Nowe Motule
54°12′01″N 22°40′52″E/54,200278 22,681111| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
87 |
| Kod pocztowy |
16-424[4] |
| Tablice rejestracyjne |
BSU |
| SIMC |
0757192[5] |
Położenie na mapie gminy Filipów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu suwalskiego  | |
| 54°12′01″N 22°40′52″E/54,200278 22,681111[1]
| |
 |
Ten artykuł od 2016-06 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
Nowe Motule – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie suwalskim, w gminie Filipów[5][6].
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 1013200 | Pod Zusenko | część wsi |
| 1013217 | Podlesie | część wsi |
| 1013275 | Zalesie | część wsi |
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Motule Nowe powstały w roku 1911, po podziale terenu wsi Motule. Podział ten nastąpił po przybyciu na te tereny osadników z Lubelszczyzny (byli to mieszkańcy gminy Firlej, wówczas powiat lubartowski). Na podstawie relacji najstarszych mieszkańców wsi wiadomo, że osadnicy przybyli z księdzem, który pragnął założyć w Motulach kościół i prawdopodobnie parafię. Zakupił dwór i przyległe doń pole i staw. Nie są znane powody, które stały się przyczyną sporu między osadnikami a księdzem. Nieporozumienie to spowodowało, że ksiądz sprzedał nabytą ziemię wraz z dworem, zaś sam odjechał. Nowo przybyli pochodzili z rodzin zróżnicowanych pod względem majątkowym. Byli wśród nich chłopi bardzo ubodzy, którym pieniędzy starczyło zaledwie na nabycie gruntu i w okresie tzw. "dorobku" wspomagani byli przez resztę mieszkańców; byli również i tacy, którzy posiadali odpowiednią ilość gotówki, by zakupić grunt, szybko wybudować budynki gospodarcze, wynająć służbę i parobków. Przybysze przywieźli ze sobą zwierzęta hodowlane.
Przybysze z Lubelszczyzny rozpoczęli edukację w Motulach i okolicy. Od 1911 roku we wsi nauczał 13-letni Jan Wrotkowski[7]. Było to nauczanie nielegalne, więc władze carskie aresztowały chłopca - ale jako nieletni został wkrótce uniewinniony i prowadził swoje nauki dalej.
Wśród mieszkańców przybyłych z Lubelszczyzny były m.in. rodziny Jabłońskich, Jurków, Kossaków, Michna, Milewskich, Owczarzy, Panków, Rola, Rogala, Wrotkowskich i Żelaznych.
W okresie od 1917 roku w Motulach Nowych działała sekcja Polskiej Organizacji Wojskowej. Mieszkańcy wsi (m.in. Władysław Panek, Szymon Jurek, Bolesław Michna) wchodzili w skład Sekcji Motule Gmina Czostków. Po udziale w powstaniu sejneńskim zostali wcieleni do 41 Pułku Piechoty im. Józefa Piłsudskego i jako żołnierze regularnej armii walczyli w wojnie polsko-bolszewickiej, z epilogiem pod Warszawą. Motulscy Peowiacy zostali po zakończeniu walki o granice odznaczeni medalami niepodległości i uhonorowani nadaniami ziemi przez Komendanta. Jeden z uczestników walk w wojnie polsko-bolszewickiej - Marcin Rola odznaczony został Krzyżem Virtuti Militari.
W czasie II RP nastąpił znaczny rozkwit wsi. Gospodarstwa prosperowały, a we wsi działał agronom, który szkolił rolników w nowoczesnych uprawach. Sprowadzano bydło z Grodna i środkowej Polski. Rozwój wsi zahamował wybuch II wojny światowej. Wcześniej (sierpień 1939 r.) czynni Peowiacy zostali zmobilizowani do wojska w ramach pułków zapasowych. Żołnierze ci walczyli później w okolicach Grodna i po napaści Związku Radzieckiego na Polskę, uciekając z niewoli w drugiej połowie września, wrócili do Motul. Okupacja radziecka trwająca na terenach Motul od ok. 25 IX do 12 X 1939 spowodowała, że część mieszkańców przeprowadziła się do Suwałk, jednakże wkrótce większość powróciła do domów, pozostając podczas okupacji niemieckiej do dyspozycji volksdeuschów i bogatych gospodarzy, produkujących żywność dla Niemców. Ludność wsi była również masowo kierowana do przymusowych robót do Rzeszy.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 88996
- ↑ Wieś Nowe Motule w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-10-10], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 825 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Według informacji z "Kroniki powszechnej szkoły w Motulach Nowych"
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Kopciał J., Suwalsko- mazurskie od A do Z, „Krajobrazy” 1978,nr 48, s.13,
- Wiśniewski J., Dzieje osadnictwa w powiecie suwalskim od XV do połowy XVII wieku, [w:] Studia i materiały do dziejów Suwalszczyzny, praca zbiorowa pod red. J. Antoniewicza, Białystok 1965.
- Kallas M., Historia ustroju Polski X- XX w., Warszawa 1996.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Motule, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 750.
| Wsie | |
|---|---|
| Osada | |
| Integralne części wsi |
|
