Pociejów

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Targ na Pociejowie (Jan Piotr Norblin, 1795)
Widok Pociejowa w Warszawie (Ksawery Pillati, Feliks Zabłocki, 1865)
Powstańcy warszawscy z oddziału minerskiego kompanii „Koszta” na bazarze Pociejów od strony ulicy Zielnej w drodze do akcji na PAST-ę: minerka Barbara Bańkowska „Dorota” niesie ładunek wybuchowy i lont, za nią kapitan Józef Paroński „Chevrolet” i podchorąży Romuald Wirszyłło „Wiktor”

Pociejów – nazwa pałacu i jurydyki, następnie kolejnych bazarów i skupisk ludności żydowskiej w Warszawie[1], z czasem synonim tandetnego przepychu, taniego kiczu (elegant z Pociejowa) i prowincjonalizmu. Także potoczna nazwa targowiska[1][2][3][4].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pierwotnie dawny pałac Warszyckich, a następnie Pociejów, sąsiadujący od wschodu z Marywilem, także położona wokół tego pałacu jurydyka warszawska będąca jednym ze skupisk ludności żydowskiej, ponieważ tu nie obowiązywał przywilej de non tolerandis Judaeis[1], wydany dla Warszawy przez książąt mazowieckich, a potwierdzony w 1527 r. przez Zygmunta I Starego. W latach 50. XVIII w. powstało w Pociejowie targowisko. Wprawdzie w 1785 r. usunięto Żydów z jurydyk Leszno, Pociejów, Tłomackie, ale już w 1778 właściciel Pociejowa - hrabia i szambelan królewski - Tomasz Adam Uruski sprowadził ich ponownie do jurydyki, gdzie stanowili 21% ogółu warszawskich Żydów.

W końcu XVIII w. Pociejowem nazywano kramnicę przerobioną z ww. pałacu Pociejów oraz sąsiednie sklepy pomiędzy ul. Senatorską a Nowosenatorską (obecnie Moliera)[1]. Stał się on groźną konkurencją dla Marywilu[5]. Ok. 1808 r. po rozebraniu dawnego pałacu Pociejowskiego oraz tamtejszych kramów utworzono ogród, a następnie, w 1818 r. również niewielki plac zwany Pociejowskim, gdzie w latach 1825-1832 znalazł swoją lokalizację gmach Teatru Wielkiego i plac Teatralny, zwany do ok. 1840 r. Marywilskim.

W 1816 roku na tyłach ulic Królewskiej i Marszałkowskiej w miejscu późniejszej kamienicy Hersego powstało targowisko przeniesione z Pociejowa[3]. W 1820 roku teren na nowo został zadrzewiony i otrzymał nazwę placu Zielonego (obecnie plac Jana Henryka Dąbrowskiego w Warszawie[1].

Wobec zmian architektonicznych miasta bazar wraz z nazwą przeniesiono w 1864 r. na tyły klasycystycznej kamienicy z początku XIX w., należącej wówczas do niejakiego Neugoldbergera, a mieszczącej się przy ul. Bagno[1] 6, 8, 10. Tam przy gmachu PAST-y (ul. Zielna 39) targowisko funkcjonowało do II wojny światowej.

Pociejów w literaturze[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f Paweł Fijałkowski: Pociejów – żydowskie centrum handlowe dawnej Warszawy. Żydowski Instytut Historyczny. [dostęp 2020-08-28].
  2. ↑ pociejow. Stowarzyszenie Gwara Warszawska. [dostęp 2020-08-28].
  3. ↑ a b W. Szymanowski: Pociejów. www.warszawa1939.pl/biblioteka/tygodnik-ilustrowany. [dostęp 2020-08-28].
  4. ↑ Rafał Jabłoński: Ten straszny Pociejów/Trzy Pociejowy Warszawy. zyciewarszawy.pl, 2011-06-16. [dostęp 2020-08-28].
  5. ↑ Jan Stanisław Bystroń: Warszawa. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1977, s. 120.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pociejów&oldid=63735247”