Partyjność (zasada)

Partyjność – zasada marksistowsko-leninowska, która wyraża klasowy charakter nauk społecznych, filozofii, literatury oraz sztuki . Marksizm-leninizm uczy, że w społeczeństwie klasowym wszelka ideologia, a więc i filozofia, wyraża interesy jakiejś klasy społecznej. Nie istnieje więc postawa neutralna, a każda filozofia stanowi jakąś uwarunkowaną klasowo ideologię Walka kierunków ideologicznych, filozoficznych jest przejawem walki klas. Marksizm-leninizm wychodzi z założenia, że historia filozofii jest polem walki partii w filozofii — materializmu i idealizmu. W walce tej znajdują wyraz interesy społeczne oraz ideologia różnych klas i grup społecznych. Partyjność filozofii, jak i całego marksizmu, polega na tym, aby prowadzić walkę przeciw ideologii burżuazyjnej i jej przeżytkom, broniąc i twórczo rozwijając jedynie naukową i rewolucyjną ideologię marksizmu-leninizmu.

W książce swej Materializm a empiriokrytycyzm Włodzimierz Lenin w głęboki sposób oświetlił zagadnienie partyjności filozofii, podczas gdy w odniesieniu do sztuki zasada partyjności opracowana została w artykule Lenina Partyjna organizacja i partyjna literatura oraz innych jego pracach. Partyjność komunistyczna polega na tym, aby otwarcie wyrażać i bronić podstawowych interesów proletariatu i wszystkich mas pracujących w twórczości artystycznej. Zasada partyjności leży u podstaw metody socrealizmu, ponieważ sztukę tę wykorzystywano przede wszystkim do celów propagandowych, z myślą o szerzeniu idei komunizmu. W artykule Partyjna organizacja i partyjna literatura Lenin podkreślał, że w proletariackim państwie gazety winny być pod kontrolą organizacji partyjnych, a pisarze należeć do partii. Partyjność sztuki była jednym z podstawowych zagadnień estetyki marksistowsko-leninowskiej. W referacie sprawozdawczym KC KPZR na XXV Zjeździe Partii stwierdzało się, że

Partyjne podejście do problemów literatury i sztuki łączy troskliwy stosunek do inteligencji twórczej, pomoc w jej twórczych poszukiwaniach z pryncypialnością. Głównym kryterium oceny społecznej ważności każdego utworu było i ma się rozumieć pozostaje jego ideowe ukierunkowanie.

Партийный подход к вопросам литературы и искусства сочетает чуткое отношение к художественной интеллигенции, помощь в ее творческих поисках с принципиальностью. Главным критерием оценки общественной значимости любого произведения, разумеется, была и остается его идейная направленность.

—  Leonid Breżniew

Na I Konferencji Metodologicznej Historyków Polskich w Otwocku na przełomie 1951/1952 Żanna Kormanowa wygłosiła referat „Zagadnienie partyjności w nauce historycznej”, wskazując na konieczność opowiedzenia się historyków „po stronie walczących mas”.

W ramach przedmiotu "Wiedza o społeczeństwie" zasada partyjności filozofii należała do obowiązkowego programu nauczania we wszystkich szkołach Związku Radzieckiego.

Bibliografia

po polsku

• M.T. Jowczuk: Marksistowskie zasady w zastosowaniu do historii filozofii. W: Krótki zarys historii filozofii. Pod redakcją M.T. Jowczuka, T.I. Ojzermana, I.J. Szczipanowa. Przeł. Marian Drużkowski i in.. Wyd. II, poprawione i uzupełnione. Warszawa: Książka i Wiedza, listopad 1969, s. 13–17. (pol.).
• Sztuka i literatura. W: Wiktor Afanasjew, Karen Brutenc, Fiodor Burłackij, Grigorij Glezerman, Jurij Krasin, i in.: Naukowy komunizm. Pod redakcją Piotra Fiedosiejewa, tł. Mirosław Skwiecińskii. Wyd. II. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1978, s. 379–383, seria: Podręcznik.
• Partyjność filozofii. W: Krótki słownik filozoficzny. Mark Rozental, Pawieł Judin (red.). Warszawa: Książka i Wiedza, 1955, s. 486–488. (pol.).

po rosyjsku

• М. Н. Афасижев: Предмет и задачи марксистско‐ленинской эстетики. W: Марксистско-ленинская эстетика (Estetyka marksistowsko-leninowska). Pod redakcją prof. Michaiła Owsiannikowa. Moskwa: Высшая школа, 1983, s. 4-21, seria: Учебник для вузов (Podręcznik dla uczelni wyższych). (ros.).
• А. Я. Зись: Партийность искусства (Partyjność sztuki). W: Марксистско-ленинская эстетика (Estetyka marksistowsko-leninowska). Pod redakcją prof. Michaiła Owsiannikowa. Moskwa: Высшая школа, 1983, s. 369-379, seria: Учебник для вузов (Podręcznik dla uczelni wyższych). (ros.).
• Г. Л. Смирнов: Партийность. Wielka Encyklopedia Radziecka. [dostęp 2022-08-02]. (ros.).
• Gieorgij Szachnazarow, Aleksandr Boborykin, Jurij Krasin, Władimir Suchodiejew: Obszczestwowiedienije. Moskwa: Политиздат, 1982, seria: Учебник для выпускного класса сред. школы и сред. спец. учеб. заведений. (ros.).