Twierdzenie Lewisa-Mogridge’a
Twierdzenie Lewisa-Mogridge’a (The Lewis–Mogridge position, niekiedy w polskiej publicystyce (mylnie) jako: prawo Lewisa-Mogridge’a) – twierdzenie opisujące natężenie ruchu samochodów i mówiące, że poszerzanie dróg w miastach nie prowadzi do mniejszego na nich zatłoczenia, ponieważ liczba samochodów korzystających z takiej drogi powiększa się tak, aby wypełnić dostępną przestrzeń[1][2].
Zasada została opisana przez Davida Lewisa (1977, Estimating the influence of public policy on road traffic levels in greater London)[3] i Martina Mogridge’a (1990, Travel in towns: jam yesterday, jam today and jam tomorrow?)[4]. Zgodnie z tym twierdzeniem zakładana przed poszerzeniem drogi poprawa przepustowości trwa od kilku tygodni do kilku miesięcy[2][5], po czym korki zaczynają się tworzyć na drodze pomimo większej liczby pasów ruchu[5].
Zależność tę daje się przewidzieć na podstawie teorii progów urbanistycznych opracowanej w roku 1967 przez Bolesława Malisza. Jednym z pierwszych naukowców, którzy zaproponowali istnienie prawa Lewisa-Mogridge’a byli także profesorowie Wojciech Suchorzewski i Piotr Olszewski. W 1983 roku napisali oni w publikacji „Samochód w śródmieściu”: „Podróż samochodem jest na tyle atrakcyjna i bardziej wygodna, że – niezależnie od sprawności komunikacji zbiorowej i relacji kosztów – samochód jest użytkowany w stopniu, wynikającym z przepustowości układu i pojemności parkingów”[6].
W 2014 r. Wojciech Szymalski z organizacji Zielone Mazowsze przeprowadził szereg badań mających sprawdzić funkcjonowanie twierdzenia Lewisa-Mogridge’a w warunkach warszawskich[7]. Na wszystkich badanych ulicach liczba jadących nimi samochodów znacząco zwiększyła się po rozbudowie. Na 4 spośród badanych ulic swoboda ruchu pozostała przez to bez istotnych zmian (na poziomie E na skali od A do F) lub pogorszyła się po przebudowie, tylko na jednej uległa ona nieznacznej poprawie (z poziomu E do D)[8].
Badania Lewisa i Mogridge'a obejmowały jedynie skutki poszerzania, a nie zwężania dróg. W pewnych okolicznościach obserwuje się jednak zjawisko zwiększenia przepustowości przy zwężeniu drogi – w specyficznych układach sieci drogowej oraz czynników zewnętrznych (takich jak jakość transportu publicznego), dzięki zmniejszonej prędkości samochodów i mniej turbulentnemu przepływowi, ulicą o dwóch pasach ruchu może przejechać więcej aut niż ulicą trzypasmową[potrzebny przypis]. Podobnie dodanie dodatkowego pasa ruchu może znacząco zmniejszyć średnią przepustowość pozostałych[9]. Należy zwrócić uwagę, iż zasada ta nie ma charakteru absolutnego, a w niektórych miastach prowadzenie polityki opartej na tym paradygmacie doprowadziło do wzrostu zatłoczenia ulic. Najbardziej znanym tego przykładem jest Bogota gdzie zwężenie kluczowych arterii miasta w trakcie rządów burmistrza Enrique Penalosy doprowadziło do znacznego zwiększenia korków[10] i to pomimo dobrze zorganizowanego transportu publicznego[11].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wojciech Szymalski: Prawo Lewisa-Mogridge’a w Warszawie – wprowadzenie. Zielone Mazowsze, 2014-01-12. [dostęp 2014-02-01]. (pol.).
- ↑ a b Maciej Skinderowicz: Prawo Lewisa-Mogridge’a, paradoks Braessa – czyli im więcej dróg tym większe korki. 2014-01-14. [dostęp 2014-02-01]. (pol.).
- ↑ Lewis, David. “Estimating the Influence of Public Policy on Road Traffic Levels in Greater London.” Journal of Transport Economics and Policy 11, no. 2 (1977): 155–68. https://www.jstor.org/stable/20052468[Dostęp: 2021-10-23]
- ↑ Why reduced congestion is a weak argument for cycling. 2013-10-16. [dostęp 2014-02-01]. (ang.).
- ↑ a b Jan Jakiel, Łukasz Oleszczuk: Prawo Lewisa – Mogridge’a. [w:] Rozwiązania transportowe w aglomeracjach [on-line]. SISKOM. s. 21. [dostęp 2014-02-01]. (pol.).
- ↑ Olszewski Piotr, Suchorzewski Wojciech, Samochód w śródmieściu, Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1983.
- ↑ LEWIS-MOGRIDGE: Prawo Lewisa-Mogridge’a w praktyce warszawskiego systemu drogowego [online], Zielone Mazowsze [dostęp 2019-03-26] (pol.).
- ↑ LEWIS-MOGRIDGE: Prawo Lewisa-Mogridge’a w Warszawie – podsumowanie [online], Zielone Mazowsze [dostęp 2019-03-26] (pol.).
- ↑ Y. Xiao-bao, Z. Ning, Effects of the Number of Lanes on Highway Capacity, 2007 International Conference on Management Science and Engineering, sierpień 2007, s. 351–356, DOI: 10.1109/ICMSE.2007.4421872 [dostęp 2019-03-26].
- ↑ Najbardziej zakorkowane miasta świata, Warszawa i Kraków wysoko - Inrix | Ze świata [online], TVN24 BiS [dostęp 2019-03-26] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-03] (pol.).
- ↑ Jak Bogota wysiadła z samochodu [online], www.transport-publiczny.pl [dostęp 2019-03-26] (pol.).