KDE

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
KDE Plasma
Logo KDE Plasma
Logo programu
Ilustracja
KDE Plasma 6
Autor The KDE Community
Pierwsze wydanie 20 października 1997; ponad 26 lat temu
Aktualna wersja stabilna KDE Plasma 6 28 lutego 2024
Aktualna wersja testowa brak
Język programowania C++[1]
Platforma sprzętowa x86, x86-64 i ARM
System operacyjny Linux, FreeBSD
Rodzaj środowisko graficzne
Licencja GPL i LGPL
Strona internetowa

KDE Plasma (nazywana kiedyś po prostu KDE) – środowisko graficzne zrealizowane jako wolne oprogramowanie dla systemów operacyjnych Unix i GNU/Linux. Zawiera bogaty system bibliotek do tworzenia aplikacji w środowisku graficznym. Razem z GNOME są dwoma najpopularniejszymi uniksowymi środowiskami graficznymi.

KDE korzysta z biblioteki graficznej Qt, a także z systemu obiektowego KParts. System ten pozwala na współdzielenie elementów danego programu pomiędzy różnymi aplikacjami KDE, np. emulator terminala Konsole może zostać osadzony w Konquerorze.

W KDE menedżerem okien jest KWin, jednak aplikacje można uruchamiać także pod innymi menedżerami (np. Openbox).

Historia[edytuj | edytuj kod]

Projekt KDE został założony w 1996 roku przez Matthiasa Ettricha[2]. Pierwotnie projekt nosił nazwę Kool Desktop Environment zaś skrót KDE był też grą słowną z nazwą uniksowego środowiska graficznego CDE. Obecnie skrót rozwija się jako K Desktop Environment, gdzie litera K nie ma określonego znaczenia.

Główne wydania[edytuj | edytuj kod]

Numer wersji Data wydania[3]
ogłoszenie o projekcie KDE 14 października 1996
1.0 12 lipca 1998
2.0 23 października 2000
3.0 3 kwietnia 2002
4.0 11 stycznia 2008
5.0 15 lipca 2014
6.0 28 lutego 2024

Numeracja KDE jest związana z numeracją zestawu bibliotek Qt, tj. wersje 1.x KDE bazowały na wersjach 1.x bibliotek Qt itd.

Wersje Plasma 4.x[edytuj | edytuj kod]

KDE 4 zostało przeniesione na Qt 4, co powinno powodować wzrost wydajności o 20–30% w porównaniu do KDE 3.5.x[4]. KDE zawiera środowisko multimedialne, nazwane Phonon, zintegrowane środowisko sprzętowe Solid i schemat kolorów systemu i ikon Oxygen. Zawiera też zmieniony interfejs pulpitu i pasek zadań, nazwany Plasma, który zawiera widżety w stylu SuperKaramba lub Apple Dashboard. Udostępniono również wersje KDE 4 na Microsoft Windows i Mac OS X.

Najważniejszymi cechami KDE 4 są:

  • Zmieniony wygląd środowiska dzięki zastosowaniu Oxygen
  • Architektura zawierająca udoskonaloną integrację z multimediami i sprzętem (Solid i Phonon, moduł sprawdzania pisowni i gramatyki)
  • Programy udoskonalone dzięki doświadczeniom użytkowników, takie jak Dolphin, menedżer plików i Okular, program służący do przeglądania dokumentów

KDE Plasma 5[edytuj | edytuj kod]

Wraz z przejściem na Qt 5, środowisko KDE uległo podziałowi na trzy części o niezsynchronizowanej numeracji:

  • KDE Frameworks 5 (żargonowo zwany też KF5) – zestaw bazowych bibliotek KDE (wersja 5.0 została wydana 7 lipca 2014[5]; nowe wydania ukazują się co miesiąc);
  • KDE Plasma 5 – nowa wersja powłoki graficznej Plasma (wersja 5.0 została wydana 15 lipca 2014[6]; nowe wydania ukazują się co trzy miesiące);
  • KDE Applications (wersja 14.12 została wydana 15 kwietnia 2015 i jest to pierwsza wersja aplikacji KDE używająca KDE Frameworks 5; numeracja KDE Applications jest typu rok-miesiąc; nowe wydania ukazują się co cztery miesiące[7]); obecnie nie wszystkie aplikacje są przeportowane do KDE Frameworks 5[8].

Wersja KDE 5.23 została wydana na 20-lecie projektu KDE.

Aplikacje KDE[edytuj | edytuj kod]

Do najważniejszych aplikacji środowiska KDE zaliczyć można przeglądarkę internetową i menedżer plików Konqueror. Aplikacje korzystające z KDE często mają nazwy rozpoczynające się od litery „K” lub zawierają literę „k” zamiast „c” w środku nazwy, ale nie jest to ścisłą regułą.

  • DigiKam – zarządzanie zbiorami zdjęć, przeglądarka i edytor grafiki, obsługa aparatów cyfrowych
  • Dolphin – menedżer plików w KDE 4
  • K3b – program do nagrywania płyt CD/DVD
  • Kandy – narzędzie do komunikacji z telefonem komórkowym
  • Kate – zaawansowany edytor tekstu
  • KDevelopzintegrowane środowisko programistyczne dla wielu języków programowania
  • KDesktop – menedżer pulpitu w KDE 3
  • KGet – menedżer pobierania plików
  • Kicker – menedżer panelu w KDE 3
  • KMail – klient pocztowy
  • KNode – klient grup dyskusyjnych
  • KolourPaint – tworzenie grafiki rastrowej
  • Konsole – emulator terminali wyposażony w zakładki
  • Kontact – zarządzanie informacjami osobistymi (poczta, kalendarz, notatki, książka adresowa)
  • Kopetemultikomunikator internetowy (obsługuje m.in. IRC, Jabber i Gadu-Gadu)
  • Okular – przeglądarka plików PDF (następca programu KPDF)
  • KPovModeler – program do tworzenia trójwymiarowej grafiki
  • KTTS – syntezator mowy; np. potrafi czytać zawartość strony WWW
  • Kview – przeglądarka plików graficznych
  • KTorrent – program p2p – klient sieci Torrent
  • KPPP – pozwala na połączenia Dial-Up i sieciowe
  • KSig – edytor podpisów pocztowych
  • KWrite – uproszczona wersja edytora Kate
  • Odtwarzacze multimedialne
Czarodziej Kandalf
Konqi
  • KOffice – pakiet programów biurowych
    • KWord – procesor tekstu WYSIWYG
    • KSpread – arkusz kalkulacyjny
    • KPresenter – edytor prezentacji
    • Kexi – aplikacja do wygodnego budowania baz danych
    • Kivio – tworzenie diagramów przepływu
    • Karbon14 – grafika wektorowa
    • Krita – grafika rastrowa
    • KChart – rysowanie wykresów
    • KFormula – edytor wzorów matematycznych
  • Plasma – przestrzeń robocza KDE (pulpit i panel)

Środowisko KDE zawiera również programy narzędziowe, edukacyjne oraz gry.

Logo i maskotki[edytuj | edytuj kod]

Maskotką środowiska graficznego KDE był Kandalf, używany do wersji 2.x. Imię Kandalf nawiązuje do postaci z powieści J.R.R. Tolkiena Władca Pierścieni o imieniu Gandalf.

W wersjach powyżej 2.x. maskotką KDE jest smok Konqi (dokładniej: Konqi the Konqueror). Jego imię pochodzi od nazwy przeglądarki Konqueror dla tego środowiska graficznego[9]. Można go zobaczyć na stronach poświęconych temu środowisku oraz w wielu aplikacjach, m.in. podczas wyboru opcji wylogowania (KDE 3) czy w oknie „informacje o KDE”.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. KDE Community Wiki - Get Involved/development. [dostęp 2022-11-06]. (ang.).
  2. New Project: Kool Desktop Environment. Programmers wanted!.
  3. KDE History. [dostęp 2013-10-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-30)]. (ang.).
  4. Ingrid Marson: Speed improvements expected in KDE 4. ZDNet, 2005-01-14. [dostęp 2017-11-27]. (ang.).
  5. First release of KDE Frameworks 5. [dostęp 2015-06-09]. (ang.).
  6. New Plasma brings a cleaner interface on top of a new graphics stack. [dostęp 2015-06-09]. (ang.).
  7. Schedules – KDE Software based on Qt5 and Frameworks 5. [dostęp 2015-06-09]. (ang.).
  8. KF5 Porting Status. [dostęp 2017-07-27]. (ang.).
  9. Konqi – KDE Community Wiki. 2017-08-29. [dostęp 2018-05-19]. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]