Pauzjasz z Sykionu
Pauzjasz z Sykionu (gr. Παυσίας, trl. Pausias) – malarz grecki z drugiej połowy IV wieku p.n.e., przedstawiciel sykiońskiej szkoły malarskiej.
Pauzjasz był synem Bryetesa, który był jego pierwszym nauczycielem malarstwa. Później nauki pobierał u Pamfilosa, od którego przejął technikę enkaustyczną. Jako pierwszy osiągnął mistrzostwo w tej technice oraz w ostrych skrótach perspektywicznych. Był pierwszym, który zapoczątkował zdobienie plafonów malowidłami roślinno-kwiatowymi z wdzięcznymi scenkami figuralnymi (np. tańczące Erosy).
Najczęściej malował niewielkie obrazki o lekkiej tematyce rodzajowej (np. słynna Wijąca wieniec), mitologicznej i alegorycznej (m.in. dwa malowidła w tolosie w Epidauros – Eros z lirą i Methe (bogini pijaństwa), przy czym ten drugi obraz stanowił nowatorskie ukazanie personifikacji pijaństwa z twarzą przeświecającą przez szklane naczynie) oraz portreciki dzieci. Umiał kunsztownie oddać odblaski i trójwymiarowość.
Często podejmowanym tematem były dzieci. To on właśnie wprowadził ten rodzaj tematyki, rozwinięty szczególnie w okresie hellenistycznym. Przedstawiał małe Erosy: Eros tańczący, Eros jako muzyk, Eros wśród kwiatów, Eros na wozie. Kopie, z pewnością dość wierne, odnajdujemy w malowidłach pompejańskich.
Jednym z najsłynniejszych jego obrazów był, wykonany w technice enkaustycznej, obraz przedstawiający ukochaną z młodości, a zarazem mieszkankę jego rodzinnego miasta, Glycerę, handlującą wieńcami z kwiatów i przyozdobioną takim wieńcem.
Rzadziej malował duże obrazy, a te, które namalował, są w ciemnej tonacji, np. Ofiarowanie wołu, gdzie zwierzę ukazane zostało z przodu, a jednak widać było jego rozmiary dzięki grze świateł i cieni.
Po 335 p.n.e. w Tespiach restaurował malowidła ścienne Polignota.
Po Pauzjaszu sykiońska szkoła malarstwa zaczęła chylić się ku upadkowi. Wiele z jego obrazów zostało sprzedanych, żeby pokryć długi miasta.
Dzieła Pauzjasza były dobrze znane i cenione także w starożytnym Rzymie, w związku z tym nawet ich kopie były chętnie kupowane i eksponowane, np. Ofiarowanie wołu znalazło się ostatecznie w Portyku Pompejusza (portyku Teatru Pompejusza) w Rzymie, a kopia portretu Glycery została kupiona w Atenach przez Lukullusa za wielką jak na ówczesne czasy sumę dwóch talentów.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Ch. Knight (red.): Penny Cyclopaedia of the Society for the Diffusion of Useful Knowledge, t. XVII. Londyn: 1840, s. 331.
- Z. Piszczek (red.): Mała encyklopedia kultury antycznej. Warszawa: PWN, 1983, s. 575. ISBN 83-01-03529-3.
- Praca zbiorowa: Encyklopedia sztuki starożytnej. Warszawa: WAiF, 1998, s. 461–462. ISBN 83-221-0684-X.
- G. Rachet: Słownik cywilizacji greckiej. Katowice: Wydawnictwo Książnica, 2006, s. 293-294. ISBN 83-7132-919-9.