Nalotnica polska
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
nalotnica polska |
| Nazwa systematyczna | |
| Gyrophanopsis polonensis (Bres.) Stalpers & P.K. Buchanan N.Z. Jl Bot. 29(3): 333 (1991) | |
Nalotnica polska (Gyrophanopsis polonensis (Bres.) Stalpers & P.K. Buchanan) – gatunek grzybów należący do rzędu żagwiowców (Polyporales)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hypochnicium, Incertae sedis, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten opisał w 1903 r. Giacomo Bresàdola[1] na podstawie okazu dostarczonego mu przez polskiego mykologa Bogumira Eichlera, który zbierał je w okolicach Międzyrzeca Podlaskiego[2]. Bresàdola nadał mu nazwę Kneiffia polonensis. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali mu w 1991 r. Joast A. Stalpers i Peter K. Buchanan[1].
Ma 7 synonimów. Niektóre z nich:
- Botryobasidium polonense (Bres.) Boidin 1958
- Hypochnicium polonense (Bres.) Å. Strid 1975[3].
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. dla nazwy naukowej Hypochnicium polonenese. Jest niespójna z aktualną nazwą naukową[4].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Rozpostarty, przyrośnięty, o grubości 0,2–0,3 mm (wraz z cystydami), biały lub lekko żółtawy, miękki i kłaczkowaty, kutnerowaty (z powodu wystających i dobrze pod lupą widocznych cystyd). Hymenium w eksykatach porowate. Brzeg tej samej barwy, niezbyt różniący się od reszty owocnika[5].
- Cechy mikroskopowe
Cysty obfite, 100–200(–400) x 6–10 µm, septowane, na końcach lekko zwężające się, ale tępe, pokryte cienką ziarnistą skorupą kryształów. Wyrastają ze strzępek strukturalnych i różnią się od nich tylko nieznacznie. Są tak liczne, że pokrywają błonę dziewiczą jak futro, zasłaniając podstawki. W stanie żywym są miękkie, ale po wysuszeniu są bardzo kruche i w preparacie mikroskopowym trudno je otrzymać w całości. Podstawki cylindryczne, często zwężone, 17–35(–40) x 4–5(–7) µm, cienkościenne i delikatne. Bazydiospory o wymiarach 7–8(–12) x (3,5–)4–6(–7) um, podłużne lub elipsoidalne, w niektórych zarodnikach o niemal równoległych bokach, w innych wypukłe, gładkie, grubościenne, cyjanofilne, rzadko z małym apiculusem[5].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Nalotnica polska występuje w Europie, Ameryce Północnej i Azji, pojedyncze stanowiska podano także w północnej części Ameryki Północnej i na wyspie Reunion na Oceanie Indyjskim. W Europie jest szeroko rozprzestrzeniona[6]. W Polsce W. Wojewoda w 2003 r. przytoczył 3 stanowiska[4], w późniejszych latach podano następne[7]. Na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski ma status gatunku rzadkiego – potencjalnie zagrożonego z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[8].
Grzyb nadrzewny, saprotrof. Występuje w lasach na martwym drewnie, głównie drzew liściastych. W Polsce notowany na drewnie buków, dębów i wiązów[4], ale występuje także na próchniejącym drewnie olszy, brzozy, jesionu, topoli, wierzby, wiązu[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Index Fungorum [online] [dostęp 2023-03-15].
- ↑ P. Köhler, Botanika w Towarzystwie Naukowym Krakowskim, Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Umiejętności (1815-1952), Kraków 2002.
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-03-15].
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c J.Eriksson, L. Ryvarden, The Corticiae of North Europe, t. 4, Mycobank, 1976, s. 547–886 [dostęp 2023-03-15].
- ↑ Występowanie Gyrophanopsis polonensis na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-03-15] (ang.).
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-03-04].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.