Opłucna
Opłucna (łac. pleura) – surowicza błona, w której zamknięte są płuca. Jest cienką i błyszczącą stale zwilżaną błoną, ułatwia ruch płuc w czasie oddechu.
Składa się z dwóch blaszek:
- ściennej (łac. pleura parietalis), która bezpośrednio styka się z powięzią piersiową, śródpiersiem i przeponą;
- trzewnej (łac. pleura pulmonalis) pokrywającej płuco i ściśle do niego przylegającej, nazywana także opłucną płucną
Pomiędzy nimi znajduje się szczelinowata przestrzeń – jama opłucnej (łac. cavum pleurae) zawierająca kilka mililitrów płynu surowiczego zmniejszającego tarcie przy oddychaniu. Dostanie się powietrza atmosferycznego do jamy opłucnej powoduje odmę.
Opłucna płucna (trzewna)[edytuj]
Otacza całe płuco z wyjątkiem wnęki płuca (łac. hilus pulmonis), na której wywija się przechodząc płynnie w opłucną ścienną. W szczelinach między płatami opłucna dochodzi do dna szczeliny i ściśle przylegając, przechodzi na stronę przeciwległą. Płaty są więc oddzielone podwójną blaszką surowiczą, dzięki czemu ślizgają się między sobą ze zmniejszonym tarciem. Opłucna płucna nie zrasta się z płucami, lecz ściśle przylega. Dowodem na to jest występowanie obrzęku podopłucnowego (odmy).
Opłucna ścienna[edytuj]
Opłucna żebrowa (łac. pleura costalis)[edytuj]
Przylega do przedniej ściany klatki piersiowej dzięki powięzi wewnątrzpiersiowej. Pokrywa ona (w kolejności od przodu do tyłu):
- Powierzchnię wewnętrzną mostka
- Mięsień poprzeczny klatki piersiowej
- Naczynia piersiowe wewnętrzne
- Żebra (części kostne i chrzęstne)
- Mięśnie międzyżebrowe wewnętrzne
- Naczynia i nerwy międzyżebrowe
- Pień współczulny
- Więzadła i kręgi piersiowe
Opłucna przeponowa (łac. pleura diaphragmatica s. phrenica)[edytuj]
Pokrywa ona obustronnie wypukłe części przepony sięgając aż do jej przyczepów. Czasami tę część opłucnej nazywa się powięzią przeponowo-opłucnową.
Opłucna śródpiersiowa (łac. pleura mediastinalis)[edytuj]
Zawiera się między mostkiem a kręgami piersiowymi i stanowi boczną ścianę śródpiersia. Pokrywa osierdzie (jako opłucna osierdziowa (łac. pleura pericardiaca)
Prawa opłucna śródpiersiowa pokrywa:
- Prawą część przełyku
- Tchawicę
- Żyłę nieparzystą, obie żyłę główną dolną, żyłę główną dolną oraz pień ramienno-głowowy
- Nerw błędny prawy
- Początkową część nerwu krtaniowego wstecznego
Lewa opłucna śródpiersiowa pokrywa:
- Lewą powierzchnię przełyku
- Aortę piersiową, łuk aorty
- Tętnicę podobojczykową lewą, szyjną wspólną lewą
- Żyłę ramienno-głowową lewą
- Nerw błędny lewy
- Początkową część nerwu krtaniowego wstecznego
- Osierdzie
Obie opłucne śródpiersiowe pokrywają:
- Nerwy przeponowe
- Naczynia osierdziowo-przeponowe
Osklepek opłucnej (łac. cupula pleurae)[edytuj]
To część opłucnej ściennej ograniczająca od góry jamę opłucnową, która wystaje ponad przedni brzeg otworu górnego klatki piersiowej. Znajduje się w miejscu przejścia opłucnej żebrowej w opłucną śródpiersiową.
Mocowanie osklepka:
- błona nadopłucnowa
- więzadło kręgowo-opłucnowe
- więzadło żebrowo-opłucnowe
- mięsień pochyły najmniejszy
Osklepek opłucnej rzutuje się 3–4 cm powyżej obojczyka.
Unaczynienie i unerwienie opłucnej[edytuj]
Unaczynienie[edytuj]
- Opłucna ścienna:
- Aorta piersiowa (łac. aortha thoracica):
- tętnice międzyżebrowe tylne
- gałęzie śródpiersiowe
- gałęzie przełykowe
- tętnice przeponowe górne (łac. arteriae phrenicae superiores)
- Tętnice piersiowe wewnętrzne (łac. arteriae thoracicae internae):
- gałęzie międzyżebrowe przednie
- Tętnice osierdziowo-przeponowe (łac. arteriae pericardiacophrenicae)
- Tętnice mięśniowo-przeponowe (łac. arteriae musculophrenicae)
- Aorta piersiowa (łac. aortha thoracica):
- Opłucna płucna:
- Gałęzie oskrzelowe
Unerwienie[edytuj]
- Opłucna ścienna:
- Włókna czuciowe II-X nerwów międzyżebrowych - opłucna ścienna żebrowa
- Nerw przeponowy - opłucna ścienna śródpiersiowa i przeponowa oraz osklepek opłucnej
- Opłucna płucna:
- Układ współczulny
Bibliografia[edytuj]
- Adam Bochenek, Michał Reicher: Anatomia człowieka. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1993. ISBN 78-83-200-4251-1.
|
|||||||||||||
