Powódź w Mozambiku (2000)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Powódź w Mozambiku (2000)
Ilustracja
Amerykański śmigłowiec lecący nad zalanym przez rzekę Limpopo obszarem (Mozambik)
Państwo

 Mozambik

Miejsce

południowy Mozambik

Rodzaj zdarzenia

powódź

Data

luty–marzec 2000

Ofiary śmiertelne

ok. 700[1]

brak współrzędnych
Multimedia w Wikimedia Commons

Powódź w Mozambiku (2000) – klęska żywiołowa, do której doszło w lutym i marcu 2000 roku w południowo-wschodniej Afryce. Katastrofalna w skutkach powódź spowodowana była obfitymi opadami deszczu, które trwały przez pięć tygodni. Wszystkie główne rzeki na południu kraju wystąpiły z brzegów[2]. W wyniku powodzi zginęło około 700 osób[1], a blisko 250 000 osób straciło swoje domy[3]. Była to najgorsza w skutkach powódź od 50 lat, jaka nawiedziła Mozambik[4]. Do zalania rozległych obszarów tego kraju mogło przyczynić się nieprawidłowe zarządzanie tamami przed jazami na terenach Południowej Afryki i Zimbabwe, czego efektem było nagłe spuszczenie wód powodziowych z przepełnionych i osłabionych zbiorników[5].

Według szacunków 2 miliony osób (ok. 12% wszystkich mieszkańców) dotkliwie odczuło skutki żywiołu. Dotkniętych zostało 1400 km² gruntów ornych, a 20 000 sztuk bydła zaginęło i prawdopodobnie zatonęło[3]. Ponad 90% mozambickiego systemu kanałów nawadniających uległo zniszczeniu. Bezpośrednie koszty związane ze skutkami powodzi oszacowano na poziomie 273 mln USD, a koszty odbudowy wyceniono na 428 mln USD[4].

Historia meteorologiczna[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcia satelitarne obrazujące rozmiar powodzi
(aut. NASA/USGS)
Rzeka Limpopo w sierpniu 1999 r.
Ten sam obszar w marcu 2000 r.

W październiku i listopadzie 1999 roku w Mozambiku wystąpiły obfite opady deszczu, które powtórzyły się w styczniu 2000 roku[6]. Przed końcem stycznia 2000 roku opady doprowadziły do wystąpienia z brzegów rzek Komati, Mbuluzi i Limpopo, skutkując zalaniem części stolicy państwa, Maputo[7]. 24 stycznia, w obrębie dystryktu Chokwé, rzeka Limpopo przekroczyła dwukrotnie swój normalny poziom, osiągając 6 metrów[8]. W niektórych obszarach Mozambiku deszcz trwający przez niespełna dwa tygodnie wypełnił dwuletnią normę opadów[9]. Poziom opadów deszczu, trwających od grudnia 1999 roku do marca 2000 roku, był najwyższym, jaki zarejestrowano od 1951 roku[10].

Kiedy pod koniec lutego wody powodziowe zaczęły opadać, do wybrzeża Mozambiku dotarł cyklon Eline[2]. 22 lutego długotrwały cyklon tropikalny Eline, bezpośrednio po osiągnięciu intensywności szczytowej, uderzył w wybrzeże, około 80 km na południe od miasta Beira[11]. Przed końcem lutego, zgodnie z raportem UNICEF USA, sytuację uznano za najgorszą klęskę żywiołową w państwie w XX wieku[12].

Skutki[edytuj | edytuj kod]

Rzeka Limpopo podtapiająca okolice

Pod koniec lutego odnotowano wiele przypadków malarii i biegunki spowodowanych powodzią[12][13]. Żywioł doprowadził do zniszczenia lub uszkodzenia dróg, mostów oraz innego rodzaju infrastruktury[14]. Główna droga Mozambiku prowadząca z północy na południe została zalana w trzech różnych lokalizacjach, co sprawiło, że podróż lądowa między Maputo a Beirą stała się niemożliwa[15]. Zanim w wybrzeże Mozambiku uderzył cyklon Eline blisko 200 000 osób straciło domy, a co najmniej 150 innych zginęło[16].

Według szacunków łączne skutki wcześniejszych powodzi oraz cyklonu Eline to blisko 500 000 przesiedleńców lub bezdomnych[17], z czego około 46 000 to dzieci poniżej 5. roku życia[18]. Ostatecznie wcześniejsze powodzie i te spowodowane przez cyklon Eline doprowadziły do śmierci około 700 osób[1], z czego połowa w Chokwé[19]. Straty oszacowane zostały na 500 mln USD (uwzględniając inflację, 2020: ok. 750 mln USD), a tempo wzrostu produktu krajowego brutto spadło z 10% do 2%[20]. Cyklon i powodzie znacznie utrudniły postęp ekonomiczny, który miał miejsce w Mozambiku w latach 90. począwszy od końca wojny domowej[21].

Pomoc międzynarodowa[edytuj | edytuj kod]

Rząd Mozambiku miał ograniczone możliwości, aby przeciwstawić się skutkom klęski żywiołowej, więc zmuszony był szukać pomocy od społeczności międzynarodowej. Od lutego do marca 2000 roku przedstawiciele rządu wysłali pisma z prośbami o pomoc z zewnątrz, co poskutkowało deklaracją wsparcia finansowego w wysokości ok. 162 mln USD. Środki te przeznaczono głównie na żywność, odbudowę infrastruktury oraz materiały ratownicze. Z tych funduszy sfinansowano akcje prowadzone przez liczne międzynarodowe organizacje i instytucje państwowe, dzięki czemu uratowano 53 000 osób, a także udzielono niezbędnej pomocy blisko 676 700 osobom oraz rozpoczęto proces przesiedlania ludności[22].

Polska

W 2000 roku polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych przeznaczyło z rezerw celowych budżetu państwa na pomoc humanitarną dla Mozambiku 100 000 PLN[23]. Na początku marca 2000 roku, w reakcji na skutki powodzi w Mozambiku, katolicka organizacja Caritas Polska przeznaczyła na pomoc ofiarom tragedii kwotę w wysokości 200 000 PLN[24]. Warszawskie biuro Polskiej Akcji Humanitarnej zorganizowało koncert S.O.S Mozambik na rzecz ofiar powodzi w Mozambiku, który odbył się 5 maja 2000 roku. Podczas koncertu, który odbył się w Studiu Koncertowym Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego wystąpiły takie zespoły jak: Voo Voo, Big Cyc oraz Ich Troje. Kwota uzyskana ze zbiórki wyniosła niespełna 3500 PLN, którą wsparł Polkomtel dotacją w wysokości 8000 PLN. Z kolei ZHP w swoich kwaterach zorganizował na rzecz mieszkańców Mozambiku zbiórki i inne akcje[25].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Human Development Report 2007/2008: Fighting climate change: Human solidarity in a divided world. New York: Palgrave Macmillan, 2007, s. 184, seria: Human Development Report. ISBN 978-0-230-59850-8.
  2. ↑ a b AFP: Cyclone reaches Mozambique's southern Inhambane province. reliefweb.int, 2000-02-21. [dostęp 2020-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-04)]. (ang.).
  3. ↑ a b Floods take a serious economic toll. un.org, 2000-10. [dostęp 2020-04-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-01-11)]. (ang.).
  4. ↑ a b Introduction. W: Anthony G. Patt, Dagmar Schroter: Perceptions of Environmental Risks in Mozambique: Implications for the Success of Adaption and Coping Strategies. World Bank Publications, 2007-11, s. 2.
  5. ↑ Katharine Murison: Africa South of the Sahara 2003. London: Europa Publications, 2003, s. 704. ISBN 1-85743-131-6.
  6. ↑ Frances Christie, Joseph Halon: Mozambique & the Great Flood of 2000. Kumbria: Indianan University Press, 2001, s. XVI. ISBN 0-253-33978-2.
  7. ↑ OCHA: Mozambique – Floods OCHA Situation Report No. 1. reliefweb.int, 2000-01-26. [dostęp 2020-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-07)]. (ang.).
  8. ↑ PanAfrican News Agency: Mozambique: Limpopo Flood Reaches Chokwe. reliefweb.int, 2000-01-24. [dostęp 2020-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-07)]. (ang.).
  9. ↑ Stephanie Kriner: Tropical storm threatens flood-ravaged Mozambique. reliefweb.int, 2000-02-18. [dostęp 2020-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-01)]. (ang.).
  10. ↑ Alejandro Lopez-Carresi, Maureen Fordham, Ben Wisner, Ilan Kelman, J.C. Gaillard: Disaster Management: International Lessons in Risk Reduction, Response and Recovery. Routledge, 2013, s. 146. ISBN 978-1-136-17976-1.
  11. ↑ WMO: Annual Summary of Global Tropical Cyclone Season: 2000 (Intense Tropical Cyclone Leon/Eline 1–29 February). library.wmo.int, 2000. s. 21. [dostęp 2020-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-30)]. (ang.).
  12. ↑ a b U.S. Fund for UNICEF: Mozambique floods situation report 29 Feb 2000. reliefweb.int, 2000-02-29. [dostęp 2020-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-08)]. (ang.).
  13. ↑ H. Kondo, N. Seo, T. Yasuda, M. Hasizume, Y. Koido, N. Ninomiya, Y. Yamamoto. Post-flood: infectious diseases in Mozambique. „Prehospital and Disaster Medicine”. 17, s. 126–133, 2002-07. Cambridge University Press. DOI: 10.1017/s1049023x00000340. ISSN 1049-023X. PMID: 12627915. OCLC 1070450762. (ang.). 
  14. ↑ The infrastructure deficit. W: Martin L. Parry: Assessing the Costs of Adaptation to Climate Change: A Review of the UNFCCC and Other Recent Estimates. London: International Institute for Environment and Development (IIED), 2009-08, s. 77. ISBN 978-1-84369-745-9.
  15. ↑ PanAfrican News Agency: Floods Cut Main Highway in Three Places. reliefweb.int, 2000-02-06. [dostęp 2020-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-07)]. (ang.).
  16. ↑ Emelia Sithole: Mozambique's Chissano urges post-cyclone aid. reliefweb.int, 2000-02-23. [dostęp 2020-05-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-04)]. (ang.).
  17. ↑ Peter Wiles, Kerry Selvester, Lourdes Fidalgo: LearningLessons fromDisasterRecovery: TheCase ofMozambique. recoveryplatform.org, 2005-04. s. 38 (55). [dostęp 2020-05-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-09)]. (ang.).
  18. ↑ Save the Children: Mozambique Emergency Bulletin 3: 07 Mar 2000. reliefweb.int, 2000-03-07. [dostęp 2020-05-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-20)]. (ang.).
  19. ↑ Agence France Presse: Mozambique's flood death toll rises to nearly 700. reliefweb.int, 2000-04-03. [dostęp 2020-05-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-29)]. (ang.).
  20. ↑ Sithulisiwe Bhebhe, Tawanda Runhare, Ratau J. Monobe. Strategic approaches for developing a culture of safety management in schools: Indications from literature studies. „Jàmbá: Journal of Disaster Risk Studies”. 11, s. 694, 2019-07-04. AOSIS. DOI: 10.4102/jamba.v11i2.694. ISSN 1996-1421. (ang.). 
  21. ↑ Eamonn Meehan (Trócaire): Trocaire launches appeal for Mozambique flood victims. reliefweb.int, 2000-02-28. [dostęp 2020-05-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-06)]. (ang.).
  22. ↑ Zefanias Matsimbe: The role of local institutions in reducing vulnerability to recurring natural disasters and in sustainable livelihoods development: Mozambique Case Study. fao.org, 2003-10. [dostęp 2020-04-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-25)]. (ang.).
  23. ↑ Rada Ministrów: Aneks do tomu i sprawozdania z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2000 r.. sejm.gov.pl, 2001-06-07. s. 184. [dostęp 2020-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-27)].
  24. ↑ Caritas Polska: Caritas Polska – pomoc ofiarom powodzi w Mozambiku. stara.caritas.pl, 2000-03-04. [dostęp 2020-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-27)].
  25. ↑ PAH: Raport z działalności Fundacji Polska Akcja Humanitarna za rok 2000. pah.org.pl, 2000. s. 6. [dostęp 2020-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-27)].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Powódź_w_Mozambiku_(2000)&oldid=73403661”