54°10′07″N 22°34′09″E/54,168611 22,569167Mieruniszki
| Artykuł |
54°10′7″N 22°34′9″E |
|---|---|
| - błąd |
38 m |
| WD |
54°10'N, 22°34'E, 54°10'4.66"N, 22°34'8.44"E |
| - błąd |
2269 m |
| Odległość |
286 m |
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
87 |
| Kod pocztowy |
16-424[3] |
| Tablice rejestracyjne |
BSU |
| SIMC |
0757163[4] |
Położenie na mapie gminy Filipów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu suwalskiego  | |
| 54°10′07″N 22°34′09″E/54,168611 22,569167
| |
Mieruniszki (dawniej niem. Mierunsken, 1938-1945 Merunen[5]) - wieś sołecka w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie suwalskim, w gminie Filipów[4][6]. Leży nad jeziorem Mieruńskie Wielkie.
Do 1954 roku istniała gmina Mieruniszki. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Mieruniszki to najstarsza miejscowość w dawnym powiecie oleckim. Nazwa Mieruniszek wywodzi się od zamieszkałej tu niegdyś ludności jaćwieskiej. Położona w państwie zakonnym wieś wymieniana była w traktacie pokojowym (tzw. mełneńskim) między Krzyżakami a Jagiełłą z 1422 roku, który wyznaczył granicę krzyżacko-litewską 1 km na wschód od wsi. Granica ta, mimo zmieniających się organizmów państwowych po jej obu stronach, utrzymała się aż do 1945 r.
W 1573 r., wkrótce po utworzeniu świeckiej państwowości Prus Książęcych, lokowano tu na 10 włókach wieś czynszową. Kasper von Aulack, starosta książęcy, sprzedał w tym celu ziemię braciom z Turowa w starostwie straduńskim - Janowi, Augustynowi, Wojtkowi i Jakubowi Pietraszewiczom. Była to największa lokacja wiejska w ówczesnym starostwie oleckim. Transakcję potwierdził 11 października 1541 roku książę Albrecht.
Ewangelicką parafię i szkołę parafialną założono prawdopodobnie równocześnie z powstaniem wsi. Potwierdza to istnienie wcześniejszego osadnictwa.
W XVII i XVIII wieku Mieruniszki były w posiadaniu Ciesielskich i Dzięgielów (polska szlachta). Dzięki przygranicznemu położeniu z Podlasiem miejscowość rozwijała się pod względem gospodarczym. W 1860 r. był w Mieruniszkach urząd pocztowy oraz komora celna[7]. W 1871 r. wieś wraz z państwem pruskim weszła w skład Niemiec. W 1911 r. oddana została do użytku kolej wąskotorowa, łącząca Mieruniszki z Oleckiem.
W 1938 podczas tzw. chrztów hitlerowskich ówczesna niemiecka administracja nazistowska zmieniła historyczną nazwę pochodzenia litewskiego Mierunsken na Merunen.
W 1945 r. zniszczona w wyniku walk radziecko-niemieckich miejscowość włączona została do Polski. Linia kolei wąskotorowej uległa rozebraniu.
Obiekty zabytkowe[edytuj | edytuj kod]
- Ruiny gotycko-renesansowego kościoła ewangelickiego z lat 1695-1710, spalonego w 1945,nr rej.:391 z 18.03.1983
- cmentarz ewangelicki, w pn.-wsch. części wsi, nr rej.:775 z 14.03.1990
- park dworski, XIX-XX, nr rej.:607 z 14.11.1988
- cmentarz ewangelicki, 300 m. na pd.-wsch. od ruin kościoła, nr rej.:776 z 14.03.1990 [8].
- Plebania (dwór murowany) z XIX w.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wieś Mieruniszki w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2021-10-10] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Poczta Polska. Wyszukiwarka kodów pocztowych
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Ryszard Demby OLECKO Czasy, ludzie, zdarzenia, Urząd Miejski w Olecku, 2000
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Mieruniszki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 352.
- Zdjęcia kościoła w Mieruniszkach
| Wsie | |
|---|---|
| Osada | |
| Integralne części wsi |
|
