Pezicula

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pezicula
Ilustracja
Pezicula ocellata
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

workowce

Klasa

patyczniaki

Rząd

tocznikowce

Rodzina

Dermateaceae

Rodzaj

Pezicula

Nazwa systematyczna
Pezicula Tul. & C. Tul.
Select. fung. carpol. (Paris) 3: 182 (1865)
Typ nomenklatoryczny

Pezicula carpinea (Pers.) Tul. ex Fuckel 1870

Multimedia w Wikimedia Commons
Pezicula acericola
Pezicula cinnamomea
Pezicula frangulae
Pezicula carpinea

Pezicula Tul. & C. Tul. – rodzaj workowców z klasy patyczniaków (Leotiomycetes)[1].

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Grzyby nadrzewne, endofity, fitopatogeny lub grzyby saprotroficzne. Stadia płciowe (teleomorfa) jasne, mięsiste, oprószone lub ziarenkowate, z apotecjami siedzącymi lub krótkotrzonowymi. Stadia bezpłciowe anamorfy początkowo umieszczono w Cryptosporiopsis Bubák & Kabát (obecnie jest to synonim rodzaju Pezicula). Niektóre gatunki Pezicula mają zdolność antagonizowania patogenów roślinnych, wytwarzania związków o działaniu przeciwdrobnoustrojowym, promowania wzrostu roślin i zwiększania odporności roślin na stres środowiskowy.W większości przypadków cechy morfologiczne są wystarczające do rozróżnienia gatunków Pezicula, zwłaszcza tych, które mają stadia płciowe i bezpłciowe[2].

Apotecja wyrastające z kory, pojedynczo lub w skupiskach (2–40) na podkładkach, siedzące lub na krótkich trzonkach, często wyrastające ze starych owocników. Miseczka dobrze odgraniczona, okrągła, eliptyczna lub nieregularna i zdeformowana w wyniku stłoczenia, początkowo wklęsła, potem płaska, następnie wypukła, biało oprószona, w stanie świeżym bladobiała, żółta, pomarańczowa, oliwkowa lub pomarańczowo-brązowa do ciemnobrązowej po wyschnięciu ciemniejsza, o średnicy 0,2–3,0 mm. Wklęsła powierzchnia nieco ciemniejsza lub jaśniejsza od wypukłej, oprószona lub ziarenkowata; brzeg początkowo cały, często lekko wzniesiony, potem lub nieregularnie rozdarty i ukryty pod elementami hymenium na obrzeżu wypukłych miseczek[3].

Podkładka rozwija się pomiędzy dolnymi warstwami komórkowymi kory, czasami na gołym drewnie lub liściach, zanurzona lub słabo wystająca z powierzchni kory, złożona z komórek izodiametrycznych, nieregularnych, pryzmatycznych lub strzępkowych, o ściankach pogrubionych do 1,5(–3) µm, u niektórych gatunków z ziarnistymi osadami międzykomórkowymi, powierzchnia naga lub oprószona konidiami lub kryształkami, bladobiała do prawie czarnej[3].

Worki cylindryczno-maczugowate do maczugowatych, z zaokrąglonymi, ściętymi lub stożkowymi wierzchołkami, dołem z trzonkiem o zmiennej długości, wyrastające z pastorałek, z 8 lub 4 askosporami, rzadko z inną liczbą; aparat apikalny z dobrze rozwiniętym zgrubieniem wierzchołkowym, nieciągłym, warstwowym pierścieniem i szerokim pierścieniowym występem, w odczynniku Melzera amyloidalne lub nieamyloidalne. Askospory nierównoboczne, jajowate, elipsoidalne lub wrzecionowate (Q = 2,0–5,1), końce zaokrąglone lub nieco spiczaste, proste lub zakrzywione, cienkościenne, gładkie, wypełnione licznymi zielonkawymi kropelkami oleju o średnicy 0,5–3,0 µm, początkowo szkliste i bez przegród, u większości gatunków w stanie dojrzałym z 1–3(–7)-przegrodami, u niektórych gatunków ostatecznie murkowate. U niektórych gatunków askospory (w niesprzyjających warunkach wzrostu wegetatywnego) tworzą konidia bezpośrednio z drobnych otworów w ścianie askospory lub kiełkują, tworząc takie konidia z fialid, które są oddzielne lub zintegrowane w krótkie, proste lub rozgałęzione, szkliste, gładkie konidiofory. Konidia maczugowate do cylindrycznych, zaokrąglone na wierzchołku, z niewielką blizną u podstawy, bez przegród, szkliste, cienkościenne i gładkie. Parafizy nitkowate, z przegrodami, tępe, proste lub rozgałęzione, czasem zespalające się w części bliższej, o szerokości 1,5–4,0 µm, szkliste, o gładkich ściankach. Ich komórki wierzchołkowe są często regularnie lub nieregularnie napęczniałe do 4–10 µm, ze szklistymi do brązowych ściankami, gładkimi lub delikatnie chropowatymi, zawartością ziarnistą lub z dużymi kropelkami oleju i wakuolami[3].

Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum
Dermateaceae, Helotiales, Leotiomycetidae, Leotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Synonimy
  • Cenangium sect. Phaeangium Sacc. 1889
  • Cryptosporiopsis Bubák & Kabát 1912
  • Dermatella P. Karst., 1871
  • Dermatella subgen. Dermatina Sacc. 1889
  • Dermatina (Sacc.) Höhn. 1909
  • Discosporiella Petr. 1923
  • Encoelia subgen. Ocellaria (Tul. & C. Tul.) Kirschst. 1935
  • Lagynodella Petr. 1922
  • Ocellaria (Tul. & C. Tul.) P. Karst. 1871
  • Pachydiscula Höhn. 1915
  • Phaeangium (Sacc.) Sacc. & P. Syd. 1902
  • Scleropezicula Verkley 1999
  • Sphaerangium Seaver 1951
  • Stictis ** Ocellaria Tul. & C. Tul. 1865
  • Tuberculariella Höhn. 1915
  • Tuberculis Clem. & Shear 1931[4].
Gatunki występujące w Polsce

Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum[6], wykaz gatunków według M.A. Chmiel[7] i innych[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2023-10-29] (ang.).
  2. ↑ Huan-Di Zheng, Wen-Ying Zhuang, Additions to the Knowledge of the Genus Pezicula (Dermateaceae, Helotiales, Ascomycota) in China, „Biology (Basel)”, 11 (10), 2022, DOI: 10.3390/biology11101386, PMID: 3629029 [dostęp 2023-06-17].
  3. ↑ a b c G.J.M. Verkley, A monograph of the genus Pezicula and its anamorphs, „Studies in Mycology”, 44, Mycobank, 1999, s. 1–180 [dostęp 2023-06-17].
  4. ↑ Index Fungorum [online] [dostęp 2023-10-29] (ang.).
  5. ↑ a b c Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-10-29] (pol.).
  6. ↑ Index Fungorum (gatunki) [online] [dostęp 2023-10-29] (ang.).
  7. ↑ Maria Alicja Chmiel, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAN, 2006, s. 90–92, ISBN 978-83-89648-46-4.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pezicula&oldid=72026107”