Minuskuł 44
 Początek Ewangelii Mateusza | |
| Data powstania |
XII wiek |
|---|---|
| Rodzaj | |
| Numer |
44 |
| Zawartość |
Ewangelie |
| Język |
grecki |
| Rozmiary |
30,7 × 24 cm |
| Typ tekstu |
bizantyjski |
| Kategoria |
V |
| Data odkrycia |
1745 |
| Miejsce przechowywania | |
Minuskuł 44 (wedle numeracji Gregory – Aland) – rękopis Nowego Testamentu pisany minuskułą na pergaminie w języku greckim z XII wieku. Zawiera dodatkowy materiał pozabiblijny, przystosowany został do czytań liturgicznych. Był wykorzystywany w dawnych wydaniach Nowego Testamentu, nie jest jednak wykorzystywany we współczesnych krytycznych wydaniach Novum Testamentum Graece. Przechowywany jest w Londynie.
Opis rękopisu[edytuj | edytuj kod]
Kodeks zawiera tekst czterech Ewangelii na 259 pergaminowych kartach (30,7 na 24 cm)[1][2]. Każda strona rękopisu zawiera jedną kolumnę tekstu złożoną z 21-22 linijek[1][3]. Pismo ma charakter ciągły bez przerw między wyrazami, stosuje przydechy i akcenty. Atrament ma barwę brunatną. Inicjały pisane są kolorem czerwonym, niebieskim i złotym, nagłówki Ewangelii są zdobione. Cytaty ze Starego Testamentu czasem są znakowane[4]. Na końcu każdej Ewangelii znajdują się kolofony[5][6]. Przed każdą Ewangelią umieszczony został portret Ewangelisty w pozycji siedzącej[4].
Tekst Ewangelii dzielony jest według κεφαλαια (rozdziałów), których numery umieszczono na marginesie. W górnym marginesie umieszczono τιτλοι (tytuły) rozdziałów. Niezależnie od tego rękopis stosuje podział według Sekcji Ammoniusza (w Mk 234) z odniesieniami do Kanonów Euzebiusza. Zawiera noty liturgiczne na marginesach, co umożliwia wykorzystanie rękopisu w czytaniach liturgicznych[5][6].
Kodeks zawiera także księgi liturgiczne z żywotami świętych: Synaksarion i Menologium[6].
Tekst[edytuj | edytuj kod]
_John_1,35_f._203v.jpg)
Grecki tekst Ewangelii reprezentuje bizantyjską tradycję tekstualną. Aland zaklasyfikował go do kategorii V[7]. Hermann von Soden zaliczył rękopis do tekstualnej rodziny K1 (pierwotna forma tekstu bizantyńskiego)[8]. Jacob Greelings potwierdził przynależność do rodziny E w Ewangelii Marka[9]. Według metody wielokrotnych wariantów Claremont Profile Method reprezentuje rodzinę tekstualną Kx (standardowy tekst bizantyński) w trzech rozdziałach Ewangelii Łukasza (1, 10 i 20)[8].
Nie zawiera tekstu Mt 16,2-3 (znaki czasu), który został pominięty przez skrybę, ale został dodany na marginesie przez późniejszego korektora. Nie zawiera tekstu J 7,53-8,11, a J 5,4 (anioł poruszający wodę) został oznakowany obeliskiem jako wątpliwy. J 7,8 został starty i nadpisany ponownie przez późniejszą rękę[6]. Zawiera tekst Łk 22,43-44 (krwawy pot Jezusa)[4].
- Niektóre warianty tekstowe
_f._203r_John_1,20.jpg)
Po lewej stronie klamry warianty Textus receptus po prawej Minuskułu 44
- Mt 2,1 – Ἰεροσόλυμα (Jerozolima) ] Ἰερουσαλήμ (Jeruzalem)[10]
- Mt 2,11 – εὗρον (znaleźli) ] εἶδον (zobaczyli)[11]
- Mt 2,23 – Ναζαρέτ (Nazaret) ] Ναζαρὰ (Nazara)[12]
- J 1,28 – Βηθαραβᾷ (Betabara) ] Βηθανίᾳ (Betania)[13]
- J 1,29 – Ἰωάννης (Jan) ] brak[14]
Historia[edytuj | edytuj kod]
,_John_7,8.jpg)
Griesbach[15] i Scholz datowali rękopis na XI, a Gregory na XII wiek[16]. Paleograficznie rękopis datowany jest przez INTF na wiek XII[1][3]. Rękopis sprowadził z Góry Atos do Anglii César de Missy, późniejszy kapelan angielskiego króla Jerzego III[6], który poszukiwał rękopisów na potrzeby przygotowywanego wydania greckiego Nowego Testamentu[5]. Według noty dokonanej odręcznie przez de Missy’ego na szczycie pierwszej oraz ostatniej karty rękopisu został on nabyty przezeń w roku 1745 (Ex libris Caesaris De Missy, Berolinensis, Londini: Anno Domini 1745). Rękopis został nabyty dla British Museum w dniach 18–26 marca 1776 roku[17].
Johann Jakob Wettstein wciągnął go na listę rękopisów Nowego Testamentu pod siglum 44e[18]. Gregory w 1908 roku upraszczając system zapisu siglów nadał mu numer 44[19] i pod takim numerem jest oznaczany po dziś dzień[20]. Hermann von Soden nadał mu siglum ε 239[21].
Wettstein wykorzystał rękopis w swoim wydaniu Nowego Testamentu z 1751 roku. César de Missy skolacjonował rękopis w 1746 roku w oparciu o wydanie Johna Milla na potrzeby tego wydania[18]. Scrivener w oparciu o wydanie krytyczne Bloomfielda zarzucił Wettsteinowi, że niezbyt dokładnie cytuje rękopis[5]. Wykorzystał go również Griesbach w swoim wydaniu[22]. Nie jest natomiast wykorzystywany w wydaniach tekstu Nowego Testamentu Nestle-Alanda[23].
William Hatch opublikował faksymile kodeksu w 1951 roku[24]. W formie zdigitalizowanej jest dostępny na stronie Biblioteki Brytyjskiej[25] oraz na stronie INTF[3].
Obecnie przechowywany jest w Bibliotece Brytyjskiej (Additional Manuscripts 4949), w Londynie[1][3].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Aland i in. 1994 ↓, s. 49.
- ↑ Richard 1952 ↓, s. 2.
- ↑ a b c d Cod. 44 INTF ↓.
- ↑ a b c Hatch 1951 ↓, s. 198.
- ↑ a b c d Scrivener 1894 ↓, s. 197.
- ↑ a b c d e Gregory 1900 ↓, s. 139.
- ↑ Aland i Aland 1995 ↓, s. 138.
- ↑ a b Wisse 1982 ↓, s. 53.
- ↑ Greelings 1968 ↓.
- ↑ Wettstein 1751 ↓, s. 241.
- ↑ Wettstein 1751 ↓, s. 248.
- ↑ Wettstein 1751 ↓, s. 255.
- ↑ Wettstein 1751 ↓, s. 842.
- ↑ Wettstein 1751 ↓, s. 843.
- ↑ Griesbach 1809 ↓, s. civ.
- ↑ Gregory 1900 ↓, s. 138.
- ↑ Add Ms 4949 ↓.
- ↑ a b Wettstein 1751 ↓, s. 50.
- ↑ Gregory 1908 ↓, s. 49.
- ↑ Aland 1963 ↓, s. 63.
- ↑ Soden 1911 ↓, s. 155–156.
- ↑ Griesbach 1809 ↓, s. 22.
- ↑ NA27 2001 ↓, s. 58*-59*.
- ↑ Hatch 1951 ↓, s. 199.
- ↑ Add Ms 4949 b ↓.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Listy rękopisów NT
- K. Aland: Kurzgefasste Liste der griechischen Handschriften des Neuen Testaments. Berlin: Walter de Gruyter, 1963. (niem.).
- K. Aland, M. Welte, B. Köster, K. Junack: Kurzgefasste Liste der griechischen Handschriften des Neues Testaments. Berlin, New York: Walter de Gruyter, 1994, s. 49.
- Caspar René Gregory: Die griechischen Handschriften des Neuen Testament. Leipzig: J.C. Hinrichs’sche Buchhandlung, 1908, s. 49. (niem.).
- M. Richard: Inventaire des manuscrits grecs du British Museum I, Fonds Sloane, Additional, Egerton, Cottonian et Stowe. Paris: 1952, s. 2. (fr.).
- Liste Handschriften. Kodeks 44 (GA). [w:] INTF [on-line]. Münster Institute. [dostęp 2021-07-31].
- Introdukcje do krytyki tekstu NT
- K. Aland, B. Aland: The Text of the New Testament: An Introduction to the Critical Editions and to the Theory and Practice of Modern Textual Criticism. przeł. Erroll F. Rhodes. Grand Rapids: William B. Eerdmans Publishing Company, 1995, s. 138. ISBN 978-0-8028-4098-1. (ang.).
- C.R. Gregory: Textkritik des Neuen Testaments. T. 1. Leipzig: J.C. Hinrichs, 1900, s. 138–139. (niem.).
- J.J. Griesbach: Novum Testamentum Graece. T. 1. Londini: Impenais J. Mackinlay, 1809, s. 104. (łac.).
- F.H.A. Scrivener: A Plain Introduction to the Criticism of the New Testament. T. 1. London: George Bell & Sons, 1894, s. 197.
- Hermann von Soden: Die Schriften des Neuen Testaments, in ihrer ältesten erreichbaren Textgestalt hergestellt auf Grund ihrer Textgeschichte. T. 1. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht Verlage, 1911, s. 155–156.
- Krytyczne wydania tekstu NT
- J.J. Wettstein: Novum Testamentum Graecum. T. 1. Amstelodami: Ex Officina Dommeriana, 1751. (łac.).
- Eberhard Nestle, Erwin Nestle: Novum Testamentum Graece. communiter ediderunt: B. et K. Aland, J. Karavidopoulos, C.M. Martini, B.M. Metzger. Wyd. 27. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 2001. ISBN 978-3-438-05100-4. [NA27]
- Inne
- Add MS 4949. Desription. British Library.
- Add MS 4949. British Library.
- Jacob Greelings. Family E and Its Allies in Mark. „Studies and Documents”. XXXI, 1968. Salt Lake City, UT. (ang.).
- William Henry Paine Hatch: Facsimiles and Descriptions of Minuscule Manuscripts of the New Testament. Cambridge, Massachussetts: Harvard University, 1951.
- Frederik Wisse: The Profile Method for the Classification and Evaluation of Manuscript Evidence, as Applied to the Continuous Greek Text of the Gospel of Luke. Grand Rapids: William B. Eerdmans Publishing Company, 1982. ISBN 0-8028-1918-4. (ang.).