larassa. Park zachowany prawie w całości w swoich historycznych granicach jest jednym z lepiej zachowanych założeń parkowych w województwie warmińsko-mazurskim, z czytelnym historycznym układem przestrzennym z grupami drzew: daglezji i klonów, i licznym wielogatunkowym starodrzewem, na który składają się między innymi: klony, buki, graby, dęby, lipy, świerki, daglezje, sosny wejmutki.
We wsi warto obejrzeć kościół neogotycki z 1862 r. Podczas II wojny światowej na kościół napadli żołnierze niemieccy i zaczęli weń strzelać. Do dziś widoczne są trzy dziury postrzałowe w obrazie ołtarza. W promieniu 3 km od wsi znajdują się źródła Drwęcy, dolina Czarci Jar oraz cmentarz z I wojny światowej w pobliskim Drwęcku.
Mielno jest jedną z piękniejszych wiosek w województwie warmińsko-mazurskim. Znajduje się tu jezioro jezioro Mielno. Jezioro jest uznawane przez turystów jako bardzo czyste. W Mielnie był kiedyś ośrodek wypoczynkowy, lecz dziś już nie prosperuje. Na jego miejscu stoją prywatne domki letniskowe, które w sezonie letnim są wynajmowane turystom. Do Mielna przyjeżdżają zawsze stali goście, amatorzy tej miejscowości.
Przez wieś przepływa rzeka Marózka, która wpada do odległego o 7 km (w kierunku północno-wschodnim) jeziora Maróz.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 6, Warszawa: nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1880-1914.
- Jan Długosz „Insignia seu Cleinodia Regis et Regni Poloniae”, Wydanie: Z. Celichowski, Poznań 1885
- Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury, przewodnik. Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7 s. 28
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 79857
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 17 września 2023 [dostęp 2022-11-17].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 786 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
- ↑ Jan Bałdowski "Warmia i Mazury, mały przewodnik" Wydawnictwo Sport i Turystyka Warszawa 1977 s. 135
- ↑ Cz. Baszyński: Osadnictwo komturstwa ostródzkiego do połowy XV w. Zapiski historyczne, t. 25, 1960, str.: 103-118, za Ostróda. Z dziejów miasta i okolic. Pojezierze, Olsztyn, 1976, 448 str.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Gminny Ośrodek Kultury w Gierzwałdzie
- Pomniki i cmentarze IWŚ – cmentarze wojenne w Mielnie i okolicy
- Siedziba gminy: Gierzwałd
| Miejscowości gminy |
| ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Jednostki pomocnicze gminy |
|
