Przejdź do zawartości

Nagroda Zenera

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Nagroda Zenera
Zener Prize, Zener Gold Medal
Nagroda za

Ważne odkrycia naukowe lub wybitne osiągnięcia w dziedzinie inżynierii materiałowej i fizyki

Przyznający

Międzynarodowy Komitet Nagrody Zenera

Państwo

Nagroda międzynarodowa

Pierwsze rozdanie

1965

Ostatnie rozdanie

2022

Nagroda Zenera

[edytuj | edytuj kod]

Nagroda Zenera nazywana również Złotym Medalem Zenera – międzynarodowa nagroda przyznawana za ważne odkrycia naukowe lub wybitne osiągnięcia w dziedzinie inżynierii materiałowej i fizyki ze szczególnym uwzględnieniem zastosowań spektroskopii mechanicznej i tarcia wewnętrznego.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Nagroda Zenera była wcześniej znana jako Nagroda ICIFUAS [1][2] i przyznawano ją w okresie od 1965 do 1989 roku co 4 lata. Nie została przyznana w latach 1973, 1977 i 1981. W 1985 roku Nagrodę ICIFUAS otrzymał Clarence Melvin Zener za odkrycie zjawiska Zenera oraz fundamentalne prace na temat zjawisk niesprężystych metali [3]. Clarence Zener zmarł na atak serca 15 lipca 1993 roku w wieku 87 lat. Wkrótce po jego śmierci, we wrześniu 1993 roku powstał Międzynarodowy Komitet Nagrody Zenera, który ufundował Nagrodę Zenera i w ten sposób uhonorował znakomitego amerykańskiego fizyka w uznaniu za jego pionierskie prace w dziedzinie niesprężystości materiałów i odkrycie zjawiska Zenera, przez co przyczynił się do skonstruowania diody Zenera. We wrześniu 1993 roku nazwa Nagrody ICIFUAS została zmieniona na Nagrodę Zenera [4] i od tej pory jest ona przyznawana co 3 lata.

Nominacje i wybór

[edytuj | edytuj kod]

Laureaci Nagrody Zenera wybierani są na podstawie nominacji uzyskanych w trakcie tajnego głosowania członków Kapituły Nagrody w skład którego wchodzi około 40 uznanych naukowców oraz dotychczasowi laureaci. Pośmiertne nominacje do nagrody nie są dozwolone. Laureat Nagrody otrzymuje złoty medal Zenera wybity z 20-karatowego złota, który przedstawia zdjęcie profilowe Clarence'a Zenera. Kilka pierwszych medali zostało wybitych z 23-karatowego złota.

Lista laureatów

[edytuj | edytuj kod]
Nr Rok Imię i nazwisko Państwo Afiliacja Uzasadnienie
1 1965 Werner Köster[5][6][7]
(1896–1989)		 Republika Federalna Niemiec Max Planck Institute for Metals Research[8][9], Stuttgart „za badania zmian tarcia wewnętrznego i modułu sprężystości w metalach po odkształceniu plastycznym”
2 1969 Warren Perry Mason[10][11]
(1900–1986)		 Stany Zjednoczone Ameryki Bell Labs, Murray Hill, New Jersey „za wybitny wkład w rozwój badań metodą ultradźwiękową"
3 1985 Clarence Melvin Zener[12][13][14][15][16]
(1905–1993)		 Stany Zjednoczone Ameryki Carnegie Mellon University, Pittsburgh, Pensylwania „za przełomowe odkrycia istotne dla rozwoju ludzkości. Odkrycie efektu Zenera, powstanie diody Zenera, pionierskie badania niesprężystości metali oraz przewidzenie i eksperymentalne potwierdzenie zjawiska tłumienia termosprężystego”
4 1989 Ting-sui Kê[17][18][19][20]
(1913–2000)		 Chińska Republika Ludowa Chińska Akademia Nauk, Institute of Solid State Physics (ISSP)[21], Hefei, Anhui „za odkrycie relaksacji od granic ziarn w metalach oraz skonstruowanie odwrotnego wahadła skrętnego zwanego wahadłem Kê”
5 1989 Arthur Stanley Nowick[22][23][24][25]
(1923–2010)		 Stany Zjednoczone Ameryki Uniwersytet Columbia, Nowy Jork
 „za istotny wkład w rozwój nauki o materiałach. Za pionierskie prace teoretyczne i eksperymentalne związane z badaniami defektów w kryształach, zjawiska niesprężystości, tarcia wewnętrznego i efektów dielektrycznych w różnych rodzajach materiałów”
6 1993 Piero Giorgio Bordoni[26][27]
(1915–2009)		 Włochy Uniwersytet Rzymski „La Sapienza”, Rzym „za odkrycie efektu „Bordoniego” wywołanego termicznie aktywowanym ruchem dyslokacji”
7 1993 Kurt Lücke[28]
(1921–2001)		 Republika Federalna Niemiec RWTH Aachen, Akwizgran „za opracowanie modelu struny ruchu dyslokacji (model Koehler-Granato-Lücke) i jego eksperymentalną weryfikację badaniami ultradźwiękowymi w zakresie wysokich częstotliwości”
8 1993 Alfred Seeger[29][30]
(1927–2015)		 Republika Federalna Niemiec Max Planck Institute for Metals Research, Stuttgart „za wybitny wkład w rozwój fizyki ciała stałego, a zwłaszcza za teorię relaksacji par przegięć na dyslokacjach”
9 1993 Charles Allen Wert[31]
(1919–2003)		 Stany Zjednoczone Ameryki Uniwersytet Illinois w Urbanie i Champaign, Urbana, Illinois „za badania akustycznych właściwości ciał stałych i oddziaływań atomów w stopach metali”
10 1996 Andrew Vincent Granato [32][33][34][35]
(1926–2015)		 Stany Zjednoczone Ameryki Uniwersytet Illinois w Urbanie i Champaign, Urbana, Illinois „za wkład w zrozumienie zjawisk rozpraszania ultradźwięków w ciałach stałych i fundamentalne prace teoretyczne poświęcone badaniom stałych sprężystości i ruchu dyslokacji (model Koehler-Granato-Lücke)”
11 1999 Gunther Schoeck [36]
(1928–2015)		 Austria Uniwersytet Wiedeński, Wiedeń „za wkład w badania teoretyczne dynamiki dyslokacji oddziałujących z defektami punktowymi (model Schoeck’a) i badania granic międzyfazowych”
12 2002 Willy Benoit [37][38]
(1938)		 Szwajcaria Politechnika Federalna w Lozannie (EPFL), Lozanna „za osiągnięcia w dziedzinie spektroskopii mechanicznej”
13 2002 Masahiro Koiwa [37]
(1938)		 Japonia Uniwersytet w Kioto, Kioto „za wkład w badania relaksacji defektów punktowych i dyslokacji w metalach i stopach metali, a zwłaszcza za oryginalny wkład w zrozumienie procesów dyfuzji w materiałach międzymetalicznych”
14 2005 Rosario Cantelli [39]
(1940)		 Włochy Uniwersytet Rzymski „La Sapienza”, Rzym „za badania wodoru w metalach metodami akustycznymi i odkrycie emisji akustycznej wywołanej wydzielaniem się wodorków w Nb, Ta i V oraz dynamicznego zjawiska Gorskiego spowodowanego dyfuzją wodoru dalekiego zasięgu”
15 2005 Manfred Weller
(1940–2017)		 Republika Federalna Niemiec Max Planck Institute for Metals Research, Stuttgart „za badania relaksacji defektów punktowych w metalach i tlenkach ZrO2”
16 2008 Daniel Newson Beshers[40]
(1928–2024)		 Stany Zjednoczone Ameryki Uniwersytet Columbia, Nowy Jork
 „za badania ruchu atomów w materiałach krystalicznych i granic bliźniaczych w materiałach ferromagnetycznych”
17 2008 Gaetano Cannelli (1936) Włochy Uniwersytet Kalabrii(inne języki), Rende „za odkrycie reorientacji atomów H wokół atomów O w Ni, Ta i V (pik O-H typu Snoeka), badania dynamiki procesu wydzielania się wodoru w metalach przejściowych i zjawisk transportu w metalach z wykorzystaniem efektu termosprężystego”
18 2008 Gilbert Fantozzi
(1942)		 Francja Institut national des sciences appliquées de Lyon (INSA Lyon), Lyon-Villeurbanne „za badania dynamiki dyslokacji i relaksacji Bordoniego”
19 2011 Gérard Gremaud [41]
(1949)		 Szwajcaria Politechnika Federalna w Lozannie (EPFL), Lozanna „za eksperymentalne i teoretyczne badania dynamiki dyslokacji oddziałujących z defektami punktowymi metodą spektroskopii mechanicznej z wykorzystaniem metody acoustic-coupling”
20 2011 Fabio Massimo Mazzolai
(1934)		 Włochy Uniwersytet w Perugii, Perugia „za odkrycie piku od wydzieleń wodoru w materiałach wysokotopliwych, badania efektu Gorskiego i zjawisk związanych z obecnością wodoru w stopach z pamięcią kształtu”
21 2014 Qing-Ping Kong [42][43]
(1930)		 Chińska Republika Ludowa Chińska Akademia Nauk, Institute of Solid State Physics (ISSP)[21], Hefei, Anhui „za badania relaksacji od granic ziarn w bikryształach oraz zjawiska pełzania i tarcia wewnętrznego w nanometalach krystalicznych”
22 2014 Robert Schaller[44][45][46]
(1948)		 Szwajcaria Politechnika Federalna w Lozannie (EPFL), Lozanna „za wkład w praktyczne zastosowania spektroskopii mechanicznej w inżynierii materiałowej”
23 2017 Leszek Bogumił Magalas [47][48][49]
(1954)		 Polska Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Kraków „za prace zmieniające paradygmat badań ciał stałych metodą spektroskopii mechanicznej oraz pionierskie opracowanie wysokorozdzielczej spektroskopii mechanicznej HRMS”
24 2022 José M. San Juan[50][51]
(1955) 		Hiszpania Uniwersytet Kraju Basków, Bilbao

Lista laureatów według kraju

[edytuj | edytuj kod]
Państwo Liczba nagród
 Laureaci
Stany Zjednoczone Ameryki 6 W.P. Mason, C.M. Zener, A.S. Nowick, C.A. Wert, A.V. Granato, D.N. Beshers
Republika Federalna Niemiec 4 W. Köster, K. Lücke, A. Seeger, M. Weller
Włochy 4 P.G. Bordoni, R. Cantelli, G. Cannelli, F.M. Mazzolai
Szwajcaria 3 W. Benoit, G. Gremaud, R. Schaller
Chińska Republika Ludowa 2 T.S. Kê, Q.P. Kong
Austria 1 G. Schoeck
Francja 1 G. Fantozzi
Hiszpania 1 J.M. San Juan
Japonia 1 M. Koiwa
Polska 1 L.B. Magalas

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Magalas L.B. Mechanical Spectroscopy, internal friction and ultrasonic attenuation: Collection of works. „Materials Science and Engineering”. 521-522, s. 405-415, 2009. 
  2. ↑ Magalas L.B., Zener Prize Laureates: Zener Gold Medal [online], 2017 [dostęp 2024-06-30] (ang.).
  3. ↑ Zener C.M.: Elasticity and anelasticity of metals. Chicago & London: The University of Chicago Press, 1948, s. 1-170. (ang.).
  4. ↑ Rosario Cantelli, Rome Conference 1993 – Zener Gold Medal Awards – Historical Reviews [online] [dostęp 2024-07-06].
  5. ↑ Leak G.M., Köster W. „Archiv der Max-Planck-Gesellschaft”, Abt., ZA 35, Nr. 75, 1965. (niem.).
  6. ↑ Kearsley E.A.: w książce Internal friction and ultrasonic attenuation in solids: Proceedings of the Sixth International Conference on Internal Friction and Ultrasonic Attenuation in Solids, ICIFUAS-6, held July 4-7, 1977, Tokyo, January 1, 1977. (ang.)
  7. ↑ Werner Köster(inne języki)
  8. ↑ Max Planck Institute for Intelligent Systems(inne języki)
  9. ↑ Max Planck Institute for Intelligent Systems [online] [dostęp 2017-11-14].
  10. ↑ Thurston R.N.: In Memoriam. Warren Perry Mason. s. xi-xvii. [dostęp 2024-06-07]. (ang.).
  11. ↑ Warren Perry Mason [online] [dostęp 2024-06-07] (ang.).
  12. ↑ Maguire M. Web Extra: Clarence Zener, A Rare, Strange Genius. „Carnegie-Mellon Magazine”. Winter, s. 18-19, 1985. (ang.). 
  13. ↑ Seitz F. On the occasion of the 80th birthday celebration for Clarence Zener: Saturday, November 12, 1985. „Journal of Applied Physics”. 60 (6), s. 1865-1867, 1986. DOI: 10.1063/1.337234. Bibcode: 1986JAP....60.1865S. 
  14. ↑ Saxon W, Clarence M. Zener, 87, Physicist And Professor at Carnegie Mellon, „The New York Times”, 1993.
  15. ↑ Wert C. Remembrances of Clarence Zener. „Journal of Alloys and Compounds”. 211-212, s. 1–3, 1994. DOI: 10.1016/0925-8388(94)90435-9. (ang.). 
  16. ↑ Wert C. Clarence Zener. „Physics Today”. 47, s. 117–118, 1994. (ang.). 
  17. ↑ Ting-sui Kê(inne języki)
  18. ↑ Founder of ISSP: Professor Ting-sui GE (T.S. Kê) [online] [dostęp 2024-06-27].
  19. ↑ 1999 TMS Annual Meeting: 1999 Institute of Metals Lecture and Robert F. Mehl Medalist [online] [dostęp 2024-07-02] (ang.).
  20. ↑ Zhu Z. Remembrance of Professor Kê. „Materials Science and Engineering A”. 370, s. 6-8, 2004. DOI: 10.1016/j.msea.2003.08.066. (ang.). 
  21. ↑ a b Institute of Solid State Physics (ISSP)(inne języki)
  22. ↑ Arthur Stanley Nowick(inne języki)
  23. ↑ A.S. Nowick Honored for Contributions to Study of Internal Dynamics of Solids. „MRS Bulletin”, s. 11-12, 1989. [dostęp 2024-06-07]. (ang.). 
  24. ↑ Nowick J.S., Nowick S.M. In memoriam: Arthur Stanley Nowick.. „MRS Bulletin”. 35, s. 736-737, 2010. DOI: 10.1557/mrs2010.520. 
  25. ↑ Obituary for Arthur Nowick [online], 2010 [dostęp 2024-06-11] (ang.).
  26. ↑ Piero Giorgio Bordoni(inne języki)
  27. ↑ Bozzi P., Gallo E., Morbidoni M. Tullio G, Piero Giorgio Bordoni [online] [dostęp 2024-03-04] (wł.).
  28. ↑ Granato A.V. Some memories of Kurt Lücke. „Materials Science and Engineering A”. 370, s. 2–5, 2004. DOI: 10.1016/j.msea.2003.07.007. (ang.). 
  29. ↑ Alfred Seeger(inne języki)
  30. ↑ Kronmüller H., Knowles K.M. Obituary Prof. Dr. Dr.h.c. Alfred Seeger: 31 August 1927–18 October 2015.. „Philosophical Magazine”. 96, s. 1020-1021, 2016. DOI: 10.1080/14786435.2016.1154765. (ang.). 
  31. ↑ Granato A.V. Charles Allen Wert (1919-2003). „Materials Science and Engineering A”. 442, s. 3–4, 2006. DOI: 10.1016/j.msea.2006.06.083. (ang.). 
  32. ↑ Andrew Vincent Granato(inne języki)
  33. ↑ Andrew V. Granato: Obituary [online] [dostęp 2024-04-16] (ang.).
  34. ↑ Magalas L.B.: Andrew Granato: A Memorial Tribute. [dostęp 2024-06-14]. (ang.).
  35. ↑ Andrew V. Granato Papers, 1954-2013 University of Illinois Archives. [dostęp 2024-06-02]. (ang.).
  36. ↑ Schoeck G. The Bordoni maximum and the Peierls energy: Lecture on receiving the Zener medal. „Journal of Alloys and Compounds”. 310, s. 2-6, 2000. DOI: 10.1016/S0925-8388(00)01007-0. (ang.). 
  37. ↑ a b Los Zener Medal Awards premian a los físicos Willy Benoit y Masahiro Koiwa por su labor en el campo de la Fricción Interna. [dostęp 2024-06-07]. (hiszp.).
  38. ↑ Professeur Willy Benoit récipiendaire de la Médaille Zener. 2002-10. [dostęp 2024-06-07].
  39. ↑ Sapienza – Università di Roma. Dipartimento di Fisica. Prizes. [dostęp 2024-06-11]. (wł.).
  40. ↑ Beshers Wins Zener Medal Award [online] [dostęp 2024-04-16] (ang.).
  41. ↑ EPFL researcher wins the Zener Medal: Gérard Gremaud. [dostęp 2024-06-17]. (ang.).
  42. ↑ Announcement of the 2014 Zener Prize in Materials Science and Physics by Professor Qiang Feng Fang, Chairman of the International Zener Prize Committee, 25 September 2014. [dostęp 2024-06-07]. (ang.).
  43. ↑ Magalas L.B.: Professor Qing-Ping Kong: Zener Medalist. [dostęp 2024-05-17]. (ang.).
  44. ↑ The Zener Prize awarded to Robert Schaller. [dostęp 2024-06-02]. (chiń.).
  45. ↑ Robert Schaller wins the 2014 Zener Medal. (ang.).
  46. ↑ Mari D.: Professor Robert Schaller: Zener Medalist. [dostęp 2024-05-17]. (ang.).
  47. ↑ Leszek Magalas first Pole to have been awarded the Zener Gold Medal [online], 13 grudnia 2018 [dostęp 2024-06-14] (ang.).
  48. ↑ AMC, Nauka: pierwszy Polak uhonorowany Nagrodą Zenera [online], 14 grudnia 2017 [dostęp 2024-06-04] (pol.).
  49. ↑ Weronika Szewczyk, Prof. Leszek Magalas jako pierwszy Polak został uhonorowany Nagrodą Zenera, jedną z najważniejszych i najbardziej prestiżowych międzynarodowych nagród w dziedzinie inżynierii materiałowej, „Biuletyn AGH, Magazyn Informacyjny Akademii Górniczo-Hutniczej”, 120, 18 grudnia 2017, s. 16 [dostęp 2024-06-02] (pol.).
  50. ↑ José María San Juan, Zener Gold Medal [online] [dostęp 2024-06-02].
  51. ↑ José M. San Juan wins the 2022 Zener Medal [online] [dostęp 2024-06-02] (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nagroda_Zenera&oldid=74375495”