Marksizm-leninizm

Sztandar marksizmu-leninizmu

Marksizm-leninizm (ros. марксизм-ленинизм) – światopogląd filozoficzny, gospodarczy i społeczno-polityczny^[1], utworzony na bazie wcześniej istniejącego marksizmu.

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

W połączeniu z ideami Karola Marksa i Fryderyka Engelsa oraz teoretyków i ideologów II Międzynarodówki Socjalistycznej powstała doktryna marksizmu^[2], która została przekształcona przez przywódcę rosyjskiego przewrotu bolszewickiego Włodzimierza Lenina i twórcę imperium radzieckiego Józefa Stalina w doktrynę ideologiczną marksizmu-leninizmu^[3]. Jacek Bartyzel definiuje marksizm-leninizm jako komunizm marksistowsko-leninowski i uważa, że ten system stworzył Włodzimierz Lenin jako typową kontynuację myśli Marksa i Engelsa^[4]. Marksizm-leninizm stał się ideologią państwową w Związku Radzieckim i równocześnie legitymizacją panowania społecznego nowej klasy totalitarnej biurokracji komunistycznej^[5].

Marksizm-leninizm składa się z trzech części^[6]:

Marksizm-leninizm w systemie edukacji[edytuj | edytuj kod]

W ZSRR marksizm-leninizm był nauczany obowiązkowo na wszystkich uczelniach zarówno wyższych^[7]^[8]^[9], jak i średnich^[10]^[11]. Jako przedmiot szkolny marksizm-leninizm istniał pod nazwą „społecznoznawstwo”. Indoktrynacja polskich uczniów w kierunku marksizmu-leninizmu była oficjalnie głoszonym zadaniem ideologicznej uniformizacji polskiej szkoły^[12]. W Polsce lat 60. XX wieku opublikowano 2 kolejne wydania podręcznika Podstawy marksizmu-leninizmu.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Wojciech Błasiak: Ideologiczne tworzenie rzeczywistości społecznej. W: Kazimierz Ślęczka, Aleksandra Kamińska, Ewa Kraus: Jak możliwy jest dialog?. Sosnowiec: Oficyna Wydawnicza „Humanitas”, Wyższa Szkoła Humanitas w Sosnowcu, 2014. ISBN 978-83-61991-99-1.
Leszek Kołakowski: Główne nurty marksizmu. Powstanie – rozwój – rozkład. Londyn: 1988.
M. B. Mitin: Marxism-Leninism. W: The Great Soviet Encyclopedia, 3rd Edition. Moskwa: Encyklopedia Radziecka. (ang.)

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Instytut Marksizmu-Leninizmu przy KC KPZR

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Марксизм-ленинизм // Научный коммунизм: Словарь / Александров В. В., Амвросов А. А., Ануфриев Е. А. и др.; Под ред. А. М. Румянцева. — 4‑е изд., доп. — М.: Политиздат, 1983. — 352 с.
↑ Kołakowski 1988 ↓, s. 15-606.
↑ Kołakowski 1988 ↓, s. 670-936.
↑ Kamil Kłeczek: Totalitarne ideologie i systemy państwowe. Wstęp do analizy porównawczej. W: Wrocławskie Studia Erazmiańskie, Zeszyty Studenckie. Komitet Redaktorów:dr Mirosław Sadowski,mgr Piotr Szymaniec, Ernest Bojek. T. I. Wrocław. s. 93-108. ISBN 978-83-925508-1-5.
↑ Błasiak 2014 ↓, s. 51.
↑ Mitin ↓.
↑ Анастасия Сергеевна Конохова. Колеблясь вместе с линией партии: изменения в преподавании общественных наук в вузах СССР в 1953-1964 гг.. „Новейшая история России (междисциплинарный научно-теоретический журнал)”. 2 (10), s. 64-72, 2014. Санкт-Петербургский государственный университет. ISSN 2219-9659 (ros.). Cytat: Summary in English.
↑ Конохова, Анастасия Сергеевна. Формирование мировоззрения советской молодежи, 1953-1964 гг. (на материалах Ленинграда и Ленинградской области): дисcертация на соискание ученой степени кандидата исторических наук (07.00.02). Petersburski Uniwersytet Państwowy, 2015.
↑ Идеологическое обучение в советских университетах (ros.). Estonica. [dostęp 2020-08-23].
↑ Методика обучения обществознанию : учебник и практикум для вузов / О. Б. Соболева [и др.] ; под редакцией О. Б. Соболевой, Д. В. Кузина. — Москва : Издательство Юрайт, 2020. — 474 с. — (Высшее образование). — ISBN 978-5-534-09466-4 str. 26.
↑ Zob. np. 20. wydanie podręcznika dla ostatniej klasy radzieckiej szkoły średniej, techników i zasadniczych szkół zawodowych: Обществоведение: Учебник для выпускного класса сред. школы и сред. спец. учеб. заведений / Шахназаров Г. X., Боборыкин А. Д., Красин Ю. А., Суходеев В. В. — 20-е изд. — М.: Политиздат, 1982. — 320 с., ил.
↑ Wojciech Siegień. (2016). Naprzód ku przeszłości! Nauczanie historii a zmiany ideologii państwowej w Rosji na początku XXI wieku. Forum Oświatowe, 28 (2), 185–202.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

(ang.) Marxism-Leninism - definicja na marxists.org
(ang.) Fundamentals of Marxism-Leninism - 3 separate studies on marxists.org
(ang.) Fundamentals of Marxism-Leninism by Kuusinen, O. W. (Otto Wille), ed.

[1] Марксизм-ленинизм // Научный коммунизм: Словарь / Александров В. В., Амвросов А. А., Ануфриев Е. А. и др.; Под ред. А. М. Румянцева. — 4‑е изд., доп. — М.: Политиздат, 1983. — 352 с.

[CITEREFKołakowski198815-606-2] Kołakowski 1988 ↓, s. 15-606.

[CITEREFKołakowski1988670-936-3] Kołakowski 1988 ↓, s. 670-936.

[Kamil-4] Kamil Kłeczek: Totalitarne ideologie i systemy państwowe. Wstęp do analizy porównawczej. W: Wrocławskie Studia Erazmiańskie, Zeszyty Studenckie. Komitet Redaktorów:dr Mirosław Sadowski,mgr Piotr Szymaniec, Ernest Bojek. T. I. Wrocław. s. 93-108. ISBN 978-83-925508-1-5.

[CITEREFBłasiak201451-5] Błasiak 2014 ↓, s. 51.

[CITEREFMitin-6] Mitin ↓.

[7] Анастасия Сергеевна Конохова. Колеблясь вместе с линией партии: изменения в преподавании общественных наук в вузах СССР в 1953-1964 гг.. „Новейшая история России (междисциплинарный научно-теоретический журнал)”. 2 (10), s. 64-72, 2014. Санкт-Петербургский государственный университет. ISSN 2219-9659 (ros.). Cytat: Summary in English.

[8] Конохова, Анастасия Сергеевна. Формирование мировоззрения советской молодежи, 1953-1964 гг. (на материалах Ленинграда и Ленинградской области): дисcертация на соискание ученой степени кандидата исторических наук (07.00.02). Petersburski Uniwersytet Państwowy, 2015.

[9] Идеологическое обучение в советских университетах (ros.). Estonica. [dostęp 2020-08-23].

[Sobolewa-10] Методика обучения обществознанию : учебник и практикум для вузов / О. Б. Соболева [и др.] ; под редакцией О. Б. Соболевой, Д. В. Кузина. — Москва : Издательство Юрайт, 2020. — 474 с. — (Высшее образование). — ISBN 978-5-534-09466-4 str. 26.

[11] Zob. np. 20. wydanie podręcznika dla ostatniej klasy radzieckiej szkoły średniej, techników i zasadniczych szkół zawodowych: Обществоведение: Учебник для выпускного класса сред. школы и сред. спец. учеб. заведений / Шахназаров Г. X., Боборыкин А. Д., Красин Ю. А., Суходеев В. В. — 20-е изд. — М.: Политиздат, 1982. — 320 с., ил.

[12] Wojciech Siegień. (2016). Naprzód ku przeszłości! Nauczanie historii a zmiany ideologii państwowej w Rosji na początku XXI wieku. Forum Oświatowe, 28 (2), 185–202.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]