Petlikowce Stare
49°08′13″N 25°21′49″E/49,136944 25,363611 Kościół w Petlikowcach Starych | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Populacja • liczba ludności • gęstość |
|
| Kod pocztowy |
48413 |
Położenie na mapie obwodu tarnopolskiego  | |
Położenie na mapie Ukrainy  | |
| 49°08′13″N 25°21′49″E/49,136944 25,363611
| |
Petlikowce Stare (ukr. Старі Петликівці) – wieś w rejonie czortkowskim[1] obwodu tarnopolskiego.
Przez wieś przechodzi droga terytorialna T 2006 (prowadzi m.in. do Zarwanicy) a obok droga krajowa N18.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Juliusz Leopold Franciszek Korytowski w 1865 zaślubił Wandę z Młockich, właścicielkę dóbr ziemskich Petlikowce Stare, Petlikowce Nowe, Bielawińce, Kurdwanówka, córkę Franciszka i Sabiny z Dziokowskich herbu Trąby z odmianą[2].
W 1901 działała gorzelnia Michała Lewickiego[3].
C. K. Rada Szkolna Krajowa orzeczeniem l. 7495 z 6 marca 1905 przekształciła 1-klasową na 2-klasową szkołę ludową w Petłikowcach Starych w okręgu szkolnym buczackim[4].
W II Rzeczypospolitej miejscowość była siedzibą gminy wiejskiej Petlikowce Stare w powiecie buczackim województwa tarnopolskiego.
8 września 1931 ks. prałat Władysław Libreski w otoczeniu duchowieństwa dekanatów podhajeckiego i buczackiego, w asystencji proboszcza greckokatolickiego, w obecności kolatora hr. Erazma Korytowskiego, starosty powiatowego Adama Fedorowicza, obywatelstwa z parafii i około 6000 ludzi dokonał poświęcenia nowego, czwartego z rzędu na parafii, nieukończonego jeszcze kościoła murowanego (brak sufitów, okien i posadzki), który powstał na gruzach spalonego przez Rosjan podczas pierwszej wojny światowej dzięki ofiarności parafian, kolatora i dworów[5].
Przed 1939 powstały: nowy kościół, Dom Ludowy, mleczarnia, szkoła, Kasa Stefczyka[6].
W czasie kampanii wrześniowej stacjonował tu IV/1 dywizjon myśliwski Brygady Pościgowej oraz 121. i 122. eskadry myśliwskie.
W 1931 r. wieś liczyła 2561 mieszkańców, wśród których przeważali Polacy. W latach 1943 - 1945 nacjonaliści ukraińscy z OUN - UPA oraz SS Galizien zamordowali 16 Polaków, w tym siostrę zakonną Beatę Kogut ze zgromadzenia służebniczek dębickich[7], 5 żołnierzy AK i polskiej samoobrony oraz żołnierza Wojska Polskiego i jego matkę[8].
Od 1944 wieś jest siedzibą rady wiejskiej[9].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- kościół pw. Narodzenia NMP - murowany, zbudowany w latach 1924 - 1931, zamknięty w 1945 r., oddany katolikom w 2000 r., konsekrowany w 2004 r[10].
Ludzie[edytuj | edytuj kod]
- Wojciech Blicharski (1899–1940) – porucznik piechoty Wojska Polskiego
- Tomasz Bokłak – polski nauczyciel, w 1931 kierownik 5-klasowej szkoły powszechnej we wsi[11].
- Tomasz Dąbrowski – naczelnik gminy w 1900[12].
- Katarzyna Drapalska – nauczycielka miejscowej 5-klasowej szkoły powszechnej, w 1932 przeniesiona do 6-klasowej szkoły powszechnej w Trybuchowcach[13].
- Jan Gwozdziowski (zm. 4 lutego 1914) - proboszcz[14].
- Marian Kubasiewicz (ur. w Chybicach, zm. 1997 w Szczecinie) – polski naukowiec, pedagog, rektor AR w Szczecinie, absolwent tut. szkoły powszechnej[15].
- Maciej Ochocki herbu Nowina, skarbnik żytomierski poślubił tutaj w 1753 Ludwikę Polanowską "de Usowce"[16]
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Про утворення та ліквідацію районів [online], Офіційний вебпортал парламенту України [dostęp 2023-03-14] (ukr.).
- ↑ Jerzy Sewer Dunin-Borkowski: Almanach błękitny. Genealogie żyjących rodów polskich. Lwów : nakładem księgarni H. Altenberga, 1909, s. 456.
- ↑ Gorzelnie i Fabryki wódek w Galicji w 1901 r. [niewiarygodne źródło?]
- ↑ Org-anizacya szkół. „Dziennik Urzędowy c. k. Rady szkolnej krajowej w Galicyi”. 7, R. IX, s. 77, 8 marca 1905.
- ↑ Święto w pięciowiekowej parafji. „Słowo Polskie”. 258, s. 6, 20 września 1931.
- ↑ P.M.. Petlikowce Stare obok Buczacza – to Lisków Podolski. „Wschód”. Nr 114, s. 5, 22 stycznia 1939.
- ↑ MARIA KOGUT — MARTYROLOGIUM [online], www.swzygmunt.knc.pl [dostęp 2023-04-19].
- ↑ Henryk Komański, Szczepan Siekierka, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie tarnopolskim 1939-1946, wyd. 2, Wrocław: Nortom, 2006, s. 165-167, ISBN 83-89684-61-6, ISBN 978-83-89684-61-5, OCLC 156875487.
- ↑ Облікова картка, Старопетликівська сільська рада, Тернопільська область, Бучацький район (ukr.)
- ↑ Petlikowce Stare [online], www.rkc.lviv.ua [dostęp 2023-04-19].
- ↑ Szkolnictwo powszechne. „Dziennik Urzędowy Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego”. 6–7, s. 342, 1931, R. 35.
- ↑ Lista przysięgłych. „Kurjer Stanisławowski”. 765, s. 3, 20 maja 1900.
- ↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego”. 5, s. 294, 1932, R. XXXVI.
- ↑ Schematismus Archidioecesis Leopoliensis Ritus Latini. MCMXVI. Leopoli, 1916, s. 80
- ↑ Władysław Szklarz i Zbigniew Żyromski. Buczaczanie typowani do wpisania do «Złotej Księgi Kresowian. „Głos Buczaczan”. 3 (58), Wrocław, 2006, s. 16.
- ↑ Herb podany za Sławomirem Górzyńskim (Nobilitacje w Galicji). Wprawdzie sami członkowie rodu próbowali wykazywać w XIX wieku, że ich właściwym herbem jest Ostoja, jednak ich podanie do Wydziału Stanów we Lwowie spotkało się z "chłodną" reakcją urzędników, zob. Genealogia rodu Ochocki herbu Nowina.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Petlikowce, Nowe i Stare. W: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego. T. VIII: Perepiatycha – Pożajście. Warszawa, 1887, s. 24.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Petlikowce, Nowe i Stare, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 24.
- Petlikowce Stare na stronie Rady Najwyższej Ukrainy (ukr.)