Park krajobrazowo-wypoczynkowy "Grzybek"

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Park krajobrazowo-wypoczynkowy "Grzybek"
łąka, dalej altana widokowa, w tle las
Góra Holtei’a
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Oborniki Śląskie

Dzielnica

Żytno

Powierzchnia

120 ha

Położenie na mapie Obornik Śląskich
Mapa konturowa Obornik Śląskich, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Park krajobrazowo-wypoczynkowy "Grzybek"”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się punkt z opisem „Park krajobrazowo-wypoczynkowy "Grzybek"”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Park krajobrazowo-wypoczynkowy "Grzybek"”
Położenie na mapie powiatu trzebnickiego
Mapa konturowa powiatu trzebnickiego, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Park krajobrazowo-wypoczynkowy "Grzybek"”
Położenie na mapie gminy Oborniki Śląskie
Mapa konturowa gminy Oborniki Śląskie, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Park krajobrazowo-wypoczynkowy "Grzybek"”
51°18′29,922″N 16°55′19,340″E/51,308312 16,922039
Grzybek (między 1910 a 1914 r.)
droga w kierunku ul. Parkowej
stok północy Grzybka
Krzyż na masywie Grzybka

Park krajobrazowo-wypoczynkowy "Grzybek" – park leśny (las, park) położony w Obornikach Śląskich. Spotyka się także określenie park leśny "Grzybek" i inne. Obejmuje zwarty kompleks leśny na masywie wzgórz z takimi wierzchołkami jak Grzybek i Góra Holtei’a, należącymi do Wzgórz Trzebnickich, w mikroregionie Grzbiet Trzebnicki. Ma 120 ha powierzchni. Przez teren ten prowadzą szlaki turystyczne i ścieżka dydaktyczna.

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Park leży na masywie wzgórz z takimi wierzchołkami jak Góra Holtei’a o wysokości bezwzględnej wynoszącej 217,0 m n.p.m.[1][2][3][4][5] i Grzybek o wysokości bezwzględnej wynoszącej 202,0 m n.p.m.[1][2][5], w paśmie Wzgórz Trzebnickich[6][7][8]. Masyw ten należy mikroregionu Grzbiet Trzebnicki (mikroregion o indeksie 318.444)[9][10][11] w ramach mezoregionu Wzgórz Trzebnickich (mezoregion o indeksie 318.44)[9][10][12] należącego do Wału Trzebnickiego (makroregion o indeksie 318.4)[9][12]. Pod względem podziału administracyjnego jest on położony w Gminie Oborniki Śląskie, powiecie Trzebnickim, województwie Dolnośląskim[13][14][15], w północno-wschodniej części obszaru miasta Oborniki Śląskie[14][16]. Las ten leży w obrębie leśnym Oborniki Śląskie, leśnictwo Rościsławice[17]. Natomiast według regionalizacji przyrodniczo-leśnej obszar ten położony jest w mezoregionie Wzgórz Trzebnicko-Ostrzeszowskich[18]. Las od południa i zachodu otoczony jest miastem natomiast od północy i wschodu użytkami rolnymi[19].

Nazwa i określenia[edytuj | edytuj kod]

W różnych publikacjach można spotkać następując nazwy i określenia parku:

  • Park krajobrazowo-wypoczynkowy "Grzybek"[5][16][20]
  • Park krajobrazowo-przyrodniczy Grzybek[21]
  • Park przyrodniczy „Grzybek”[22]
  • park leśny "Grzybek"[2][23]
  • Las "Grzybek"[19]
  • Park Grzybek[24]
  • Tereny spacerowe Grzybek[25]
  • "Grzybek"[26][27].

Przed II wojną światową niemiecka nazwa lasu brzmiała Sittenwald i pochodziła od nazwy miejscowości Sitten[28][29], tj. Żytno (współcześnie część miasta Oborniki Śląskie)[30][31], po wojnie Las Żytnowski[28][29], a także Las Sitowie[32].

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

"Grzybek" zajmuje obszar o polu powierzchni wynoszącym 120 ha[19] (ponad 100 ha[5][26][27][33]). Jest to obszar leżący na wzgórzach pokryty lasami i łąkami, ale znajdujący się stosunkowo blisko centrum miasta[33]. Tutejszą rzeźbę terenu określa się jako bardzo urozmaiconą, a pokrywającą ją roślinność jako różnorodną[19]. Znajdują się tu takie miejsca jak punkty widokowe, duże przestrzenie otwarte z łąkami, gęste lasy, wąwozy lessowe, stare stawy, tworzące się torfowiska i leśne strumyki[26][33]. Pośród lasów spotyka się tu szerokie spektrum lasów występujących w klimacie umiarkowanym, w tym bory, łęgi, dąbrowy, olszyny. Pośród drzew spotyka się okazy o charakterze pomnikowym dla takich między innymi gatunków jak dęby, jesiony, jawory, modrzewie, kasztanowce. W składzie gatunkowym pojawiają się także rzadko spotykane rośliny zarówno pochodzące z północny, a stanowiące relikty polodowcowe, jak i z południa Europy, przykładowo kasztan jadalny[33]. Wyróżniającymi się miejscami w lesie jest Polana Siedmiu Dębów[5][33] oraz Bukowa Katedra[33].

Utworzona ścieżka dydaktyczno-przyrodnicza „Na Grzybek” przebiega częściowo przez park[2][17][34][35][36]. Ścieżka została wyznakowana w 2002 r.[2][17]. Ma około 5 kilometrów długości i 9 stacji[17]. Prowadzą tędy także różne szlaki turystyczne, w tym szlaki piesze i rowerowe[2][6][35], między innymi Główny szlak Gór Kocich[37] i Szlak „Kocich Gór” prowadzący przez Polanę Siedmiu Dębów i Źródło Wolfganga[32]. Park wskazywany jest jako miejsce spacerów i wypoczynku[33]. W 2015 r. masyw Grzybka był wymieniany przez część mieszkańców jako miejsce najbardziej atrakcyjne w gminie[38].

Dawne uzdrowisko[edytuj | edytuj kod]

Przy zachodniej stronie lasu położona jest przedwojenna zabudowa, która wówczas powstała z myślą o utworzeniu i prowadzeniu tu uzdrowiska. Było to pierwsze w mieście sanatorium[39] – Sitten, Sittenbad[29][39] – przy dzisiejszej ulicy Parkowej. Część kompleksu leśnego pełniła funkcję parku zdrojowego. Był to zagospodarowany i urządzony fragment lasu służący wypoczywającym tu kuracjuszom. Nadal zachowane są stawy przy budynku wypoczynkowym zbudowanym w 1835 r. oraz inne budynki wypoczynkowe. Pierwszy z wymienionych budynków jest jednym z najstarszych w mieście. Już XIX wieku pełnił funkcję ośrodka wypoczynkowego[19][28][39], a dzięki czerpaniu wody z odkrytego w pobliżu źródła Wolfganga i Karla, zakład ten stał się zakładem balneoklimatycznym[40]. Współcześnie budynki wykorzystywane są przez liceum ekonomiczne i dom dziecka[39].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Żmuda i in. 2000 ↓, s. 22, 34-35 (mapa), okładka 1 wewnętrzna (plan).
  2. ↑ a b c d e f Gmina Oborniki Śląskie 2023 ↓, Ścieżka na Grzybek.
  3. ↑ Ranoszek i in. 2008 ↓, s. 25, 84.
  4. ↑ nowagazeta.pl 2023 ↓, 1257843.
  5. ↑ a b c d e Strategia Zrównoważanego Rozwoju 2015 ↓, s. 26.
  6. ↑ a b Żmuda i in. 2000 ↓, s. 34-35 (mapa).
  7. ↑ GUGiK 2023 ↓, Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych.
  8. ↑ Kamińska 2022 ↓, s. 94-95.
  9. ↑ a b c Kondracki i b.d. ↓, s. 278-280.
  10. ↑ a b Bugaj-Nawrocka 2017 ↓, s. 20-22.
  11. ↑ PRNG 2023 ↓, PRNG: 141023.
  12. ↑ a b PRNG 2023 ↓, PRNG: 141025.
  13. ↑ Zwoliński 2018 ↓, mapa.
  14. ↑ a b GUGiK 2023 ↓, Państwowy Rejestr Granic.
  15. ↑ UMWD 2023 ↓, BDOT10k.
  16. ↑ a b Korabiewski i in. 2014 ↓, s. 2.
  17. ↑ a b c d Rosiński i in. 2015 ↓, s. 249.
  18. ↑ Lasy Państwowe 2024 ↓, Reg. przyrodniczo-leśna.
  19. ↑ a b c d e znajdzsiewlesie.pl 2024 ↓, /oborniki-slaskie/.
  20. ↑ Żmuda i in. 2000 ↓, s. okładka 1 wewnętrzna (plan).
  21. ↑ Akademia Kuraszków 2016 ↓, s. 6 (Oborniki Śląskie).
  22. ↑ Akademia Kuraszków 2016 ↓, s. 15 (Przyroda).
  23. ↑ Rosiński i in. 2015 ↓, s. 249, 251.
  24. ↑ Bugaj-Nawrocka 2017 ↓, s. 30.
  25. ↑ Zwoliński 2018 ↓, plan Obornik Śląskich.
  26. ↑ a b c Gmina Oborniki Śląskie 2024 ↓, /karta-turystyczna-obornickiego-wloczykija.
  27. ↑ a b Szagdaj 2023 ↓, /ar/c7-17273569.
  28. ↑ a b c Pudło 2012 ↓, s. 144-145.
  29. ↑ a b c UMWD 2023 ↓, Mapy historyczne: Grossblatt (1883-1945), Messtischblatt (1905-1944).
  30. ↑ pzgik.geoportal.gov.pl 2024 ↓, IdentyfikatorSIMC: 1064456, IdentyfikatorPRNG: 201174 (Żytno).
  31. ↑ dane.gov.pl 2019 ↓, wiersz 102850.
  32. ↑ a b Rosiński i in. 2015 ↓, s. 252.
  33. ↑ a b c d e f g Żmuda i in. 2000 ↓, s. 22.
  34. ↑ Kobielska i in. 2009 ↓, s. 112.
  35. ↑ a b Zwoliński 2018 ↓, mapa, plan Obornik Śląskich.
  36. ↑ Strategia Zrównoważanego Rozwoju 2015 ↓, s. 26, 53.
  37. ↑ Rosiński i in. 2015 ↓, s. 251.
  38. ↑ Strategia Zrównoważanego Rozwoju 2015 ↓, s. 10.
  39. ↑ a b c d Żmuda i in. 2000 ↓, s. 21.
  40. ↑ Pudło 2012 ↓, s. 145.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Akademia Kuraszków, Przewodnik Turystyczny, Kuraszków 2016 (pol.).
  • Bank Danych o Lasach, Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe [dostęp 2024-01-08] (pol.).
  • Agnieszka Bugaj-Nawrocka, Zgrupowania lądowych pluskwiaków różnoskrzydłych (Hemiptera: Heteroptera) wybranych zbiorowisk roślinnych Wzgórz Trzebnickich, Katowice: Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, 2017 (pol.).
  • Góra Holtei’a zapada się?, Nowagazeta.pl; NOWAPRESS S.C. DANIEL DŁUGOSZ, KINGA DŁUGOSZ, 27 grudnia 2021 [dostęp 2023-05-08] (pol.), Trzebnica Gazeta i Portal informacyjny NowaGazeta.pl 2023.
  • Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Geoportal Krajowy, GUGiK – Geoportal Krajowy [dostęp 2023-06-02] (pol.).
  • Marta Kamińska (red.), Wzgórza Trzebnickie, Dolina Baryczy, Środkowa Odra, przewodnik rowerowy, wyd. III, 2022 (Dolnośląska Kraina Rowerowa) (pol.), Opracowanie: Stowarzyszenie Gmin i Powiatów "Dolnośląska Kraina Rowerowa" oraz Studio Plan Anna Dębska.
  • Karta Turystyczna Obornickiego Włóczykija [online], Oficjalny serwis Gminy Oborniki Śląskie [dostęp 2024-01-05] (pol.).
  • Katarzyna Kobielska i inni, Koncepcja subregionalnego produktu turystycznego Wzgórz Trzebnickich i Doliny Baryczy, Dolnośląskie Centrum Rozwoju Regionalnego, 2009 (pol.), Portal Województwa Dolnośląskiego.
  • Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski [PDF] [online] (pol.).
  • Bartosz Korabiewski, Janusz Kida, Wzgórza Trzebnickie. Materiały do ćwiczeń terenowych, Wrocław: Uniwersytet Wrocławski, Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego, 2014 (pol.).
  • Oborniki Śląskie [online], znajdzsiewlesie.pl; Dolnośląski Związek Orientacji Sportowej (pol.), Partner: Gmina Oborniki Śląskie.
  • Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych - obiekty fizjograficzne [xlsx], Dane na dzień: 1 stycznia 2023 r., gov.pl, 14 maja 2021 [dostęp 2023-04-19] (pol.), Państwowy rejestr nazw geograficznych.
  • Kazimierz Pudło, Współtwórcy sukcesów dolnośląskich Obornik od połowy XIX do połowy XX wieku, Muzeum Historii Polski, 2012 (pol.), Studia Salvatoriana Polonica 6, 141-150.
  • Włodzimierz Ranoszek, Marcin Mazurkiewicz, Małgorzata Duszejko-Studenna, Korona Gór Kocich, Trzebnica: Stowarzyszenie Gmin Turystycznych Wzgórz Trzebnickich i Doliny Baryczy, 2008 (pol.), Szlak zaprojektowany i wytyczony przez Stowarzyszenie Gmin Turystycznych Wzgórz Trzebnickich i Doliny Baryczy; Prezentacja współfinansowana ze środków Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego.
  • Dariusz Rosiński i inni, Plan urządzenia lasu dla nadleśnictwa Oborniki Śląskie na okres od 1 stycznia 2015 r. do 31 grudnia 2024 r., Program ochrony przyrody dla Nadleśnictwa Oborniki Śląskie, Program opracowano w Biurze Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej oddział w Brzegu; Sprawdził: Zastępca Dyrektora Oddziału Marek Matyjaszczyk, Akceptuje: Dyrektor Oddziału Janusz Bańkowski, Brzeg: Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych we Wrocławiu, 2015 (pol.).
  • Strategia Zrównoważanego Rozwoju Gminy Oborniki Śląskie na lata 2016-2022 [pdf], Oborniki Śląskie, 2015 [dostęp 2024-01-08] (pol.).
  • Nadia Szagdaj, Odtworzony taras widokowy sprzed wojny. Stąd zobaczymy panoramę Wrocławia, Ślężę, a jak dobrze pójdzie to i Śnieżne Kotły, Gazeta Wrocławska, 4 kwietnia 2023 [dostęp 2024-01-05] (pol.).
  • Ścieżka na Grzybek [online], Oficjalny serwis Gminy Oborniki Śląskie [dostęp 2023-05-05] (pol.).
  • Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego, Geoportal Dolny Śląsk, UMWD Wydział Geodezji i Kartografii; Wojewódzki Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej [dostęp 2023-05-26] (pol.).
  • Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części [xlsx], Serwis Rzeczypospolitej Polskiej, 2019 [dostęp 2023-05-25] (pol.), Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części w formacie XLSX, sporządzony na podstawie załącznika do obwieszczenia Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 4 sierpnia 2015 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. poz. 1636); Data udostępnienia: 17 czerwca 2022, 14:07.
  • Grzegorz Zwoliński (red.), Wzgórza Trzebnickie. Mapa dla rowerzystów i piechurów, wyd. IV, Studio PLAN, 2018, ISBN 978-83-66151-07-9 (pol.).
  • Piotr Żmuda i inni, Trzebnica, Oborniki Śląskie i okolice, Wrocław: Studio wydawnicze PLAN, 2000, ISBN 83-911777-4-2 (pol.).
  • Żytno, prng, Główny Urząd Geodezji i Kartografii [dostęp 2024-01-08] (pol.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

  • Las Żytnowski, [w:] Polska / Województwo dolnośląskie / Powiat trzebnicki / Oborniki Śląskie / Żytno [online], polska-org.pl, ID: 7052981 [dostęp 2024-01-05] (pol.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Park_krajobrazowo-wypoczynkowy_%22Grzybek%22&oldid=72447897”