Przełom Warty koło Mstowa
.jpg)
Przełom Warty koło Mstowa (Przełom Warty w Mstowie[1], Mirowski Przełom Warty[2][3]) – przełom utworzony przez Wartę stanowiący granicę między Wyżyną Częstochowską a Wyżyną Wieluńską[4], przy czym sam przełomowy odcinek rzeki zalicza się do Wyżyny Częstochowskiej[5][6]. Przełom ma ok. 12 km długości[7]. Zaczyna się pomiędzy wzgórzami Sołek i Skałki (tzw. Brama Warty) w częstochowskiej dzielnicy Mirów[7][8]. Kończy się pod Górą Wał w Mstowie[7].
Jest to przełom epigenetyczno-przelewowy powstały podczas zlodowacenia Odry w wyniku przelania się wód pra-Warty do Niecki Włoszczowskiej[1][6]. Obszar stanowi jedno z największych rozcięć erozyjnych na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej[6].
Fragment przełomu jest chroniony jako obszar Natura 2000 Przełom Warty koło Mstowa. Obszar ten zajmuje powierzchnię 100,6 ha, położony jest na terenie Częstochowy i gminy Mstów. Znajduje się na wysokości 235–290 m n.p.m.[9]
Przełom Warty koło Mstowa znajduje się na północnych krańcach Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd.
Przyroda[edytuj | edytuj kod]
W przełomie występują wapienne ostańce. W Mirowie znajduje się Brama Mirowska utworzona przez dwa ostańce: skałę Mirów nad Wartą (Balikową Skałę) o wysokości około 20 metrów oraz skałę Jaś i Małgosia o wysokości około 10 metrów. W pobliżu skały Mirów nad Wartą znajduje się jaskinia o długości około 15 metrów[2]. W Mstowie natomiast położona jest Skała Miłości o wysokości 15 metrów[10][11].
Szata roślinna obszaru jest zróżnicowana. 71% powierzchni zajmują łąki (w tym łąki trzęślicowe), 13% lasy, 16% tereny rolne. Występują tutaj starorzecza. Na północnym zboczu Przeprośnej Górki znajduje się las grądowy o powierzchni 7 ha. Spośród rzadkich i chronionych roślin występuje m.in. lilia złotogłów, skrzyp zimowy, buławnik wielkokwiatowy, kruszczyk szerokolistny, przewiercień długolistny, parzydło leśne i groszek wschodniokarpacki, a spośród roślin wodnych grążel żółty i rdestnica kędzierzawa. W rejonie występują takie gatunki zwierząt jak bąk, błotniak stawowy, derkacz, gąsiorek, bóbr europejski i kumak nizinny[9].
Atrakcje turystyczne[edytuj | edytuj kod]
Przez obszar przebiega wiele ścieżek, w tym Szlak Jury Wieluńskiej. W Mstowie znajdują tereny rekreacyjne położone wokół Góry Szwajcera oraz zbiornika wodnego Tasarki, tuż przy brzegu Warty. W przełomie organizowane są także spływy kajakowe. W okolicy znajduje się zabytkowy, powstały w średniowieczu klasztor w Mstowie, a także sanktuarium św. Ojca Pio na Przeprośnej Górce będące tradycyjnym miejscem postoju dla pielgrzymów zmierzających na Jasną Górę[12][11].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Dulias i Hibszer 2004 ↓, s. 26.
- ↑ a b S. Cabała, C. Gębicki, K. Pierzgalski, J. Zygmunt: Stanowiska przyrodnicze Częstochowy Część I MIROWSKI PRZEŁOM WARTY. czestochowa.pl. [dostęp 2016-03-08]. (pol.).
- ↑ Jacek Krywult: Mirowski Przełom Warty. tenpieknyswiat.pl, 14 kwietnia 2009. [dostęp 2016-03-08]. (pol.).
- ↑ Azymut: północny zachód. edus.ibrbs.pl. [dostęp 2018-09-28]. (pol.).
- ↑ Jerzy Nita, Urszula Myga-Piątek, Mikroregiony i submikroregiony Wyżyny Częstochowskiej na tle podziału fizycznogeograficznego Wyżyny Śląsko-Krakowskiej, [w:] Studia nad regionalizacją fizycznogeograficzną Polski, Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, 2018, s. 224, ISBN 978-83-61590-89-7.
- ↑ a b c Joanna Żelazna-Wieczorek, Agnieszka Bik, Dynamika zbiorowisk okrzemek w źródłach o różnym typie hydrobiologicznym, „Fragmenta Floristica et Geobotanica Polonica”, 16 (1), 2009, s. 155–167.
- ↑ a b c Przełom Warty koło Mstowa. [w:] Śląskie. Informacja turystyczna województwa śląskiego [on-line]. [dostęp 2021-12-29].
- ↑ Daniel Bakota. Trasy turystyczno-rekreacyjne i dydaktyczne w obrębie Częstochowy na przełomie XX i XXI wieku. „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna”. 13 (2), 2014. DOI: 10.16926/kf.2014.13.14.
- ↑ a b Natura 2000 a turystyka | Katalog obszarów Natura 2000. obszary.natura2000.org.pl. [dostęp 2016-03-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-27)]. (pol.).
- ↑ Pleszyniak 2015 ↓, s. 10.
- ↑ a b Przełom Warty w Mstowie. jura.slaskie.travel. [dostęp 2018-09-28]. (pol.).
- ↑ Pleszyniak 2015 ↓, s. 6–12.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Renata Dulias, Adam Hibszer: Województwo śląskie: przyroda, gospodarka, dziedzictwo kulturowe. Kraków: Wydawnictwo Kubajak, 2004. ISBN 83-87971-70-7.
- Jerzy Pleszyniak: Gmina Mstów... dobre miejsce na wypoczynek i rekreację. Wydawnictwo Alatus, 2015. ISBN 978-83-63085-79-7. [dostęp 2018-09-28].