Morawka (osiedle)
Dom przy ul. Morawka 8 | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miasto | |
Położenie na mapie Stronia Śląskiego | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego | |
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego | |
Położenie na mapie gminy Stronie Śląskie | |
50°17′15″N 16°52′48″E/50,287500 16,880000 |
Morawka – osiedle mieszkaniowe, część Stronia Śląskiego wybudowane w latach 1948-1952, w pobliżu którego przepływa rzeka Morawka, od której osiedle wzięło swoją nazwę.
Lokalizacja[edytuj | edytuj kod]
Położone jest[1] w południowej części miasta, na stoku niewielkiego wzniesienia Gór Bialskich (ok. 505 m n.p.m.), w rozwidleniu dróg do Starej Morawy i Młynowca, w pobliżu rzeki Morawka. Osiedle obejmuje następujące ulice:[1]
- ul. T. Kościuszki (górna część), ul. Morawka, ul. Akacjowa, ul. Sudecka, ul. Klonowa w starszej części,
- ul. M. Kopernika, ul. Świerkowa, ul. Jaworowa w nowej części.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Powstało w latach 1948-1952 przy ówczesnej niewielkiej wsi, będąc częścią radzieckiej inwestycji związanej z pozyskiwaniem rud uranu w złożu Kopaliny w okolicach Kletna (osiedle o zbliżonym wyglądzie i przeznaczeniu powstało przy kopalniach uranu w Kowarach). Po wycofaniu się Rosjan, wskutek spadku opłacalności wydobycia w 1953 r., osiedle zostało przekazane do użytku publicznego. Część powierzchni wydzielono na sporej wielkości Wojewódzki Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych, przeniesiony tu z Trzebieszowic, z Zamku na Skale. Istnieją przypuszczenia, że w szpitalu tym Rosjanie przetrzymywali początkowo również polskich więźniów politycznych. Pozostałą część budynków przekazano gminie i przeznaczono na cele mieszkalne.
Układ przestrzenny[edytuj | edytuj kod]
Układ osiedla jest dobrym przykładem planowania przestrzennego, które czerpało jeszcze z doświadczeń i teorii planistycznych okresu przed 1939 r.[2] Osiedle założone jest na terenie o nieregularnym zarysie. Większą, zachodnią część stanowi obszar zabudowany. Układ ulic jest zróżnicowany. Niektóre odcinki są dwustronnie osadzona na półokręgu, tworząc interesujący układ. Domy wielorodzinne i bloki mieszkalne, typowe dla budownictwa lat 50. XX wieku, z czterospadowym dachem krytym ceramiczną dachówką. Część z nich stanowiła zaplecze usługowe i handlowe, a całość przypominała niewielkie, samodzielne miasteczko.
Mniejsza, wschodnia część to park miejski na terenach nadrzecznych z nasadzeniami z lat budowy osiedla. W parku ścieżki spacerowe z ławkami, tereny trawiaste, ścieżka zdrowia i plac zabaw dla dzieci z lat 80. XX wieku.
W południowej części osiedla Morawka od lat 80. XX wieku powstaje osiedle domów jednorodzinnych. Od wschodu do osiedla przylega teren Pracowniczych Ogrodów Działkowych "Krokus"[1]. Na wysokości osiedla na rzece wybudowana jest tama wraz z suchym retencyjnym zbiornikiem przeciwpowodziowym. Ponad osiedlem znajduje się stacja wodociągowa zaopatrująca całe miasto[1].
Szpital[edytuj | edytuj kod]
Na terenie dużej części osiedla od 1952 roku zlokalizowany jest Wojewódzki Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych. Od lat 90. XX wieku szpital stopniowo podupada odsprzedając kolejne budynki lub przekazując je do zasobu mienia komunalnego. W roku 2008 szpital opiekował się ok. 400-osobową grupą pacjentów, zatrudniając ok. 400 pracowników.
-
Brama główna szpitala
-
Budynek dawnych WTZ
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Lądek Zdrój, Stronie Śląskie. Plany miast, mapa okolic, mapa 1:12000, Studio Wydawnicze Plan, Wrocław 2006, ISBN 83-60180-16-4
- ↑ Studium środowiska kulturowego gminy Stronie Śląskie woj. wałbrzyskie opracowanie dla Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków pod red. Iwony Cegleckiej-Rybka, Regionalny Ośrodek Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego we Wrocławiu, Wrocław 1996 r.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Studium środowiska kulturowego gminy Stronie Śląskie woj. wałbrzyskie opracowanie dla Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków pod red. Iwony Cegleckiej-Rybka, Regionalny Ośrodek Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego we Wrocławiu, Wrocław 1996 r.