Pojana kongijska

Pojana kongijska
	Poiana richardsonii
	(Thomson, 1842)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Podrząd	kotokształtne
Rodzina	wiwerowate
Podrodzina	Genettinae
Rodzaj	pojana
Gatunek	pojana kongijska
Synonimy
	Genetta poensis Waterhouse, 1838; Genetta richardsonii Thomson, 1842; Poiana richardsoni: O. Thomas & Wroughton, 1907;
	Genetta poensis Waterhouse, 1838; Genetta richardsonii Thomson, 1842; Poiana richardsoni: O. Thomas & Wroughton, 1907;
Podgatunki
	P. r. richardsonii (Thomson, 1842); P. r. ochracea O. Thomas & Wroughton, 1907;
	P. r. richardsonii (Thomson, 1842); P. r. ochracea O. Thomas & Wroughton, 1907;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pojana kongijska^[7], pojana^[8]^[d] (Poiana richardsonii) – gatunek drapieżnego ssaka z podrodziny Genettinae w obrębie rodziny wiwerowatych (Viverridae), występujący w zachodniej części Afryki Równikowej.

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1842 roku brytyjski przyrodnik i odkrywca Thomas Richard Heywood Thomson nadając mu nazwę Genetta richardsonii^[3]. Holotyp pochodził z Bioko, w Gwinei Równikowej^[9].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają dwa podgatunki^[10].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Poiana: etymologia niejasna, J.E. Gray nie wyjaśnił znaczenia nazwy rodzajowej; Palmer sugerował, że nazwa pochodzi najwyraźniej od drugiego człony dawnej nazwy Bioko – Fernando Po, na której znaleziono okaz typowy^[11].
richardsonii: Sir John Richardson (1787–1865), szkocki chirurg okrętowy służący w Royal Navy, przyrodnik, geolog, badacz Arktyki, pasowany na rycerza w 1846 roku^[12].
ochracea: nowołac. ochraceus „ochrowy”, od łac. ochra „ochra”, od gr. ωχρα ōkhra „żółta ochra”^[13].

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Pojana kongijska występuje w Afryce Środkowej zamieszkując w zależności od podgatunku^[10]:

P. richardsonii richardsonii – Kamerun, Republika Środkowoafrykańska, Gwinea Równikowa (w tym wyspa Bioko), Gabon i Kongo.
P. richardsonii ochracea – Demokratyczna Republika Konga.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) samic 34,6–39,5 cm, samców 32,1–40 cm, długość ogona samic 34–38 cm, samców 35,2–40,2 cm, długość ucha samic 3–3,4 cm, samców 2,9–3,7 cm, długość tylnej stopy samic 5,7–6,1 cm, samców 5,7–6,4 cm; masa ciała samic 455 g, samców 510–750 g^[14]. Ubarwienie zmienne. Krótka rdzawożółta lub brązowo-czarna sierść, z czarnymi lub brunatnymi plamami^[15], na ogonie 10–14 pręg. Niekiedy są spotykane osobniki z ciemną, cienką linią przebiegającą od nosa do końcówki ogona. Wzór zębowy: I ${\tfrac {3}{3}}$ C ${\tfrac {1}{1}}$ P ${\tfrac {4}{4}}$ M ${\tfrac {1}{2}}$ = 38^[14].

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Tryb życia[edytuj | edytuj kod]

Pojana prowadzi nocny tryb życia. Mieszka w gniazdach zbudowanych przez siebie wśród pnączy (około 2 metry nad ziemią), w stadach po kilka osobników. Często zmieniają miejsce odpoczynku. Z natury wszystkożerna^[15], żywi się bezkręgowcami, owocami, niekiedy małymi kręgowcami.

Ludzie są jedynymi znanymi wrogami pojan. Inne gatunki, jak większe drapieżniki, sowy czy węże nigdy nie zostały zaobserwowane, choć przypuszcza się, że na nie polują.

Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]

Dwa razy w roku, po 2,5 miesięcznej ciąży samica rodzi 2–3 młode^[15], które na początku są nagie i ślepe. Pojany osiągają dojrzałość w wieku 12 miesięcy. Dożywają około 5 lat na wolności.

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Młodszy homonim Genetta poensis Waterhouse, 1838.
↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Genetta richardsonii Thomson, 1842.
↑ Miejsce typowe: w pobliżu Yambuya, rzeka Aruwimi, Kongo, około 1°00′00″N 25°00′00″E/1,000000 25,000000^[5].
↑ Nazwa pojana jest używana również w odniesieniu do rodzaju Poiana.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Poiana richardsonii, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ G.R. Waterhouse. On some New Species of Mammalia from Fernando Po. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 6, s. 59, 1838. (ang.).
↑ ^a ^b T.R.H. Thomson. Description of a new species of Genetta, and of two species of Birds from Western Africa. „The Annals and Magazine of Natural History”. 10, s. 204, 1842. (ang.).
↑ ^a ^b O. Thomas & R.Ch. Wroughton. New mammals from Lake Chad and the Congo, mostly from the collections made during the Alexander-Gosling expedition. „The Annals and Magazine of Natural History”. Seventh Series. 19, s. 372, 1907. (ang.).
↑ J.S. Zijlstra: Poiana Richardsoni ochracea Thomas & Wroughton, 1907:372. Hesperomys project. [dostęp 2022-04-16]. (ang.).
↑ P. Gaubert & E. Do LinhP.G.& E.D.L. San P. Gaubert & E. Do LinhP.G.& E.D.L., Poiana richardsonii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2021-3 [dostęp 2022-04-16] (ang.).
↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 141. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ Z. Kraczkiewicz: SSAKI. Wrocław: Polskie Towarzystwo Zoologiczne - Komisja Nazewnictwa Zwierząt Kręgowych, 1968, s. 81, seria: Polskie nazewnictwo zoologiczne.
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Poiana richardsonii. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-04-16].
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 408. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 555, 1904. (ang.).
↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 339–340. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
↑ ochracea, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-04-16] (ang.).
↑ ^a ^b A.P. Jennings & G. Veron: Family Viverridae (Civets, Genets and Oyans). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 215. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).
↑ ^a ^b ^c K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 277–278, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.

[2] Młodszy homonim Genetta poensis Waterhouse, 1838.

[5] Niepoprawna późniejsza pisownia Genetta richardsonii Thomson, 1842.

[8] Miejsce typowe: w pobliżu Yambuya, rzeka Aruwimi, Kongo, około 1°00′00″N 25°00′00″E/1,000000 25,000000^[5].

[a-12] Nazwa pojana jest używana również w odniesieniu do rodzaju Poiana.

[itis-1] Poiana richardsonii, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Waterhouse-3] G.R. Waterhouse. On some New Species of Mammalia from Fernando Po. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 6, s. 59, 1838. (ang.).

[Thomson-4] T.R.H. Thomson. Description of a new species of Genetta, and of two species of Birds from Western Africa. „The Annals and Magazine of Natural History”. 10, s. 204, 1842. (ang.).

[Thomas&Wroughton-6] O. Thomas & R.Ch. Wroughton. New mammals from Lake Chad and the Congo, mostly from the collections made during the Alexander-Gosling expedition. „The Annals and Magazine of Natural History”. Seventh Series. 19, s. 372, 1907. (ang.).

[Zijlstra-7] J.S. Zijlstra: Poiana Richardsoni ochracea Thomas & Wroughton, 1907:372. Hesperomys project. [dostęp 2022-04-16]. (ang.).

[iucn-9] P. Gaubert & E. Do LinhP.G.& E.D.L. San P. Gaubert & E. Do LinhP.G.& E.D.L., Poiana richardsonii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2021-3 [dostęp 2022-04-16] (ang.).

[miiz-10] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 141. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[kracz-11] Z. Kraczkiewicz: SSAKI. Wrocław: Polskie Towarzystwo Zoologiczne - Komisja Nazewnictwa Zwierząt Kręgowych, 1968, s. 81, seria: Polskie nazewnictwo zoologiczne.

[Wilson&Reeder-13] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Poiana richardsonii. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-04-16].

[Burgin&inni-14] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 408. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[Palmer-15] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 555, 1904. (ang.).

[Beolens&inni-16] B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 339–340. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).

[17] ochracea, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-04-16] (ang.).

[Jennings&Veron-18] A.P. Jennings & G. Veron: Family Viverridae (Civets, Genets and Oyans). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 215. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).

[ssaki-19] K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 277–278, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.

[1]

[a]

[2]

[3]

[b]

[4]

[c]

[6]

[7]

[8]

[d]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[5]