Minóg strumieniowy

Minóg strumieniowy
	Lampetra planeri
	(Bloch, 1784)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Nadgromada	bezżuchwowce
Gromada	Petromyzontida
Rząd	minogokształtne
Rodzina	minogowate
Rodzaj	Lampetra
Gatunek	minóg strumieniowy
Synonimy
	Ammocoetes lamproyon Römer-Büchner, 1927; Petromyzon bicolor Shaw, 1804; Petromyzon niger Lacepède, 1802; Petromyzon planeri Bloch, 1784; Petromyzon plumbeus Shaw, 1804; Petromyzon septoeuil Lacepède, 1802;
	Ammocoetes lamproyon Römer-Büchner, 1927; Petromyzon bicolor Shaw, 1804; Petromyzon niger Lacepède, 1802; Petromyzon planeri Bloch, 1784; Petromyzon plumbeus Shaw, 1804; Petromyzon septoeuil Lacepède, 1802;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Minóg strumieniowy^[2], minog strumieniowy^[3] (Lampetra planeri) – gatunek bezżuchwowca z rodziny minogowatych (Petromyzontidae), prymitywny kręgowiec wodny, u którego w całym cyklu rozwojowym zachowana jest struna grzbietowa (chorda). Gatunek ten występuje w formie słodkowodnej, niewędrownej.

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Występuje w wodach słodkich zlewisk Morza Północnego i Bałtyku, a także we Francji, Irlandii, północnych Włoszech, dorzeczu górnego Dunaju i górnej Wołgi. W Polsce zasiedla górne odcinki wód płynących. Najczęściej można go spotkać w dopływach górnej i dolnej Wisły o zimnej i dobrze natlenionej wodzie.

Opis[edytuj | edytuj kod]

Ciało minoga ma cylindryczny kształt i pokryte jest gładką bezłuską skórą oraz śluzem. Jego tylna część jest ścieśniona w płaszczyznach bocznych. Bardzo ważną cechą jest brak płetw parzystych, a występują jedynie nieparzyste: płetwy grzbietowe (które posiada dwie, stykające się ze sobą) i ogonowa. Średnica dorosłego osobnika dochodzi do 8 mm, zaś długość ciała do 16 cm. Larwy są grubsze, a także nieco większe i osiągają nawet 20 cm. Po przeobrażeniu w postać dorosłą, u minogów następuje skrócenie długości ciała. Z przodu ciała znajduje się otwór gębowy (bez szczęk), okolony lejkowatą przyssawką, mająca po zamknięciu kształt podłużnej szczeliny. W górnej części otworu gębowego znajdują się 2 rogowe ząbki, zaś w dolnej 7 do 9. Głowa zwierzęcia wzmocniona jest chrzęstną czaszką (niezasklepioną), w której dominującą częścią jest szkielet skrzeli. W głowie znajduje się para niewielkich oczu i pojedynczy otwór nosowy. Szkielet osiowy ciała tworzy struna grzbietowa otoczona chrzęstnymi łukami kręgowymi.

Odżywianie[edytuj | edytuj kod]

Larwy odżywiają się poprzez filtrację mikroorganizmów, zwłaszcza glonów, a także detrytusu. Postaci dorosłe, po przeobrażeniu, w ogóle nie przyjmują pokarmu, gdyż ich układ pokarmowy ulega atrofii^[4].

Rozród[edytuj | edytuj kod]

Jest to gatunek osiadły. Samica składa około 1000 jaj, z nich legną się ślepe larwy, które żyją przy dnie. Dorosłe osobniki giną zaraz po odbyciu tarła. Larwy żyją przeciętnie 4–5 lat, po czym następuje ich przeobrażenie w postać dorosłą. Osobniki dojrzałe zaraz po przeobrażeniu przystępują do tarła.

Znaczenie gospodarcze[edytuj | edytuj kod]

W polskim rybołówstwie minóg strumieniowy nie ma znaczenia gospodarczego. Jego larwy są czasem łapane przez wędkarzy i używane jako przynęta na ryby drapieżne.

Zagrożenia i ochrona[edytuj | edytuj kod]

Jest to bardzo rzadki gatunek ze względu na coraz większe zanieczyszczenie strumieni i rzek, w których żyje. W Polsce z dniem 23 listopada 2011 objęto go ochroną ścisłą^[5], po czym z dniem 8 października 2014 objęto go ochroną częściową^[6]^[7].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Lampetra planeri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Ryby : encyklopedia zwierząt. Henryk Garbarczyk, Małgorzata Garbarczyk i Leszek Myszkowski (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN : Dorota Szatańska, 2007. ISBN 978-83-01-15140-9.
↑ Krystyna Kowalska, Jan Maciej Rembiszewski, Halina Rolik Mały słownik zoologiczny, Ryby, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973
↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2017-01-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-11)].
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2011 r. nr 237, poz. 1419)
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2014 r. poz. 1348)
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r., poz. 2183). [dostęp 2017-01-16]..

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Mały słownik zoologiczny: ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976.
Andrzej Rudnicki: Ryby wód polskich – atlas. Warszawa: WSiP, 1989, s. 104. ISBN 83-02-01071-5.

[iucn-1] Lampetra planeri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Szatanska-2] Ryby : encyklopedia zwierząt. Henryk Garbarczyk, Małgorzata Garbarczyk i Leszek Myszkowski (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN : Dorota Szatańska, 2007. ISBN 978-83-01-15140-9.

[Rembiszewski-3] Krystyna Kowalska, Jan Maciej Rembiszewski, Halina Rolik Mały słownik zoologiczny, Ryby, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973

[4] Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2017-01-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-11)].

[RMS2011-5] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2011 r. nr 237, poz. 1419)

[RMS2014-6] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2014 r. poz. 1348)

[rozp2016-7] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r., poz. 2183). [dostęp 2017-01-16]..

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]