Piaseczno (gmina Banie)
53°03′39″N 14°41′58″E/53,060833 14,699444| wieś | |
_-_kosciol.JPG) Kościół Matki Boskiej Królowej Różańca Świętego w Piasecznie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2003) |
375 |
| Strefa numeracyjna |
91 |
| Kod pocztowy |
74-110[2] |
| Tablice rejestracyjne |
ZGR |
| SIMC |
0772731 |
Położenie na mapie gminy Banie  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu gryfińskiego  | |
| 53°03′39″N 14°41′58″E/53,060833 14,699444[1]
| |
| Strona internetowa | |
Piaseczno (dawniej: niem. Neuendorf) – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie gryfińskim, w gminie Banie, przy drodze wojewódzkiej nr 121 łączącej Gryfino i Myślibórz.
W 2003 r. wieś miała 375 mieszkańców[3].
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa szczecińskiego.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Duża wieś kolonizacyjna z czasów templariuszy o czytelnym średniowiecznym układzie owalnicowym, (obecnie ulicowym). Położona w odległości 6 km na południe od Bań. Pierwsze zapisy o wsi pochodzą z 1281 r., jednak osada była założona wcześniej o czym świadczy istnienie kościoła z pierwszej połowy XIII w.
W roku 1303 wspomina się Heidenreicha (sołtysa, niemiecko wtedy już brzmiącego Niendorp) jako świadka czynności templariuszy dotyczącej Lubanowa. W kolejnych źródłach miejscowość wymienia się pod nazwami: 1370 Nigendorp, 1459 Niendorf, 1487 Neuendorf, 1571 Nigendorf, do 1945 Neuendorf (w znaczeniu Nowa Wieś)[potrzebny przypis].
Początkowo wieś należała do bańskich templariuszy, po kasacie zakony weszła w skład domeny swobnickich joannitów. Od 1680 roku we władaniu margrabiów ze Schwedt/Oder.
Według danych z XIX w. istniały we wsi duże gospodarstwa chłopskie, gospodarstwo kościelne, kuźnia, karczma, szkoła i wiatrak[potrzebny przypis]. Podczas ostatniej wojny znajdował się we wsi obóz jeniecki. Po wojnie nazwę Nowa Wieś zmieniono na Piaseczno, nawiązując do pobliskiego jeziora Piasecznik[4]. Do dnia dzisiejszego zachowały się murowane budynki mieszkalne i gospodarcze końca XIX i początku XX w. z bogatymi detalami architektonicznymi, XIII-wieczny granitowy kościół przebudowany w XIX w., z przyległym cmentarzem, otoczony kamiennym murem częściowo przymurowanym cegłą. Przy bramce południowej znajduje się pomnik poświęcony mieszkańcom wsi, którzy zginęli w czasie I wojny światowej. Plac kościelny pełnił niegdyś funkcję cmentarza. Nowy cmentarz wyznania ewangelickiego był zlokalizowany w południowo-zachodniej części wsi przy drodze do Swobnicy. Do czasów obecnych pozostała po nim jedynie aleja lipowa[5].
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- Kościół Matki Boskiej Królowej Różańca Świętego w Piasecznie – Architektura kościoła wskazuje, iż powstał on jeszcze przed rokiem 1250. Usytuowana w centrum wsi budowla, reprezentuje przykład orientowanej, salowej świątyni, rozplanowanej na rzucie prostokąta z wyodrębnionym prezbiterium, zakończonym półokrągłą apsydą. Od zachodu wieża tej samej szerokości co nawa. Wszystkie ściany wykonane są z dokładnie obrobionych kwadratów granitowych o zbliżonej wielkości i regularnym wątku. Kościół obiega ukośnie fazowany cokół, który nie zachodzi jednak na ościeża portali[6]. W 1851 roku część chórową poszerzono do szerokości nawy, przemurowano szczyt wschodni i nieco powiększono pierwotny wykrój okien[7]. Na wieży kościoła znajduje się dzwon z 1620 roku wykonany przez stargardzkiego ludwisarza Joahima Karstede[8] Świątynię poświęcono i przywrócono do kultu w 1946 roku jako kościół filialny pw. Matki Bożej Królowej Różańca Świętego. Obiekt zabytkowy wpisany do Rejestru zabytków pod nr rej. 144 z 31.07.1956 r.[9]
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 99201
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 929 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Program Ochrony Środowiska dla gminy Banie. Abrys Technika Sp. z o.o., 2004, s. 17. (Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr XX/182/04 Rady Gminy Banie z dnia 30 listopada 2004 r.)
- ↑ Gmina Banie, Turystyka. [dostęp 2007-11-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-11-27)].
- ↑ Architektura Sakralna Pomorza Zachodniego. [dostęp 2012-07-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-19)].
- ↑ Piotr Skurzyński, Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 161, ISBN 978-83-7495-133-3.
- ↑ tamże.. [dostęp 2012-07-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-19)].
- ↑ M. Majewski Ludwisarstwo stargardzkie XVI-XVII wieku. Przyczynek do "Corpusu Campanorum Pomeranorum" [w:] Mała Ojczyzna – Wczoraj i Dziś. Materiały z sesji, Stargard 1999, s. 79
- ↑ Westernpomerania, Neuendorf
