Rafał Leszczyński (slawista)
Rafał Andrzej Leszczyński (ur. 13 sierpnia 1933[1], zm. 26 sierpnia 2023) – polski językoznawca, specjalista filologii zachodniosłowiańskiej, nauczyciel akademicki, tłumacz Biblii, członek Towarzystwa Polsko-Serbołużyckiego[2][3], autor około 500 publikacji. Pracował na Uniwersytecie Łódzkim[4]i Wyższej Szkole Pedagogicznej w Kielcach[5]. Jego synem jest Rafał Marcin Leszczyński, teolog i publicysta.
Życie i dzieło
[edytuj | edytuj kod]Studia ukończył w 1955 roku i rozpoczął pracę jako nauczyciel akademicki na Uniwersytecie Łódzkim i Warszawskim. W l. 1955 - 1969 pracował w na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Łódzkiego gdzie uzyskał stopień naukowy doktora[6]. Od 1969 pracował na Wydziale Humanistycznym w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Kielcach (pierwotna nazwa Wyższa Szkoła Nauczycielska, od 1973 WSP) początkowo na stanowisku docenta. Był kierownikiem Zakładu Filologii Polskiej, potem kierował Zakładem Historii i Teorii Literatury oraz Zakładem Literatury Przedrozbiorowej. W 1993 przeszedł na emeryturę[7].
Przez dwie kadencje był członkiem Krajowego Komitetu Towarzystwa Biblijnego[8].
W latach 1995–2001 uczestniczył w ekumenicznym przekładzie Nowego Testamentu jako współautor przekładu Ewangelii synoptycznych, tj. Ewangelii według św. Łukasza, Ewangelii według św. Marka, Ewangelii według św. Mateusza. Reprezentował Kościół Ewangelicko-Reformowany[9]. Pracował też nad przygotowaniem przekładu Dziejów Apostolskich i doszedł do siedemnastego rozdziału, ale jego praca została odrzucona przez dyr. Barbarę Enholc-Narzyńską[10]. Rafał Leszczyński w swoich „Pismach polemicznych” zarzucił ekumenicznemu przekładowi NT nadmierną konfesjonalizację katolicką[11].
Jego zdaniem w całej polskiej tradycji translatorskiej dwa miejsca Nowego Testamentu są błędnie przekładane: Ap 18,13 i Łk 13,28. W Ap 18,13 αμωμον było dotychczas tłumaczone jako amomum, korzenie, balsam, maść, przyprawy. Jego zdaniem termin ten powinien być tłumaczony jako kardamon malabarski. W Łk 13,18 używany jest zwrot tłumaczony dotąd jako „płacz i zgrzytanie zębów”. Zębami zgrzyta się ze złości, gdy chce się komuś wyrządzić krzywdę, tymczasem tekst biblijny mówi o rozpaczliwym losie odrzuconych. Dlatego Leszczyński jest zdania, że zwrot ten należy tłumaczyć jako: „Tam będzie się szlochać i dzwonić zębami”[12].
W latach 2002–2004 współpracował z ks. Jerzym Banakiem przy redagowaniu kwartalnika „Bliżej Biblii”[13].
Był autorem około 500 publikacji. Zajmował się m.in. literaturą reformacyjną XVI wieku i wzajemnymi stosunkami Polaków i Łużyczan. Był autorem pierwszego słownika dolnołużycko-polskiego (2005)[14]. Dwukrotnie był honorowany Nagrodą Domowiny ("Myto Domowiny" w 1988 i w 2007) - nagrodą dla osób zasłużonych dla kultury serbołużyckiej[15].
Mieszkał w Łodzi[16].
Publikacje
[edytuj | edytuj kod]- Sto lat łużyckiej krytyki literackiej i nauki o literaturze, 1985.
- U początków łużyckich zainteresowań literaturą polską, 1989.
- Biblia w kulturze literackiej Łużyczan, 1992.
- Hornjoserbsko-pólski a pólsko-hornjoserbski słownik pozdatnych ekwiwalentow, 1996. ISBN 83-905887-0-6
- Zarys dziejów narodowościowych Łużyczan, t. 1, 1997. ISBN 83-7126-095-4
- My i oni: kontakty kulturalne Polaków i Łużyczan, 2000. ISBN 83-7126-139-X
- Zarys dziejów narodowościowych Łużyczan, t. 2, 2002, ISBN 83-7126-095-4
- Dolnołużycko-polski słownik minimum, 2002. ISBN 83-909264-4-X
- Praktyczny słownik dolnołużycko-polski = Praktiski dolnoserbsko-pólski słownik, 2005. ISBN 978-3-7420-2013-0
- Berascejskìâ knìgazbory : Brèsckaâ Bìblìâ - unìkal'ny pomnìk kul'tury XVI stagoddzâ : da 450-goddzâ, 2014
- Panorama piśmiennictwa łużyckiego , wyd. Stowarzyszenie na rzecz tradycji i kultury „Niklot”, Warszawa 2023
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Cmentarz Ewangelicko-Reformowany w Warszawie: Wyszukiwarka
- ↑ Towarzystwo Polsko-Serbołużyckie
- ↑ Kościół Ewangelicko-Reformowany w RP
- ↑ Michał Karski. Konferencja o Biblii brzeskiej. „Jednota”, 09 06 2013.
- ↑ Szczepański Tomasz Rafał Andrzej Leszczyński (1933-2023) - językoznawca, slawista, patriota w: Rafał Leszczyński Panorama piśmiennictwa łużyckiego, W-wa 2023, s.3-8.
- ↑ Dr Rafał Leszczyński, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2015-01-16].
- ↑ Szczepański Tomasz, dz. cyt., 2023.
- ↑ Rafał Andrzej Leszczyński, redakcja, [w]: Rafał Leszczyński, Pisma polemiczne, Wydawnictwo „Nowe Spojrzenia”, Warszawa 2011, [tylna okładka].
- ↑ Pismo Święte Nowego Testamentu : przekład ekumeniczny z języków oryginalnych. Warszawa: Towarzystwo Biblijne w Polsce, 2007, s. 6. ISBN 83-85260-45-5.
- ↑ Por. Konfesjonalizacja ekumenicznego przekładu Nowego Testamentu na język polski. W: Rafał Leszczyński: Pisma polemiczne. Warszawa: Wydawnictwo „Nowe Spojrzenia”, 2011, s. 205-206. ISBN 978-83-61640-23-3.
- ↑ Konfesjonalizacja ekumenicznego przekładu Nowego Testamentu na język polski. W: Rafał Leszczyński: Pisma polemiczne. Warszawa: Wydawnictwo „Nowe Spojrzenia”, 2011, s. 171-212. ISBN 978-83-61640-23-3.
- ↑ Krytyka dotychczasowego przekładania dwóch miejsc Nowego Testamentu. W: Rafał Leszczyński: Pisma polemiczne. Warszawa: Wydawnictwo „Nowe Spojrzenia”, 2011, s. 163-170. ISBN 978-83-61640-23-3.
- ↑ Stopka redakcyjna. „Bliżej Biblii”. Nr 12, s. 42, 2004. ISSN 1643-9406.
- ↑ Rafał Leszczyński, Praktyczny słownik dolnołużycko-polski / Praktiski dolnoserbsko-pólski słownik, Budyšin: Ludowe nakładnistwo Domowina, 2005, ISBN 3-7420-2013-7, OCLC 836223952 [dostęp 2013-12-04] [zarchiwizowane z adresu 2011-11-18].
- ↑ Szczepański Tomasz op. cit. s.6.
- ↑ Pisma Polemiczne Znaki Czasu
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Publikacje Rafała Leszczyńskiego. Katalog Biblioteki Narodowej. [dostęp 2013-12-05]. (pol.).