Marksizm-leninizm
 |
Ten artykuł od 2020-08 wymaga uzupełnienia informacji. |
Marksizm-leninizm (ros. марксизм-ленинизм) – światopogląd filozoficzny, gospodarczy i społeczno-polityczny[1], utworzony na bazie wcześniej istniejącego marksizmu.
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
W połączeniu z ideami Karola Marksa i Fryderyka Engelsa oraz teoretyków i ideologów II Międzynarodówki Socjalistycznej powstała doktryna marksizmu[2], która została przekształcona przez przywódcę rosyjskiego przewrotu bolszewickiego Włodzimierza Lenina w doktrynę ideologiczną marksizmu-leninizmu[3]. Jacek Bartyzel definiuje marksizm-leninizm jako komunizm marksistowsko-leninowski i uważa, że ten system stworzył Włodzimierz Lenin jako typową kontynuację myśli Marksa i Engelsa[4]. Krótki słownik filozoficzny pod redakcją Judina i Rozentala określał marksizm-leninizm według definicji Józefa Stalina[5]: marksizm-leninizm jest
nauką o prawach rozwoju przyrody i społeczeństwa, nauką o rewolucji uciskanych i wyzyskiwanych mas, nauką o zwycięstwie socjalizmu we wszystkich krajach, nauką o budownictwie społeczeństwa komunistycznego.
Marksizm-leninizm stał się ideologią państwową w Związku Radzieckim i równocześnie legitymizacją panowania społecznego nowej klasy totalitarnej biurokracji komunistycznej[7].
Marksizm-leninizm składa się z trzech części[8]:
- filozofia (materializm dialektyczny i materializm historyczny),
- ekonomia polityczna,
- naukowy komunizm.
Rzesze aparatu ideologicznego, agitatorów i propagandzistów, upowszechniały przekonanie, że ideologia marksistowsko-leninowska ma charakter naukowy[9].
Marksizm-leninizm w systemie edukacji[edytuj | edytuj kod]
W ZSRR marksizm-leninizm był nauczany obowiązkowo na wszystkich uczelniach zarówno wyższych[10][11][12], jak i średnich[13][14]. Jako przedmiot szkolny marksizm-leninizm istniał pod nazwą „społecznoznawstwo”. Indoktrynacja polskich uczniów w kierunku marksizmu-leninizmu była oficjalnie głoszonym zadaniem ideologicznej uniformizacji polskiej szkoły[15]. W Polsce lat 60. XX wieku opublikowano 2 kolejne wydania podręcznika Podstawy marksizmu-leninizmu.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Марксизм-ленинизм // Научный коммунизм: Словарь / Александров В. В., Амвросов А. А., Ануфриев Е. А. и др.; Под ред. А. М. Румянцева. — 4‑е изд., доп. — М.: Политиздат, 1983. — 352 с.
- ↑ Kołakowski 1988 ↓, s. 15-606.
- ↑ Kołakowski 1988 ↓, s. 670-936.
- ↑ Kamil Kłeczek: Totalitarne ideologie i systemy państwowe. Wstęp do analizy porównawczej. W: Wrocławskie Studia Erazmiańskie, Zeszyty Studenckie. Komitet Redaktorów:dr Mirosław Sadowski,mgr Piotr Szymaniec, Ernest Bojek. T. I. Wrocław. s. 93-108. ISBN 978-83-925508-1-5.
- ↑ Krótki słownik filozoficzny 1955 ↓, s. 375.
- ↑ Józef Stalin: Marksizm a zagadnienia językoznawstwa. Warszawa: Studenckie Koło Filozofii Marksistowskiej (UW), 2005, s. 22. [dostęp 2021-12-25].
- ↑ Błasiak 2014 ↓, s. 51.
- ↑ Mitin ↓.
- ↑ Lucjan Suchanek, Kultura masowa w Rosji i radziecki eksperyment antropologiczny, „Kultura Słowian. Rocznik Komisji Kultury Słowian PAU”, XII, 2016, s. 7-27, DOI: 10.4467/25439561KSR.16.001.6454.
- ↑ Анастасия Сергеевна Конохова. Колеблясь вместе с линией партии: изменения в преподавании общественных наук в вузах СССР в 1953-1964 гг.. „Новейшая история России (междисциплинарный научно-теоретический журнал)”. 2 (10), s. 64-72, 2014. Санкт-Петербургский государственный университет. ISSN 2219-9659 (ros.). Cytat: Summary in English.
- ↑ Конохова, Анастасия Сергеевна. Формирование мировоззрения советской молодежи, 1953-1964 гг. (на материалах Ленинграда и Ленинградской области): дисcертация на соискание ученой степени кандидата исторических наук (07.00.02). Petersburski Uniwersytet Państwowy, 2015.
- ↑ Идеологическое обучение в советских университетах (ros.). Estonica. [dostęp 2020-08-23].
- ↑ Методика обучения обществознанию : учебник и практикум для вузов / О. Б. Соболева [и др.] ; под редакцией О. Б. Соболевой, Д. В. Кузина. — Москва : Издательство Юрайт, 2020. — 474 с. — (Высшее образование). — ISBN 978-5-534-09466-4 str. 26.
- ↑ Zob. np. 20. wydanie podręcznika dla ostatniej klasy radzieckiej szkoły średniej, techników i zasadniczych szkół zawodowych: Обществоведение: Учебник для выпускного класса сред. школы и сред. спец. учеб. заведений / Шахназаров Г. X., Боборыкин А. Д., Красин Ю. А., Суходеев В. В. — 20-е изд. — М.: Политиздат, 1982. — 320 с., ил.
- ↑ Wojciech Siegień. (2016). Naprzód ku przeszłości! Nauczanie historii a zmiany ideologii państwowej w Rosji na początku XXI wieku. Forum Oświatowe, 28 (2), 185–202.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Wojciech Błasiak: Ideologiczne tworzenie rzeczywistości społecznej. W: Kazimierz Ślęczka, Aleksandra Kamińska, Ewa Kraus: Jak możliwy jest dialog?. Sosnowiec: Oficyna Wydawnicza „Humanitas”, Wyższa Szkoła Humanitas w Sosnowcu, 2014. ISBN 978-83-61991-99-1.
- Leszek Kołakowski: Główne nurty marksizmu. Powstanie – rozwój – rozkład. Londyn: 1988.
- M. B. Mitin: Marxism-Leninism. W: The Great Soviet Encyclopedia, 3rd Edition. Moskwa: Sowietskaja encikłopedija. (ang.)
- Marksizm-leninizm. W: Krótki słownik filozoficzny. Mark Rozental, Pawieł Judin (red.). Warszawa: Książka i Wiedza, 1955, s. 375-381. (pol.)
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- (ang.) Marxism-Leninism - definicja na marxists.org
- (ang.) Fundamentals of Marxism-Leninism - 3 separate studies on marxists.org
- (ang.) Fundamentals of Marxism-Leninism by Kuusinen, O. W. (Otto Wille), ed.
| Nurty |
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Państwa rządzone przez partie komunistyczne |
| ||||
| Teoretycy i działacze |
| ||||
| Tematy powiązane |
|
