Pietro Paolo Troisi
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
marzec lub kwiecień 1743 |
| Narodowość | |
| Alma Mater | |
| Epoka |
Pietro Paolo Troisi (1686–1743) – maltański złotnik, rzeźbiarz, medalier, projektant, rytownik i mistrz menniczy okresu baroku. Jego prace obejmują brązowe rzeźby swojego patrona Antonio Manoela de Vilheny, projekty różnych monet i medali, szeroką gamę dzieł, głównie religijnych w srebrze, grawerowane portrety, projekty tymczasowych łuków triumfalnych oraz projekty prac w wielu kościołów, przede wszystkim ciemnica w katedrze w Mdinie.
Biografia[edytuj | edytuj kod]
Pietro Paolo Troisi był synem Carla Antonia Troisiego i Ninfy née Bison, i był drugim z ośmiorga[1] lub dziewięciorga dzieci[2]. Jego rodzina prawdopodobnie pochodziła z Sycylii[2]. Urodził się w Valletcie 29 czerwca 1686[1] i został ochrzczony 2 lipca w kościele parafialnym św. Dominika[2].
Pierwsze praktyki Troisi miał w zakładzie swojego ojca na Malcie[2]. W latach 1704–1705, z polecenia wielkiego mistrza Ramona Perellosa, studiował w Accademia di San Luca w Rzymie[2]. Jest drugim, po Melchiorre Cafà, znanym maltańskim artystą, który został przyjęty do akademii[2]. Podczas pobytu w Rzymie dołączył do bottegi rzeźbiarza Pietra Papaleo[2]. Dzięki swojemu talentowi został awansowany do klasy uczniów zaawansowanych, a w 1705, wraz z Antonio Arrighim, zdobył pierwszą nagrodę w konkursie o tematyce religijnej Concorso Clementino Prima Classe[3].
Po powrocie na Maltę Troisi zasłynął jako odnoszący sukcesy artysta w wielu gatunkach. Był złotnikiem, medalierem, rzeźbiarzem w brązie, portrecistą, projektantem i scenografem[1][4]. Tworzył projekty do prac wykonywanych przez innych rzemieślników. Otrzymał również tytuł „architetto”, lecz wydaje się, że nie projektował budynków[1]. Uczył także rysowania nagich postaci i, wraz z Marc'Antonio Zondadarim (który później został wielkim mistrzem zakonu joannitów), był współzałożycielem szkoły projektowania i malarstwa przy mennicy w Valletcie[2]. Troisi był pod opieką następcy Zondadariego, Antonio Manoela de Vilheny, który najwyraźniej darzył go wielkim szacunkiem[2]. W trakcie swojej kariery Troisi współpracował z wieloma maltańskimi rzeźbiarzami, tak w metalu jak i w kamieniu, takimi jak Pietro Paolo Zahra i bracia Fabri[1].
Jego ojciec był mistrzem mennicy zakonnej, a Troisi pracował również jako jego asystent. W kwietniu 1714 zwrócił się do Perellosa o zajęcie miejsca ojca, ale pozostał asystentem aż 1736, kiedy w końcu uzyskał awans[4]. Zachował to stanowisko aż do śmierci[1].
Był członkiem Bractwa Matki Bożej z Góry Karmel w kościele Karmelitów w Valletcie od co najmniej 1713 do śmierci, a czasami był mianowany sekretarz, skarbnik lub rektor bractwa[1].
Pietro Paolo Troisi 26 sierpnia 1716 poślubił Magdalenę Marcellę Desirę z Senglei[2], z którą miał pięcioro dzieci: Philippusa, Xaveria, Veronicę, Gaetanusa (później znanego jako Gioacchino) i Paolę (zmarłą w dzieciństwie)[2]. 27 marca 1743 Troisi sporządził testament, a wkrótce potem, pod koniec marca lub na początku kwietnia, zmarł w wieku 57 lat[1] [a]. W testamencie chciał zostać pochowany w kościele Karmelitów w Valletcie. Jego żona Magdalena zmarła w styczniu 1758[1].
Dzieła[edytuj | edytuj kod]
Łuki triumfalne dla Zondadariego i Vilheny[edytuj | edytuj kod]
Troisi zaprojektował dwa tymczasowe łuki triumfalne na ceremonie „possesso” (objęcia urzędu) w latach 1720 i 1722. Była to uroczystość zorganizowana w Mdinie z okazji wyboru nowego wielkiego mistrza, podczas której urzędnicy lokalnej Università ofiarowali klucze do miasta nowemu wielkiemu mistrzowi. Z tej okazji w pobliżu Banca Giuratale został zbudowany tymczasowy łuk triumfalny wykonany z drewna, który po uroczystości został zdemontowany[2].
Kiedy Marc'Antonio Zondadari został wybrany wielkim mistrzem, Troisi był jednym z czterech artystów, którzy zostali zaproszeni do przedstawienia projektów łuku triumfalnego. Wybrano projekt Troisiego, a ceremonia odbyła się 30 czerwca 1720. Następcą Zondadariego został w 1722 Antonio Manoel de Vilhena, a Troisi ponownie otrzymał zlecenie zaprojektowania łuku triumfalnego, który, dla zmniejszenia kosztów miał zostać wykonany przez przebudowę łuku z 1720. Troisi wykonał projekty i nadzorował jego budowę, stolarkę wykonał Andrea Camilleri, a obraz odnowił Aloisio Buhagiar. „Possesso” Vilheny odbyło się 20 września 1722[2].
Zachowały się rysunki obu łuków. Zostały one zbudowane na trzech kondygnacjach z centralnym wejściem. Na łukach widniały godła Università i Wielkiego Mistrza wraz z różnymi akcesoriami wojskowymi, a łuk Vilheny zawierał również jego portret i godło Królestwa Sycylii[2].
Ciemnica w katedrze w Mdinie[edytuj | edytuj kod]
W 1727 kanonik Gourgion zlecił Troisiemu w imieniu kapituły metropolitalnej zaprojektowanie ciemnicy dla katedry św. Pawła w Mdinie. Była to przenośna kaplica przeznaczona na wystawienie Eucharystii w Wielki Czwartek, wznoszona corocznie podczas Wielkiego Tygodnia. Troisi otrzymał 5 scudi za swój projekt, ale inni artyści zostali również zaproszeni do zgłaszania swoich projektów. Jednak kaplica nie została zbudowana za życia Troisiego. Gdy w 1751 roku kapituła zdecydowała się na jej budowę, wybrano projekt Troisiego. Wykonawcą został Francesco Zahra, a kaplica została zainaugurowana w 1752[2].
Kaplica składa się z portyku przypominającego łuk triumfalny, ze schodami prowadzącymi do okrągłego pomieszczenia z częściową kopułą i bogato zdobionymi ścianami. Srebrna kapsuła wykonana przez Giovanniego Andreę Troisiego (brata Pietro Paolo) i Annetto Pullicino była centralnym elementem kaplicy[2].
Ryciny[edytuj | edytuj kod]
Troisi wykonał techniką grawerowania portrety wielkich mistrzów Zondadariego i Vilheny odpowiednio w 1720 i 1724. Ten ostatni został opublikowany w kodeksie praw „Leggi e costituzioni prammaticali”[2].
Wykonał również ryciny na srebrnych zastawach stołowych, np. przedstawiającą Zwycięstwo nad Lądem i Morzem, która została zamówiona jako prezent z okazji małżeństwa między rodzinami Pallavicini i Spinola[2].
Popiersia i posągi z brązu[edytuj | edytuj kod]
Troisi jest autorem szeregu popiersi z brązu przedstawiających wielkiego mistrza Vilhenę. Wiadomo, że wykonał dwa popiersia w Magisterial Palace i Banca Giuratale w Mdinie; ten ostatni znajduje się obecnie w muzeum Teatru Manoel. Inne portrety wielkiego mistrza, takie jak płaskorzeźba tondo w Palazzo Vilhena i popiersia w klasztorze franciszkanów w Valletcie, Conservatorio we Florianie i Sądów w Valletcie, również są stylistycznie przypisywane Troisiemu, chociaż nie ma na to żadnych dokumentów[2].
Zaprojektowanie naturalnej wielkości posągu Vilheny, który został zamówiony przez rycerza Felicjana de Savasse w 1734, również przypisuje się Troisiemu[2]. Statua została odlana z brązu przez Louisa Boucheta i umieszczona na placu paradnym fortu Manoela w 1736. Po 1858 posąg był wielokrotnie przenoszony i obecnie znajduje się na Misraħ Papa Ġwann XXIII we Florianie[5].
Prace w srebrze[edytuj | edytuj kod]
Troisi był utalentowanym złotnikiem, zdobył te umiejętności podczas nauki u swojego ojca. W zawodzie tym pracowali również jego bracia Massimiliano i Giovanni Andrea oraz ich dzieci. W 1721 zlecono mu wykonanie srebrnego ceremonialnego buzdyganu, prawdopodobnie dla jurorów Università w Mdinie[2]. Wykonał także kilka srebrnych przedmiotów religijnych do kościołów, i detale niektórych z jego prac są znane z opisów zlecenia[1].
W 1718 Troisi wykonał antepedium dla Arcybractwa Świętego Krzyża w kościoła franciszkanów w Valletcie[2]. Wiadomo, że jest wkonawcą kilku srebrnych lamp świątynnych, w tym do ołtarza Matki Bożej Różańcowej w kościele parafialnym w Senglei w 1719 oraz do ołtarza głównego kościoła parafialnego św. Pawła Rozbitka w Valletcie w 1733. W latach dwudziestych XVIII wieku Troisi wykonał wiele przedmiotów liturgicznych dla kościoła parafialnego w Lii, w tym naczynie na konsekrowaną hostię pyxis, kielich i patenę; niektóre z nich były pozłacane[1]. Wyprodukował także srebrną włócznię z krzyżem na sztandar Bractwa Różańca Świętego w Lii w 1726 oraz relikwiarz dla kościoła parafialnego w Naxxar w 1732[2]. W 1738 roku zlecono mu wykonanie srebrnych kart do ołtarza Dzieciątka Jezus we franciszkańskim kościele Najświętszej Maryi Panny w Valletcie[1].
Monety i medale[edytuj | edytuj kod]
Troisi był mistrzem mennicy od 1736 do śmierci w 1743, będąc wcześniej asystentem swojego ojca, który piastował to stanowisko aż do śmierci w 1730[2]. Troisi zaprojektował matryce monet przedstawiające wielkiego mistrza Vilhenę[4], a później, do końca rządów joannitów na Malcie, nic nie przewyższyło artystycznej jakości złotych monet wybitych za czasów panowania Vilheny[2]. Obecnie monety te są bardzo poszukiwane przez kolekcjonerów[6].
Za czasów panowania Vilheny zaprojektował również szereg pamiątkowych medali[4], takich jak srebrny medal upamiętniający budowę fortu Manoel w 1724[5].
Inne prace[edytuj | edytuj kod]
W latach 1710–1722 Troisi zaprojektował również kilka reredos w kościele franciszkańskim konwentualnym w Rabacie[2] i współpracował z rzeźbiarzem Pietro Paolo Zahrą i braćmi Fabri przy wielu przebudowach ołtarzy w tym samym kościele, oraz w kościele parafialnym w Balzan i Żebbuġ[1].
Jego projektu jest również reredo ołtarza głównego kościoła Karmelitów w Mdinie oraz ołtarz starego kościoła Najświętszej Maryi Panny w Birkirkarze. Projektował też stalle dla w kościoła w Lii i Żebbuġ. W tym ostatnim zaprojektował także ołtarz i relikwiarz na relikwię ramienia św. Filipa[2].
W 1731 Troisi zaprojektował ramę marmurowej płyty upamiętniającej konsekrację kościoła parafialnego św. Jerzego w Qormi, zaś w 1735 wykonał projekty rzeźb w drewnie przy ołtarzu. św. Jana Ewangelisty w kościele Matki Bożej Zwycięskiej w Valletcie[1].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o A note on Pietro Paolo Troisi (1686–1743). W: John Debono, Joseph F. Grima (wydawca): 60th anniversary of the Malta Historical Society: a commemoration. Malta: Malta Historical Society, 2010, s. 475–500. ISBN 978-99932-0-942-3.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab Joseph A. Briffa. Pietro Paolo Troisi (1686–1750): A Maltese Baroque Artist. „Baroque Routes”, s. 9–17, 01.2006. [zarchiwizowane z adresu 2021-04-18]. (ang.).
- ↑ Michael J. Schiavone: Dictionary of Maltese Biographies Vol. II G–Z. Pietà: Pubblikazzjonijiet Indipendenza, 2009, s. 1550–1551. ISBN 978-99932-91-32-9. (ang.).
- ↑ a b c d William Zammit. A Secret Society in Early Eighteenth-Century Malta: The Troisi Connection. „Melita Historica”. XII (3), s. 309–322, 1998. [zarchiwizowane z adresu 2020-07-10]. (ang.).
- ↑ a b Stephen C. Spiteri. Fort Manoel. „ARX Occasional Papers”, s. 106–107, 128, 2014. [zarchiwizowane z adresu 2019-04-18]. (ang.).
- ↑ Gold Maltese piece from a golden era of coin design sells for $340,000. Paul Fraser Collectabiles, 2011-04-07. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-22)]. (ang.).