Pomoc:Kontrola autorytatywna
- Dla każdego
- Te informacje dotyczą zarówno edytora wizualnego, jak i edytora wikikodu (Czym to się różni?)
Kontrola autorytatywna (KA) to stworzony przez bibliotekarzy system oznaczeń i procedur, służących jednoznacznej identyfikacji osób, miejsc, dzieł, instytucji itd.
W Wikipedii i jej projektach siostrzanych umieszczanie oznaczeń kontroli autorytatywnej służy przede wszystkim lepszemu powiązaniu naszych treści z zasobami bibliotecznymi i archiwalnymi, a także z zewnętrznymi bazami danych, opisującymi te same tematy. Oznaczenia KA znacznie ułatwiają dotarcie do dodatkowych informacji i materiałów z innych źródeł, a także do wielu przydatnych narzędzi i zestawień (np. listy publikacji danego autora, listy wydań danego dzieła, listy bibliotek dysponujących daną pracą itd.). Mogą też wspomagać system ujednoznaczniania nazw artykułów w sytuacji, gdy np. wiele encyklopedycznych osób nosi to samo imię i nazwisko.
Przykład zapisu kontroli autorytatywnej w polskojęzycznej Wikipedii:
Gromadzenie i wyświetlanie oznaczeń KA
[edytuj | edytuj kod]Gdzie gromadzimy?
[edytuj | edytuj kod]Każdy artykuł polskojęzycznej Wikipedii powiązany jest (lub powinien być) z odpowiednim zbiorem danych w naszym projekcie siostrzanym Wikidane. To właśnie tam gromadzimy odpowiadające danemu tematowi oznaczenia KA z różnych systemów.
Jeśli chcesz zmienić lub dodać oznaczenie kontroli autorytatywnej, wejdź na odpowiednią stronę Wikipedii, a następnie kliknij opcję „Element Wikidanych” z menu po lewej stronie. Dokonaj zmian bezpośrednio na stronie Wikidanych, która się wyświetli.
Jeśli chcesz wykonać większą liczbę tego typu edycji, pamiętaj, iż w Wikidanych powstały już gadżety i narzędzia ułatwiające półautomatyczny import oznaczeń KA z różnych baz. Przydatny może być też gadżet polskojęzycznej Wikipedii, wyświetlający wyraźną informację, gdy do artykułu nie wstawiono oznaczeń KA, choć są one dostępne w Wikidanych.
Jak wyświetlamy?
[edytuj | edytuj kod]Informacje dla wszystkich edytorów
[edytuj | edytuj kod]Aby wyświetlić oznaczenia KA dla danego artykułu Wikipedii, wystarczy umieścić szablon {{Kontrola autorytatywna}} lub jego skrócone wywołanie {{ka}} na samym dole artykułu (edytując w edytorze wizualnym) lub na dole kodu, bezpośrednio nad kategoriami (edytując w kodzie). Wszystkie dane zostaną zaimportowane automatycznie z Wikidanych. Szablon nie wyświetli się, mimo jego wstawienia do artykułu, jeśli w Wikidanych nie ma żadnych oznaczeń KA dla danego tematu.
Aby przejść bezpośrednio do wpisu na dany temat w wybranej bazie, wystarczy kliknąć wyświetlane oznaczenie.
Informacje dla edytorów o dużej wiedzy technicznej
[edytuj | edytuj kod]Od strony technicznej system wyświetlania oznaczeń KA jest sterowany przez napisany w Lua Moduł:Kontrola autorytatywna. Ze względu na masowe wykorzystanie tego modułu, wszystkie poważniejsze zmiany w nim powinny być poprzedzone publiczną dyskusją, a następnie wprowadzane przez osoby dysponujące odpowiednimi umiejętnościami informatycznymi.
Lista oznaczeń
[edytuj | edytuj kod]Pełną listę wszystkich zebranych w zasobach Wikimediów oznaczeń KA dla danego tematu, a także jego identyfikatorów w bazach danych innego typu, można znaleźć na stronie odpowiedniego elementu Wikidanych. Szablony Wikipedii wyświetlają jedynie wybrane, najważniejsze oznaczenia KA. Poniżej znajdziesz aktualną listę wszystkich oznaczeń, które można spotkać w polskojęzycznej Wikipedii.
wyświetlany skrót | pełna nazwa | administrator systemu | państwo | szczegółowe informacje |
---|---|---|---|---|
ISNI | International Standard Name Identifier | ISNI-AI | międzynarodowy | International Standard Name Identifier (ang.) |
NLP | National Library of Poland | Biblioteka Narodowa | Polska | Biblioteka Narodowa (Warszawa) |
NUKAT | Narodowy Uniwersalny Katalog Centralny | Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie | Polska | NUKAT |
ORCID | Open Researcher and Contributor ID | ORCID Inc. | międzynarodowy | ORCID |
VIAF | Virtual International Authority File | Online Computer Library Center | międzynarodowy | Online Computer Library Center |
ULAN | Union List of Artist Names | The Getty Research Institute | Stany Zjednoczone | Union List of Artist Names (ang.) |
Europeana | Europeana ID | Europeana | międzynarodowy | Europeana |
LCCN | Library of Congress Control Number | Biblioteka Kongresu | Stany Zjednoczone | Library of Congress Control Number (ang.) |
GND | Gemeinsame Normdatei | Niemiecka Biblioteka Narodowa | Niemcy | Gemeinsame Normdatei |
NDL | Web NDL Authorities | Biblioteka Zgromadzenia Narodowego Japonii | Japonia | Web NDL Authorities (niem.) |
SELIBR | Biblioteka Królewska w Sztokholmie | Szwecja | LIBRIS | |
BnF | Bibliothèque nationale de France | Biblioteka Narodowa Francji | Francja | Biblioteka Narodowa Francji |
SUDOC | Système Universitaire de Documentation | Agence Bibliographique de l’Enseignement Supérieur | Francja | Système Universitaire de Documentation |
SBN | Servizio bibliotecario nazionale | Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego Włoch | Włochy | Servizio bibliotecario nazionale (wł.) |
NLA | National Library of Australia | Biblioteka Narodowa Australii | Australia | Biblioteka Narodowa Australii |
BNCF | Biblioteca Nazionale Centrale di Firenze | Centralna Biblioteka Narodowa we Florencji | Włochy | Biblioteca Nazionale Centrale di Firenze (wł.) |
NKC | Národní knihovna České republiky | Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej | Czechy | Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej |
DBNL | Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren | Biblioteka Cyfrowa Literatury Niderlandzkiej | Holandia | Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (nid.) |
RSL | Russian State Library | Rosyjska Biblioteka Państwowa | Rosja | Российская государственная библиотека (ros.) |
BNE | Biblioteca Nacional de España | Hiszpańska Biblioteka Narodowa | Hiszpania | Hiszpańska Biblioteka Narodowa |
BNR | Biblioteca Națională a României | Biblioteka Narodowa Rumunii | Rumunia | Biblioteca Națională a României (rum.) |
NTA | Biblioteka Królewska Holandii | Holandia | Koninklijke Bibliotheek (Nederland) (nid.) | |
BIBSYS | Bibsys (agenda rządu Norwegii) | Norwegia | BIBSYS (nor.) | |
CALIS | China Academic Library & Information System | China Academic Library & Information System | Chiny | CALIS (fr.) |
CiNii | Narodowy Instytut Informatyki Japonii | Japonia | CiNii (ang.) | |
Open Library | Open Library | Internet Archive | Stany Zjednoczone | Open Library (ang.) |
OBIN | Oxford University Press | Wielka Brytania | Dictionary of National Biography |
Dodatkowo w boksie szablonu kontroli autorytatywnej generowane są też linki do powiązanych z danym tematem publikacji w bazie WorldCat.