Polownica czekoladowobrązowa
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
polownica czekoladowobrązowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Cyclocybe erebia (Fr.) Vizzini & Matheny Index Fungorum 154: 1 (2014) | |
_Kuhner_ex_Singer_283643.jpg)
Polownica czekoladowobrązowa, polówka czekoladowobrązowa (Cyclocybe erebia (Fr.) Vizzini & Matheny) – gatunek grzybów z rodziny Tubariaceae[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cyclocybe, Tubariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy gatunek ten opisał w 1821 r. Elias Fries pod nazwą Agaricus erebius. Potem zaliczany był do rodzajów Armillaria, Inocybe, Mastoleucomyces, Omphalia, Pholiota, Agrocybe lub Togaria. Do rodzaju Cyclocybe przenieśli go Alfredo Vizzini i P.B. Matheny w 2014 r.[2]
Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1983 r. wymieniali ten gatunek pod polską nazwą polówka ponura. W 1999 r. W. Wojewoda zaproponował nazwę polówka czekoladowobrązowa. Wówczas gatunek ten zaliczany był do rodzaju Agrocybe (polówka)[3]. Po przeniesieniu do rodzaju Cyclocybe nazwa stała się niespójna z nazwą naukową. Nazwę polownica podaje internetowy atlas grzybów[4].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 2–15 cm, u młodych owocników szeroko wypukły, potem płasko rozpostarty, w końcu wklęsły, zazwyczaj z tępym garbkiem. Powierzchnia o barwie od brązowej do czekoladowobrązowej, gładka, podczas wilgotnej pogody śliska. Na brzegu często jaśniejsze i zwisające pozostałości osłony[5].
Zazwyczaj nieco zbiegające, czasem przyrośnięte. Barwa od jasnobrązowej do czekoladowobrązowej[5].
Wysokość 3–7 cm, grubość do 1 cm, kształt walcowaty. Powierzchnia gładka lub delikatnie owłosiona, o barwie od białawej do brązowej, u podstawy ciemniejsza. Występuje cienki, delikatny, jasny i zwisający pierścień. Jest trwały i występuje również na starszych owocnikach[5].
O barwie od blado brązowej do brązowej, cienki, bez wyraźnego zapachu i smaku[5].
- Cechy mikroskopowe
Wysyp zarodników brązowawy. Zarodniki o wymiarach 10–15 × 5–7 µm, prawie elipsoidalne lub migdałowate, często ze zwężonym końcem przypominającym pysk, gładkie, o barwie od brązowawej do brązowożółtej, w odczynniku Melzera pomarańczowobrązowe. Podstawki 2-sterygmowe. Cheilocystydy 25 – 40 × 5 – 7,5 µm, wąsko maczugowate, lub prawie cylindryczne, gładkie, cienkościenne, w KOH szkliste. Pleurocystydy 30–75 × 7,5–12,5 µm, maczugowate, gładkie, cienkościenne, w KOH szkliste. Sprzążek nie zaobserwowano[6].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Polownica czekoladowobrązowa jest szeroko rozprzestrzeniona w Ameryce Północnej i Europie, ale niezbyt częsta[6][5]. Podano jej występowanie także w Korei Południowej, Japonii, Australii i na Nowej Zelandii[7]. W. Wojewoda w 2003 r. przytoczył kilkanaście stanowisk w Polsce i proponował umieszczenie tego gatunku na czerwonej liście gatunków zagrożonych w kategorii gatunek rzadki[3]. Bardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków grzybów rzadkich i wartych objęcia ochroną[4].
Saprotrof. Występuje w lasach liściastych i mieszanych na stanowiskach aluwialnych. zwłaszcza w towarzystwie grabów i buków, spotykany także na przydrożach i w parkach pod klonami, brzozami, wierzbami. Owocniki zazwyczaj od sierpnia do września[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2021-08-16].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2021-08-16].
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b Cyclocybe cylindracea [online] [dostęp 2021-08-16].
- ↑ a b c d e Polówka czekoladowobrązowa Cyclocybe erebia [online], Grzyby Puszczy Knyszyńskiej [dostęp 2021-08-16].
- ↑ a b Cyclocybe erebia [online], Mushroom Expert [dostęp 2021-08-16].
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2021-08-16].