Przejdź do zawartości

Przemówienie w Pałacu Sportu

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Sala w Pałacu Sportu podczas przemówienia

Przemówienie w Pałacu Sportu (niem. Sportpalastrede) – mowa wygłoszona przez ministra propagandy Josepha Goebbelsa w berlińskim Pałacu Sportu 18 lutego 1943 roku dla dużej, lecz starannie wybranej publiczności. W wygłoszonej mowie wzywał do rozpoczęcia wojny totalnej przeciwko ZSRR i państwom alianckim.

Przemówienie jest uważane za najsłynniejszą mowę wygłoszoną przez Josepha Goebbelsa[1]. Mowa była pierwszym publicznym wezwaniem liderów III Rzeszy do stawienia czoła poważnemu i zbliżającemu się zagrożeniu. Goebbels nawoływał Niemców do kontynuowania wojny nawet jeśli miałaby być długa i trudna, ponieważ w grę wchodziło przetrwanie Niemiec i antybolszewickiej Europy.

W porównaniu z latami wcześniejszymi rok 1943 rozpoczął się dla III Rzeszy problemami militarnymi na wszystkich frontach. 2 lutego bitwa stalingradzka zakończyła się otoczeniem wojsk 6 Armii marszałka Friedricha Paulusa. Na konferencji w Casablance, Winston Churchill i Franklin Delano Roosevelt zażądali bezwarunkowej kapitulacji Niemiec. Sowieci zaczęli odzyskiwać swoje terytoria: Kursk (8 lutego), Rostów (14 lutego), Charków (16 lutego). W północnej Afryce Afrika Korps Erwina Rommla zaczął odczuwać poważne problemy, gdy niemieckie statki zaopatrzeniowe płynące do Trypolisu zostały zatopione przez Aliantów. Kampania w zachodniej Afryce została zakończona po zwycięstwie Brytyjczyków i sił sprzymierzonych w Tunezji, które to siły były wspierane przez oddziały z Algierii i Libii. Militarny upadek Włoch spowodował rozszerzenie niemieckiego zaangażowania w Afryce, na Pacyfiku Amerykanie po wielu miesiącach odzyskali Guadalcanal i odnieśli także zwycięstwa w bitwie pod Midway i w bitwie na morzu Koralowym.

Adolf Hitler zareagował, wprowadzając pierwsze środki mające na celu mobilizację. 2 lutego 100.000 restauracji i klubów w całych Niemczech zostało zamkniętych. Miliony Niemców wysłuchały przemówienia Goebbelsa w radiu, w którym mówił o „pechu ostatnich tygodni” oraz o „niejasnym obrazie sytuacji”. Publiczność reagowała fanatycznie, wzmacniając efekt przemówienia. Obecni w Pałacu Sportu zostali wybrani przez Goebbelsa, co pokazało jedną z wielu jego umiejętności propagandowych[1]. Goebbels chciał ponadto, aby poprzez wzbudzenie powszechnego entuzjazmu przekonać Hitlera, aby ten dał mu więcej władzy w nadchodzącej wojnie totalnej[1].

Szczegóły

[edytuj | edytuj kod]

Trzy główne aspekty, które Goebbels przytoczył w przemówieniu to:[2]

  • Jeśli Wehrmacht nie przełamie zagrożenia z frontu wschodniego, może dojść do upadku Rzeszy na rzecz bolszewizmu, a wkrótce potem upadnie cała Europa[2].
  • Wehrmacht, naród niemiecki oraz państwa osi same mają siłę do ocalenia Europy przed tym zagrożeniem[2].
  • Zagrożenie jest blisko. Niemcy powinny zadziałać szybko i stanowczo, inaczej może być za późno[2].

Goebbels podsumował, że „dwa tysiące lat historii Zachodu jest w niebezpieczeństwie” i obarczył za niemieckie niepowodzenia Żydów. Gdy odnosił się do ogólnokrajowej mobilizacji Sowietów, nazywając ją „diabelską”, wyjaśnił, że „nie możemy przezwyciężyć bolszewickiego zagrożenia, o ile nie użyjemy równorzędnych, ale jednak nie identycznych metod w wojnie totalnej”. Następnie uzasadnił surowość wprowadzonych środków wyjaśniając, że mają one charakter tymczasowy.

Historyczne znaczenie mowy leży w fakcie, iż po raz pierwszy przywódcy Rzeszy przyznali się do problemów i ogłosili mobilizację. Goebbels zażądał, aby żaden Niemiec nie myślał o jakimkolwiek kompromisie, a zamiast tego „cały naród powinien myśleć tylko o twardej wojnie”.

Goebbels przeciwstawił się licznym doniesieniom w prasie alianckiej twierdzącym, że Niemcy stracili wiarę w zwycięstwo, dlatego wielokrotnie na koniec zadawał publiczności pytania:

„Czy wierzycie w Führera i w ostateczne zwycięstwo narodu niemieckiego? Czy ty i naród niemiecki jesteście chętni do pracy, jeżeli Führer wyda taki rozkaz, 10,12, a jeżeli to będzie konieczne - 14 godzin na dobę i oddać wszystko dla zwycięstwa? Czy chcecie wojny totalnej? Jeśli to konieczne, czy chcecie wojny bardziej totalnej i radykalnej niż cokolwiek, co możemy sobie dziś wyobrazić?”[1]

Oprawa i publiczność

[edytuj | edytuj kod]

Przemówienie zostało wygłoszone w Pałacu Sportu. Publiczność siedziała nie tylko przed sceną, ale także za i pod wielkim transparentem nad sceną, na którym widniał napis „TOTALER KRIEG – KÜRZESTER KRIEG” (wojna totalna – wojna najkrótsza). Wzdłuż znajdowały się nazistowskie flagi oraz swastyka.

Chociaż Goebbels zażądał, aby publiczność obejmowała przedstawicieli „wszystkich klas i zawodów” (włączając w to żołnierzy, lekarzy, naukowców, artystów, inżynierów, architektów, nauczycieli), osoby, które brały udział w spotkaniu, zostały starannie dobrane. Po przemówieniu Goebbels powiedział Albertowi Speerowi, że była to najlepiej wytrenowana publiczność, jaką można było znaleźć w Niemczech[1].

Cytaty

[edytuj | edytuj kod]
Tekst niemiecki Tekst polski
„Ich frage euch: Wollt ihr den totalen Krieg? Wollt ihr ihn, wenn nötig, totaler und radikaler, als wir ihn uns heute überhaupt erst vorstellen können?” „Czy chcecie wojny totalnej? Jeśli to konieczne, czy chcecie wojny bardziej totalnej i radykalnej niż cokolwiek, co możemy sobie dziś wyobrazić?”
[…] […]
„Nun, Volk, steh auf und Sturm brich los!” „Teraz narodzie, powstań i pozwól rozpętać się burzy!”

Ostatnie zdanie pochodzi z wiersza Männer und Buben autorstwa Carla Theodora Körnera napisanego podczas wojen napoleońskich. Słowa Körnera były użyte przez Hitlera w jego mowie z 1920 roku zatytułowanej „Czego chcemy”. Została ona wygłoszona w Monachium w Hofbräuhaus am Platzl. Sam Goebbels używał tych słów we wcześniejszych mowach, włączając w to mowę z 6 lipca 1932 podczas kampanii wyborczej, w wyniku której naziści przejęli władzę w Niemczech[1].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f Goebbels 1943 Speech on Total War [online], calvin.edu [dostęp 2020-07-09].
  2. a b c d Michael Balfour, Propaganda in War 1939–1945: Organisation, Policies and Publics in Britain and Germany, London: Routledge & Kegan Paul, 1979, s. 322, ISBN 0-7100-0193-2, OCLC 5373844.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]