Nitryle

Ogólna budowa nitrylu

Nitryle – organiczne związki chemiczne zawierające grupę nitrylową, pochodne cyjanowodoru, o wzorze ogólnym R−C≡N.

Acetonitryl i benzonitryl stosowane są jako rozpuszczalniki, a akrylonitryl jako monomer do otrzymywania poliakrylonitrylu.

Otrzymywanie

• w reakcji fluorowcopochodnych alkilowych z nieorganicznymi cyjankami (sodu, potasu, srebra(I))
• w przypadku nitryli aromatycznych, w reakcji soli diazoniowych z cyjankiem miedzi(I)

Nazewnictwo i przykłady

Nazwy nitryli tworzy się od nazw kwasów karboksylowych zawierających tyle samo atomów węgla co dany nitryl, wliczając w to atom węgla w grupie -C≡N, na przykład:

• CH₃−C≡N – nitryl kwasu octowego lub acetonitryl
• H₂C=CH-C≡N – nitryl kwasu akrylowego lub akrylonitryl
• C₆H₅−C≡N – nitryl kwasu benzoesowego lub benzonitryl.

Można też stosować terminologię traktującą te związki jako pochodne węglowodorów, przykładowo: cyjanek metylu, cyjanek winylu, cyjanek fenylu.

Reakcje

• Ulegają hydrolizie, dając odpowiedni kwas karboksylowy.
• Poddane redukcji, przechodzą w aminy pierwszorzędowe: R-C≡N + 2H₂ → R-CH₂-NH₂.