Niziny (województwo podkarpackie)
49°52′48″N 22°52′47″E/49,880000 22,879722| wieś | |
.jpg) Cerkiew w drugim dziesięcioleciu XX wieku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2020) |
987[2] |
| Strefa numeracyjna |
16 |
| Kod pocztowy |
37-716[3] |
| Tablice rejestracyjne |
RPR |
| SIMC |
0607506[4] |
Położenie na mapie gminy Orły  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu przemyskiego  | |
| 49°52′48″N 22°52′47″E/49,880000 22,879722[1]
| |
Niziny (do 1977 i w latach 1981–1986 Dusowce[5]) – wieś sołecka w Polsce, w województwie podkarpackim, w powiecie przemyskim, w gminie Orły[4].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość położona jest na skraju Pogórza Przemyskiego, na obszarze bezleśnym, w odległości około 14 kilometrów na północ od Przemyśla, 21 kilometrów na południowy wschód od Jarosławia i 8 kilometrów od Radymna.
Leży nad Sanem, nad którym była przerzucona trójprzęsłowa kładka pieszo-rowerowa o długości 176,85 m (najdłuższe przęsło 114,25 cm)[6], umożliwiająca mieszkańcom z pobliskich Chałupek Dusowskich dotarcie do kościoła parafialnego, sklepów i szkoły oraz przystanków komunikacyjnych[7]. Była ona jedną z najdłuższych tego typu budowli w Polsce[8], stanowiąc także atrakcję turystyczną Wschodniego Szlaku Rowerowego Green Velo oraz podkarpackiego fragmentu Drogi św. Jakuba „Via Regia” między Korczową a Pilznem[9].
1 sierpnia 2022 obok kładki w Nizinach ruszyła budowa mostu drogowego na Sanie. Nowy most ma mieć 139 m długości, dwie jezdnie o łącznej szerokości 6 m i nośności 40 ton. W marcu 2023 rozpoczęto stawianie drugiego przęsła, a zakończenie inwestycji planowane jest na wrzesień 2023. Most umożliwi połączenie drogowe gmin Orły i Stubno, dojazd do autostrady A4 i do przejść granicznych w Medyce i Korczowej[10]. W dniu 22 września 2023 r. uroczystego otwarcia mostu na Sanie dokonał Minister Infrastruktury Andrzej Adamczyk przy współudziale przedstawicieli woj.podkarpackiego,powiatu przemyskiego gmin współdziałających i mieszkańców. Aktu poświęcenia Metropolita Przemyski abp Adam Szal. Po otwarci mostu kładkę rozebrano.
We wsi znajduje się przystanek kolejowy Niziny na linii kolejowej nr 91 Kraków Główny – Medyka. Przez wieś przebiegają dwie drogi powiatowe, Przemyśl – Radymno nr 1820 R i Orły – Niziny nr 2108 R[11].
Miejscowość jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii Matki Bożej Nieustającej Pomocy, w dekanacie Żurawica, archidiecezji przemyskiej[12]. We wsi działa klub piłkarski LKS Niziny założony w 2012. W sezonie 2023/2024 klub gra w klasie B grupa Przemyśl[13].
W Nizinach znajduje się Publiczna Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej[14] oraz Wiejski Dom Kultury z miejscowymi organizacjami pożytku publicznego. Od 1949 działa, wyposażona w specjalistyczny sprzęt, jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, która 15 sierpnia 2019 r. obchodziła 70. lecie powstania.
Części wsi[edytuj | edytuj kod]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0607512 | Ulica Pańska | część wsi |
W przestrzeni publicznej wsi funkcjonują części bez identyfikatora SIMC: Zatorze, Centrum Wieś /ul. Kolejowa/, Osiedle /ul Ogrodowa/, Niziny nad Sanem.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwszą wzmianką o wsi jest dekret o lokacji na prawie niemieckim czterech wsi około Przemyśla: Większej Zurawicy, Mniejszej Zurawicy, Dusowiec i Zurawy pieczętowany 18 listopada 1387 przez Jana Odrowąża ze Sprowy (zm. 1395/1398) sekretarza króla Władysława Jagiełły[16].
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego podaje, że w 1881 wieś zamieszkiwało 6 katolików 732 grekokatolików i 10 izraelitów. Grekokatolicy mieli we wsi cerkiew parafialną pod wezwaniem Opieki Bogurodzicy, zbudowaną w 1641, a katolicy należeli do parafii w Wyszatyczach[17]. W 1945 dotychczasowi mieszkańcy zostali wysiedleni na wschód, a wieś spalona. Ocalała jedynie drewniana cerkiew. Cerkiew zawaliła się na początku lat 50. XX wieku i została rozebrana[18]. Część ikonostasu zachowała się i jest przechowywana i eksponowana w Muzeum Archidiecezji Przemyskiej (Ikony ze zbiorów Muzeum Kamienica Orsettich w Jarosławiu).[potrzebny przypis] Do dzisiaj zachowały się 2 cmentarze greckokatolickie (drugi po prawej stronie Sanu), duży kamień przycerkiewny i Krzyż Pańszczyźniany z 1848 roku (postawiony na pamiątkę zniesienia pańszczyzny w Galicji przez Cesarza Ferdynanda I Habsburga).
W 1947 wieś została zasiedlona przez osadników z Handzlówki[19]. Z czasem dołączali kolejni z powiatów łańcuckiego, rzeszowskiego i przeworskiego. Zwieńczeniem odbudowy i osadnictwa wsi są pomniki-jubilaci: 10-, 50-, i 70-lecia. Obok tychże stoi obelisk z tablicą – laurem uhonorowania zasług mieszkańców w odbudowie wsi i kraju[20]. W Nizinach wybudowano biologiczną oczyszczalnię ścieków o przepustowości 225 m³ obsługującą także sąsiednie miejscowości[21].
W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie przemyskim.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 14 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 87636
- ↑ Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 4 [dostęp 2022-01-22]
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 815 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT.
- ↑ Zobacz: zmiany nazw miejscowości w południowo-wschodniej Polsce.
- ↑ Kładki, przewodnik, Niziny [online], footbridge.pl [dostęp 2020-07-29].
- ↑ Strona miejscowości Niziny [online], Strona miejscowości Niziny [dostęp 2020-07-29] (pol.).
- ↑ Technologiczne aspekty budowy betonowych mostów podwieszonych [online], dnibetonu.com [dostęp 2022-06-13] (pol.).
- ↑ ViaRegia. Etap 1a2 [online], camino.net.pl [dostęp 2020-07-29] (pol.).
- ↑ Portal nowiny24.pl Budowa ważnego mostu na Sanie koło Przemyśla. Opublikowano 10 marca 2023
- ↑ Wykaz przystanków zlokalizowanych w ciągu dróg powiatowych.
- ↑ Strona parafii.
- ↑ Klub na portalu 90minut.pl.
- ↑ Strona szkoły podstawowej.
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ Jan Odrowąż H. Odrowąż. ipsb.nina.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-26)].. Polski Słownik Biograficzny – tom 23 werset 24–28.
- ↑ Dusowce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 231.
- ↑ Cerkiewnik Polski, katalog cerkwi.
- ↑ Strona wsi.
- ↑ Gmina Orły. 70-lecie osadnictwa Dusowce-Niziny.
- ↑ Wykaz oczyszczalni w województwie podkarpackim. poz.15. wios.rzeszow.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-09)]..
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Dusowce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 231.
- Strona miejscowości Niziny
- Zdjęcie kładki. static.panoramio.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-29)].
| Wsie | |
|---|---|
| Osady | |
| Integralne części wsi |
|
