Napromek (osada w województwie warmińsko-mazurskim)
53°30′21″N 19°51′23″E/53,505833 19,856389| osada | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności |
22 mieszkańców |
| Kod pocztowy |
14-260[2] |
| SIMC |
0480201 |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Lubawa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu iławskiego  | |
| 53°30′21″N 19°51′23″E/53,505833 19,856389[1]
| |
Napromek (dawniej Mały Napromek[3], niem. Gut Nappern) – osada w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Lubawa, przy drodze wojewódzkiej nr 537. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś lokowana w 1351 r. na 17 włókach, nadanie otrzymał Prus o imieniu Naproke. W 1537 r. była to wieś wolna od szarwarku, podobnie jak Łabsztynek (wskazuje to, że mieszkali tu wolni). W 1540 r. w Napromku mieszkało czterech wolnych chłopów. W roku 1557 książę Albrecht nadał Janowi z Witramowa, staroście z Pasłęka, jedna włókę w Gierłoży oraz prawo budowy wiatraka w Napromku. W 1584 r. wieś należała do Fabiana i Nikiela z Witramowa, którzy zobowiązani byli do jednej służby zbrojnej (wystawienie jednego zbrojnego w razie wojny). W 1650 r. wieś należała do rodu Kalksteinów. Do początku XVIII w. właścicielem Napromka oraz Czerlina był Jan Sarschewski (Zakrzewski). W 1783 r. w miejscowości były dwa domy. W 1820 w majątku ziemskim, należącym do von Brandta, były cztery domy, zamieszkane przez 15 ludzi. W 1861 r. był to majątek rycerski o powierzchni 2647 mórg i zamieszkały przez 213 osób (w tym 48 katolików). W 1895 r. do Napromka należało 271 ha a do majątku ziemskiego 568 ha. We wsi mieszkało 160 katolików a w majątku 111 osób (w tym 48 katolików).
Podczas plebiscytu, który odbył się latem 1920 roku na terenach Warmii i Mazur, za przynależnością do Polski opowiedzieli się jedynie mieszkańcy 5 wsi — między innymi wsi Napromek, wsi Lubstynek, a także wsi Groszki, zlokalizowanych w byłym powiecie ostródzkim. W Napromku za Polską oddano 45 głosów, za Prusami Wschodnimi – 43 głosy.
W innych miejscowościach powiatu ostródzkiego, pozostałych w Niemczech na skutek niekorzystnego dla Polski wyniku plebiscytu, powstało wiele pomników-głazów upamiętniających pozostanie tych ziem na trwałe w Rzeszy Niemieckiej. Po zakończeniu II wojny światowej pomniki-głazy niszczono.
W okresie międzywojennym w miejscowości stacjonowała placówka Straży Granicznej I linii „Napromek”[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 85928
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 817 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Ostróda. Z dziejów miasta i okolic. Pojezierze, Olsztyn, 1976
- ↑ Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 14. ISBN 83-87424-77-3.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Ostróda. Z dziejów miasta i okolic. Pojezierze, Olsztyn, 1976, 448 str.
