Narodowy Islamski Ruch Afganistanu

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Narodowy Islamski Ruch Afganistanu
جنبش ملی اسلامی افغانستان
Państwo

 Afganistan

Przewodniczący

Abdul Raszid Dostum

Data założenia

marzec 1992

Ideologia polityczna

sekularyzm

Poglądy gospodarcze

etatyzm

Narodowy Islamski Ruch Afganistanu (dari: جنبش ملی اسلامی افغانستان; Dżunbisz-i-Milli Islami Afghanistan), skrótowo Dżunbisz – afgańska lewicowa partia polityczna o charakterze sekularnym[1], założona w marcu 1992 roku przez ówczesnego ministra obrony Abdula Raszida Dostuma[2][3][4][5]. Większość członków partii stanowią Uzbecy[6][7].

W lipcu 1994 roku Anthony Davis opisał Narodowy Islamski Ruch Afganistanu w miesięczniku Jane's Intelligence Review jako organizację licznie zaludnioną przez byłych komunistów i islamistów[8].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Bojownicy zbrojnego ramienia Narodowego Islamskiego Ruchu Afganistanu w mieście Mazar-i Szarif (grudzień 2001)

Narodowy Islamski Ruch Afganistanu (Dżunbisz) powstał w marcu 1992 roku z byłych żołnierzy Sił Zbrojnych Demokratycznej Republiki Afganistanu[9] narodowości uzbeckiej oraz turkmeńskiej, którzy zbuntowali się przeciwko prezydentowi Mohammadowi Nadżibullahowi[4]. Ugrupowanie także skupiało byłych polityków Ludowo-Demokratycznej Partii Afganistanu z perskojęzycznych grup etnicznych, części dowódców uzbeckich mudżahedinów oraz dowódców należących wcześniej do Stowarzyszenia Muzułmańskiego oraz Islamskiej Partii Jedności Afganistanu, którzy jednak powrócili do swoich frakcji[4].

W latach 90. Dżunbisz było jedną z frakcji Sojuszu Północnego[2]. Podczas trwającej wojny domowej z lat 1992–1996 siły tegoż ugrupowania dopuszczały się tortur, gwałtów oraz egzekucji na północy kraju oraz w Kabulu[10][11]; wraz z siłami Stowarzyszenia Muzułmańskiego (Dżamiatu) zwalczała także siły hekmatjarowskiej Partii Islamskiej (Hezb-e Islami)[12][13].

Na początku 1992 roku Dżunbisz miał wpływy w prowincjach Samangan, Balch, Dżozdżan, Farjab i Baghlan[4]. W marcu tegoż roku pod kontrolą Dżunbiszu znalazło się miasto Mazar-i Szarif[4], któremu, w odróżnieniu od miasta Kabul, udało się uniknąć poważnych walk; mimo zróżnicowania etnicznego w tym mieście, udało się utrzymać stabilny podział władzy między Narodowym Islamskim Ruchem Afganistanu, Stowarzyszeniem Muzułmańskim oraz Partią Islamską[14]. Sytuacja zmieniła się w 1994 roku po sprzymierzeniu się sił Abdula Raszida Dostuma z siłami Gulbuddina Hekmatjara przeciwko frakcji Szura-e Nazar w walkach o Kabul; w Mazar-i Szarifie wybuchły walki między siłami Dżunbiszu a siłami Dżamiatu, w wyniku których zginęło kilkaset osób, a obie strony dokonywały egzekucji na więźniach[14].

Na początku maja 1997 roku siły talibów ruszyły w kierunku Mazar-i Szarifu, do końca miesiąca przejmując z rąk Dżunbiszu prowincje Sar-e Pol, Farjab i Baghlan[14]. Talibowie wkroczyli do miasta Mazar-i Szarif na mocy porozumienia z generałem Abdulem Malikiem Pahlawanem, pełniącym funkcję zastępcy generała Dostuma; w rzeczywistości była to zorganizowana pułapka, w wyniku której talibowie zostali schwytani, a 3 tysiące z nich stracono w ciągu następnych kilku tygodni[14]. We wrześniu tegoż roku do miasta przybył Abdul Raszid Rostum, a wśród głównych pretendentów do władzy w Mazar-i Szarifie wybuchły walki; miasto zostało ostatecznie zajęte przez talibów w sierpniu 1998 roku[14].

W styczniu 1994 roku siły Dżunbiszu, po sprzymierzeniu się z Hezb-e Islami, ostrzeliwały pozycje frakcji Szura-e Nazar w Kabulu oraz bombardowały zachodnią i środkową część miasta; ataki lotnicze zakończyły się z ich strony w lutym 1995 roku, kiedy to talibowie zajęli miejscowość Czahar Asiab, będącą siedzibą Hezb-e Islami[15]. Dżunbisz posiadał wówczas jedną z baterii artyleryjskich, która składała się z trzech dział D-30 oraz wyrzutni BM-21; dowodził nią oficer Dżaglan Omar, który zginął w trakcie walk[16].

W listopadzie 2001 roku działacze Dżunbiszu dokonali zabójstwa kilkuset talibskich jeńców, niedługo potem ugrupowanie zostało rozwiązane[17].

W 2004 roku Abdul Raszid Dostum wziął udział w wyborach prezydenckich[7].

Pod koniec 2015 roku pełniący wówczas funkcję wiceprezydenta Afganistanu Abdul Raszid Dostum zapowiedział reaktywację zbrojnego ramienia Narodowego Islamskiego Ruchu Afganistanu w odpowiedzi na zajęcie części terytoriów w prowincjach Farjab i Sar-e Pol[17]. Według organizacji pozarządowej Human Rights Watch, pod koniec czerwca 2016 roku odtworzona grupa dopuściła się ataków na ludność cywilną w prowincji Farjab[17]. Prezydent Afganistanu Aszraf Ghani zarządził śledztwo w tej sprawie; zatrzymano część osób, które miały być związane z tym incydentem[17]. Osoby działające w ramach misji UNAMA poinformowały, że 26 czerwca 2016 roku afgańskie siły zbrojne wraz ze zbrojnym ramieniem partii Dostuma przeprowadziły w prowincji Farjab operację, w wyniku której zginęło co najmniej 4 cywilów, a 20 zostało rannych[17][18]. Po opuszczeniu prowincji, siły Dżunbiszu wkroczyły do co najmniej czterech wiosek, zabijając dodatkowych 5 cywilów i raniąc 12[17][18]. Z relacji świadków, z którymi HRW przeprowadziła wywiady, ze strony Dżunbiszu miało dochodzić do oskarżeń o wspieranie talibów[18], ataków na tle etnicznym wobec ludności pasztuńskiej, gróźb oraz wymuszania przekazywania żywności oraz pieniędzy; świadkowie wspomnieli też, że mimo obecności afgańskiej armii w pobliżu, ta nie zrobiła żadnego kroku w celu powstrzymania bądź zatrzymania działań zbrojnego ugrupowania[17].

W maju 2017 roku trzech wieloletnich członków Narodowego Islamskiego Ruchu Afganistanu opuściło partię i odcięło się od Dostuma; jedną z tych osób był Sejjed Nurullah Sadat, który w 2014 roku podczas partyjnego kongresu miał zostać wybrany na przewodniczącego ugrupowania, jednak według rejestru afgańskiego Ministerstwa Sprawiedliwości, przewodniczącym partii wciąż był Abdul Raszid Dostum[19].

W wyniku wyborów parlamentarnych z 2018 roku partia utrzymała 10 deputowanych do Izby Ludowej[20].

Postulaty partii[21][edytuj | edytuj kod]

  • działanie na rzecz osiągnięcia integralności terytorialnej i zachowania suwerenności państwa,
  • działanie na rzecz odrodzenia rdzennych kultur i tradycji kultywowanych na terenie Afganistanu,
  • podniesienie poziomu życia w Afganistanie dzięki uzyskaniu pomocy zagranicznej oraz inwestowania w sektor prywatny,
  • podniesienie pozycji Afganistanu na arenie międzynarodowej,
  • reforma armii afgańskiej,
  • umożliwienie wszystkim grupom społecznym udziału w życiu politycznym państwa,
  • umożliwienie kobietom udziału w życiu politycznym i społecznym Afganistanu,
  • zakończenie wojen domowych w Afganistanie,
  • zapewnienie pokoju w kraju,
  • zapewnienie i uznanie praw wszystkich grup etnicznych,
  • zwiększenie udziału państwa w gospodarce.

Poparcie w wyborach[edytuj | edytuj kod]

Wybory prezydenckie[edytuj | edytuj kod]

Wybory Kandydat I tura
Głosów %
2004 Abdul Raszid Dostum 804 861 10,03 (4.)

Wybory parlamentarne[edytuj | edytuj kod]

Wybory Mandaty do Izby Ludowej +/−
2005
33/249
 –
2010
10/249
 23
2018
10/249
 –

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Lee 2018 ↓.
  2. ↑ a b Katzman i Thomas 2017 ↓, s. 5.
  3. ↑ Katzman i Thomas 2017 ↓, s. 72.
  4. ↑ a b c d e Human Rights Watch: Blood-Stained Hands. Past Atrocities in Kabul and Afghanistan’s Legacy of Impunity. hrw.org, 2005. s. 132. (ang.).
  5. ↑ Northern Alliance dominates set-up. gulfnews.com, 2001-12-22. (ang.).
  6. ↑ Katzman i Thomas 2017 ↓, s. 10.
  7. ↑ a b ژنرال دوستم؛ چهره بحث برانگیز. bbc.com, 2013-10-16. (pers.).
  8. ↑ Davis 1994 ↓.
  9. ↑ Open Society Foundations 2005 ↓, s. 49.
  10. ↑ Open Society Foundations 2005 ↓, s. 5.
  11. ↑ Open Society Foundations 2005 ↓, s. 100-109.
  12. ↑ Open Society Foundations 2005 ↓, s. 61.
  13. ↑ Open Society Foundations 2005 ↓, s. 62.
  14. ↑ a b c d e Open Society Foundations 2005 ↓, s. 64.
  15. ↑ Open Society Foundations 2005 ↓, s. 66.
  16. ↑ Open Society Foundations 2005 ↓, s. 72.
  17. ↑ a b c d e f g Afghanistan: Forces Linked to Vice President Terrorize Villagers. hrw.org. (ang.).
  18. ↑ a b c Acuerdo entre Ghani y Abdulá para compartir el poder en Afganistán. lavozdeasturias.es, 2020-05-18. (hiszp.).
  19. ↑ Tadżuddin Sorousz (تاج الدین سروش): اعضای ارشد حزب جنبش با ژنرال دوستم قطع رابطه می‌کنند؟. bbc.com, 2017-10-25. (pers.).
  20. ↑ Alia Chughtai, Shereena Qazi: Understanding Afghanistan’s elections 2018. aljazeera.com, 2018-10-20. (ang.).
  21. ↑ Official Name: Jumbish-i-Milli Islami Afghanistan. angelfire.com. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Narodowy_Islamski_Ruch_Afganistanu&oldid=73546502”