Okręty podwodne typu Havmanden (1911)

Okręty podwodne typu Havmanden

Kraj budowy	Austro-Węgry, Dania
Stocznia	Whitehead & Co., Fiume Orlogsværftet, Kopenhaga
Zbudowane	6
Użytkownicy	Kongelige Danske Marine
Służba w latach	1912–1932
Uzbrojenie:
2 torpedy
Wyrzutnie torpedowe: • dziobowe	2 × 450 mm
Załoga	10 oficerów i marynarzy
Wyporność:
• na powierzchni	164 tony
• w zanurzeniu	204 tony
Rodzaj kadłuba	jednokadłubowe
Długość	38,9 metra
Szerokość	3,6 metra
Zanurzenie	2,3 metra
Napęd:
1 silnik wysokoprężny o mocy 430–450 KM 2 silniki elektryczne o łącznej mocy 270–275 KM 1 śruba
Prędkość: • na powierzchni • w zanurzeniu	13 węzłów 10 węzłów
Zasięg:
• na powierzchni	1400 Mm przy 10 węzłach
• w zanurzeniu	23 Mm przy 8 węzłach

Okręty podwodne typu Havmanden – duńskie okręty podwodne z początku XX wieku. W latach 1911–1914 w stoczniach Whitehead & Co. w Fiume i Orlogsværftet w Kopenhadze zbudowano sześć okrętów tego typu. Jednostki weszły w skład Kongelige Danske Marine w latach 1912–1914, a z listy floty skreślono je w latach 1928–1932.

Projekt i budowa

Pozyskany w 1909 roku z Włoch pierwszy duński okręt podwodny „Dykkeren” trapiły początkowo poważne problemy techniczne, wobec czego rząd Danii rozpoczął poszukiwania innego dostawcy jednostek tej klasy. W 1910 roku podpisano kontrakt z austro-węgierską stocznią Whitehead & Co. w Fiume na budowę okrętu podwodnego (późniejszego „Havmanden”) ulepszonego projektu Hay-Whitehead i pozyskanie planów tego typu w celu zbudowania na licencji drugiej jednostki w kraju. W 1911 roku zamówienie powiększone zostało o dwa okręty mające powstać w Fiume i dwa kolejne, które miała zbudować stocznia Orlogsværftet w Kopenhadze. Fundusze na jeden z budowanych w stoczni Whiteheada okrętów – „Triton” – zostały zebrane przez organizatorów zbiórki publicznej, a jego nazwa została zmieniona na „2den April” w celu upamiętnienia bitwy morskiej pod Kopenhagą. Konstrukcja okrętów typu Havmanden okazała się na tyle udana, że podczas I wojny światowej w Fiume zbudowano dla Kaiserliche und Königliche Kriegsmarine cztery ulepszone, podobne jednostki typu U-20 . W późniejszych latach jednostki typu Havmanden nazywano typem A.

Spośród sześciu okrętów typu Havmanden trzy zbudowane zostały w stoczni Whitehead & Co. w Fiume, a trzy w stoczni Orlogsværftet w Kopenhadze. Nieznana jest data położenia stępek, a zwodowane zostały w latach 1911–1914.

Okręt	Stocznia	Wodowanie	Wejście do służby	Los
„Havmanden”	Whitehead	23 grudnia 1911	sierpień 1912	wycofany 26 kwietnia 1928
„Havfruen”	Orlogsværftet	31 sierpnia 1912	marzec 1913	wycofany 3 maja 1932
„Thetis”	Whitehead	19 czerwca 1912	listopad 1912	wycofany 26 kwietnia 1928
„2den April”		31 marca 1913	wrzesień 1913	wycofany 15 stycznia 1929, złomowany w 1932
„Najaden”	Orlogsværftet	9 lipca 1913	grudzień 1913	wycofany 9 września 1931
„Nymfen”		10 lutego 1914	lipiec 1914	wycofany 11 marca 1932

Dane taktyczno-techniczne

Przekrój śródokręcia okrętu typu Havmanden

Jednostki typu Havmanden były niewielkimi, przybrzeżnymi okrętami podwodnymi o konstrukcji jednokadłubowej. Długość całkowita wynosiła 38,9 metra, szerokość 3,6 metra i zanurzenie 2,3 metra. Wyporność normalna w położeniu nawodnym wynosiła 164 tony, a w zanurzeniu 204 tony. Okręty napędzane były na powierzchni przez jeden 6-cylindrowy dwusuwowy silnik wysokoprężny FIAT lub MAN o mocy 430–450 KM. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne o łącznej mocy 270–275 KM. Jeden wał napędowy obracający jedną śrubą umożliwiał osiągnięcie prędkości 13 węzłów na powierzchni i 10 węzłów w zanurzeniu. Zasięg wynosił 1400 Mm przy prędkości 10 węzłów w położeniu nawodnym oraz 23 Mm przy prędkości 8 węzłów w zanurzeniu.

Okręty wyposażone były w dwie stałe dziobowe wyrzutnie torped kalibru 450 mm, bez torped zapasowych .

Załoga pojedynczego okrętu składała się z 10 (później 14) oficerów, podoficerów i marynarzy.

Służba

Okręty podwodne typu Havmanden zostały wcielone do służby w Kongelige Danske Marine w latach 1912–1914 . W 1917 roku uzbrojenie okrętów powiększyło się o karabin maszynowy kalibru 8 mm . Większą część służby jednostki spędziły w rezerwie. Okręty zostały wycofane ze służby w latach 1928–1932.

Bibliografia

• Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. Robert Gardiner, Randal Gray (red.). London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
• Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. Robert Gardiner, Roger Chesneau (red.). London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
• Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
• Ivan Gogin: HAVMANDEN submarines (1912-1914). Navypedia. [dostęp 2023-01-06]. (ang.).
• David Miller: The Illustrated Directory of Submarines of the World. London: Salamander Books Ltd., 2002. ISBN 1-84065-375-2. (ang.).