Rychwałd (województwo śląskie)
49°41′57″N 19°16′11″E/49,699167 19,269722
| wieś | |
.jpg) Widok ogólny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
450–650 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2021) |
1 700[2] |
| Strefa numeracyjna |
33 |
| Kod pocztowy |
34-322[3] |
| Tablice rejestracyjne |
SZY |
| SIMC |
0051931 |
Położenie na mapie gminy Gilowice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu żywieckiego  | |
| 49°41′57″N 19°16′11″E/49,699167 19,269722[1]
| |
Rychwałd – wieś w Polsce położona w obecnym województwie śląskim, w Małopolsce (Żywiecczyzna), w powiecie żywieckim, w gminie Gilowice.
W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie bielskim.
Części wsi
[edytuj | edytuj kod]Integralne części wsi Rychwałd: Bednarczykowie, Bieńki, Chmielnik, Do Młyna, Grace, Kasteliki, Łosiny, Majdany, Markwatów, Na Kępkach, Nowa Wieś, Olszyny, Piątki, Rędzina, Talikowie, Uwale, Walatki[4][5]
Historia
[edytuj | edytuj kod]
Pierwotnie tereny te były częścią ziemi krakowskiej. Później miejscowość była częścią księstwa oświęcimskiego[6]. Nazwę miejscowości w zlatynizowanej formie Rythwald[7] oraz Rychwald[8] wymienia w latach (1470–1480) Jan Długosz w księdze Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis. Długosz notuje również właściciela miejscowości Piotra Komorowskiego.
W 1564 roku wraz z całym księstwem oświęcimskim i zatorskim tereny te znajdowały się w granicach Korony Królestwa Polskiego w województwie krakowskim w powiecie śląskim, dzięki czemu miejscowość ponownie została zintegrowana z Małopolską. Po unii lubelskiej w 1569 księstwo Oświęcimia i Zatora stało się częścią Rzeczypospolitej Obojga Narodów w granicach, której pozostawało do I rozbioru Polski w 1772[6].
Kult Matki Bożej w rychwałdzkim obrazie wzrastał z każdym rokiem. Masowo zaczęto tu pielgrzymować podczas potopu szwedzkiego w latach 1655-1657. 8 marca 1656 roku Szwedzi zajęli Żywiec, ale już następnego dnia zostali stamtąd wygnani.
Rok później na terenach tych wybuchła epidemia ciężkiej, śmiertelnej choroby. 11 czerwca 1658 roku z inicjatywy Katarzyny Grudzińskiej odbyła się pielgrzymka do Rychwałdu, w której wzięło udział ponad dwa tysiące wiernych. Procesyjna pielgrzymka dziękczynna za ocalenie od zniszczeń wojennych i zarazy miała wielki wpływ na rozszerzenie kultu Matki Bożej Rychwałdzkiej[9].
Po I rozbiorze Rychwałd dostał się pod zabór austriacki, jako część Galicji. W 1784 roku właścicielem miejscowości był szlachcic Jaksa Bykowski[6]. W 1918 roku, po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, Rychwałd z całym powiatem został włączony w granice województwa krakowskiego.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]W roku 1756 w Rychwałdzie oddano do użytku nowy kościół murowany z dwiema wieżami.
Stary zaś został przeniesiony do Gilowic, gdzie stoi do dziś pw. św. Andrzeja.
Z materiału z rozebranego gilowickiego kościółka postawiono w Rychwałdzie kaplicę.
-
Sanktuarium -
Kaplica -
Zabytkowa plebania -
Dwór Mileskich -
Remiza OSP
.jpg)
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 119094
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 2 lutego 2024 [dostęp 2024-02-02].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1113 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-09].
- ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ a b c Jan Nepomucen Gątkowski: Rys dziejów księstwa oświęcimskiego i zatorskiego. Lwów: nakład autora, 1867, s. 8,12.
- ↑ Joannis Długosz Senioris Canonici Cracoviensis, „Liber Beneficiorum”, Aleksander Przezdziecki, Tom II, Kraków 1864, s. 290.
- ↑ Joannis Długosz Senioris Canonici Cracoviensis, „Liber Beneficiorum”, Aleksander Przezdziecki, Tom VII, Kraków 1864, s. 87.
- ↑ Rychwałd. Historia się powtarza [online], deon.pl [dostęp 2024-06-01] (pol.).
| Wsie | |
|---|---|
| Integralne części wsi |
|
