54°10′07″N 22°34′09″E/54,168611 22,569167Mieruniszki
| ||
| Państwo |  Polska
| |
| Województwo | podlaskie | |
| Powiat | suwalski | |
| Gmina | Filipów | |
| Liczba ludności (2006) | 170 | |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 | |
| Kod pocztowy | 16-424 | |
| Tablice rejestracyjne | BSU | |
| SIMC | 0757163 | |
Położenie na mapie gminy Filipów   Mieruniszki | ||
Położenie na mapie powiatu suwalskiego  Mieruniszki | ||
Położenie na mapie województwa podlaskiego  Mieruniszki | ||
Położenie na mapie Polski  Mieruniszki | ||
| 54°10′07″N 22°34′09″E/54,168611 22,569167
| ||
Mieruniszki (dawniej niem. Mierunsken, 1938-1945 Merunen[1]) - wieś sołecka w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie suwalskim, w gminie Filipów.
Do 1954 roku istniała gmina Mieruniszki. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Mieruniszki to najstarsza miejscowość w dawnym powiecie oleckim. Nazwa Mieruniszek wywodzi się od zamieszkałej tu niegdyś ludności jaćwieskiej. Położona w państwie zakonnym wieś wymieniana była w traktacie pokojowym (tzw. mełneńskim) między Krzyżakami a Jagiełłą z 1422 roku, który wyznaczył granicę krzyżacko-litewską 1 km na wschód od wsi. Granica ta, mimo zmieniających się organizmów państwowych po jej obu stronach, utrzymała się aż do 1945 r.
W 1573 r., wkrótce po utworzeniu świeckiej państwowości Prus Książęcych, lokowano tu na 10 włókach wieś czynszową. Kasper von Aulack, starosta książęcy, sprzedał w tym celu ziemię braciom z Turowa w starostwie straduńskim - Janowi, Augustynowi, Wojtkowi i Jakubowi Pietraszewiczom. Była to największa lokacja wiejska w ówczesnym starostwie oleckim. Transakcję potwierdził 11 października 1541 roku książę Albrecht.
Ewangelicką parafię i szkołę parafialną założono prawdopodobnie równocześnie z powstaniem wsi. Potwierdza to istnienie wcześniejszego osadnictwa.
W XVII i XVIII wieku Mieruniszki były w posiadaniu Ciesielskich i Dzięgielów (polska szlachta). Dzięki przygranicznemu położeniu z Podlasiem miejscowość rozwijała się pod względem gospodarczym. W 1860 r. był w Mieruniszkach urząd pocztowy oraz komora celna[2]. W 1871 r. wieś wraz z państwem pruskim weszła w skład Niemiec. W 1911 r. oddana została do użytku kolej wąskotorowa, łącząca Mieruniszki z Oleckiem.
W 1938 podczas tzw. chrztów hitlerowskich ówczesna niemiecka administracja nazistowska zmieniła historyczną nazwę pochodzenia litewskiego Mierunsken na Merunen.
W 1945 r. zniszczona w wyniku walk radziecko-niemieckich miejscowość włączona została do Polski. Linia kolei wąskotorowej uległa rozebraniu.
Obiekty zabytkowe[edytuj | edytuj kod]
- Ruiny gotycko-renesansowego kościoła ewangelickiego z lat 1695-1710, spalonego w 1945,nr rej.:391 z 18.03.1983
- cmentarz ewangelicki, w pn.-wsch. części wsi, nr rej.:775 z 14.03.1990
- park dworski, XIX-XX, nr rej.:607 z 14.11.1988
- cmentarz ewangelicki, 300 m. na pd.-wsch. od ruin kościoła, nr rej.:776 z 14.03.1990 [3].
- Plebania (dwór murowany) z XIX w.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
- ↑ Ryszard Demby OLECKO Czasy, ludzie, zdarzenia, Urząd Miejski w Olecku, 2000
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie. 2018-09-30.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
| |||||||||||||||||
