Powłoka systemowa

Ten artykuł od 2021-03 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Powłoka systemowa (ang. shell) – program komputerowy pełniący rolę pośrednika pomiędzy systemem operacyjnym lub aplikacjami a użytkownikiem, przyjmując jego polecenia i „wyprowadzając” wyniki działania programów. To pośrednictwo nie jest obowiązkowe (programy mogą być bardziej „samodzielne”).

Powłoki systemowe możemy podzielić na powłoki tekstowe i powłoki graficzne. Pierwszy ich rodzaj jest zwykle realizowany jako interpreter poleceń uruchamiany w trybie tekstowym i będący historycznie wcześniejszym rozwiązaniem. Powłoka tekstowa często sama zawiera podstawowe polecenia, gdy jednak wydane przez użytkownika polecenie nie jest wbudowane, uruchamiany jest program zewnętrzny. Po zalogowaniu użytkownik znajduje się w wierszu poleceń i może wydawać polecenia systemowi. Zachęca go do tego tzw. znak zachęty (command prompt) – zwykle jest to '>', '$' lub '#'. Natomiast powłoki graficzne mają zwykle postać menedżera plików kontrolowanego przy pomocy myszy i pozwalającego w łatwy sposób wykonywać najczęstsze operacje.

Rodzaje powłok systemowych

Powłoki tekstowe

4DOS/4OS2/4NT – (DOS, OS/2, Windows NT);
bash – Bourne-Again Shell (UNIX);
CL – (OS/400);
cmd.exe – (OS/2, Windows od wersji Windows 2000);
COMMAND.COM – interpreter poleceń systemu DOS;
CCP – (CP/M);
csh – The C Shell (UNIX);
DCL – (VMS/OpenVMS);
DDT – (ITS);
fish – friendly interactive shell (UNIX);
FreeCOM – (FreeDOS);
iSeries QSHELL – (IBM OS/400);
JCL – (OS/360, z/OS);
ksh – Korn shell (UNIX);
rc Shell – (Plan 9);
sh – The Bourne shell (UNIX);
tcsh – The TENEX C shell (UNIX);
TSO – (MVS);
Windows PowerShell – zaawansowany, niestandardowy interpreter poleceń (Windows od wersji Windows XP);
zsh – The Z shell (UNIX).

Powłoki graficzne

Aqua – powłoka systemu Mac OS X;
Desktop – powłoka systemu GEM;
Eksplorator – domyślna powłoka systemu Microsoft Windows;
LeoShell – alternatywna powłoka dla systemu Windows;
LiteStep – alternatywna powłoka systemu Windows;
finder – powłoka systemu Mac OS;
GNOME Shell – powłoka dla środowiska GNOME;
Plasma – powłoka systemu będąca częścią środowiska graficznego KDE dostępna m.in. dla systemów operacyjnych: GNU/Linux, FreeBSD, Microsoft Windows, Mac OS X;
Unity (powłoka systemowa) – alternatywna powłoka dla środowiska GNOME, tworzona przez Canonical Ltd.