Gilowice (gmina)

Gilowice
	gmina wiejska
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	żywiecki
TERC	2417032
Wójt	Krzysztof Okrzesik; (od 2018)
Powierzchnia	28,15 km²
Populacja (2019); • liczba ludności	; 6251
• gęstość	222 os./km²
Nr kierunkowy	33
Tablice rejestracyjne	SZY
	Adres urzędu:ul. Krakowska 40; 34-322 Gilowice
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	2
	Położenie na mapie powiatu;
	49°42′42″N 19°18′36″E/49,711667 19,310000
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Gilowice (1976-91 jako część gminy Gilowice-Ślemień) – gmina wiejska w województwie śląskim, w powiecie żywieckim. W latach 1975–1998 gmina należała do województwa bielskiego.

Siedziba władz gminy to Gilowice.

Według danych z 30 czerwca 2004^[2] gminę zamieszkiwało 5606 osób. Gmina obejmuje dwa sołectwa: Gilowice i Rychwałd.

Historia

Gmina zbiorowa Gilowice funkcjonowała cztery razy, w latach: 1934–1940, 1941–1954, 1973–1976 i od 1991.

Gmina zbiorowa Gilowice została utworzona po raz pierwszy 1 sierpnia 1934 roku w powiecie żywieckim w woj. krakowskim z dotychczasowych jednostkowych gmin wiejskich: Gilowice, Kocierz ad Moszczanica, Łękawica, Łysina, Okrajnik, Rychwałd i Rychwałdek^[3].

Podczas II wojny światowej, 30 listopada 1940, hitlerowcy znieśli gminę Gilowice, włączając jej obszar do gminy Ślemień (gromadę Gilowice), do gminy Sporysz (gromadę Rychwałdek) oraz do nowo utworzonej gminy Zadziele (gromady Kocierz ad Moszczanica Łękawica, Łysina, Okrajnik, Rychwałd)^[4]^[5]. Gminę Gilowice reaktywowano 1 lipca 1941 przez przemianowanie dotychczasowej gminy Ślemień (objemującej aktualnie gromady Kocoń, Pewel Ślemieńska, Ślemień i Gilowice) na Gilowice^[6]; do gminy Gilowice przyłaczono równocześnie gromady Łękawica, Łysina, Okrajnik i Rychwałd z gminy Zadziele^[7]

Po zakończeniu wojny przywrócono podział administracyjny sprzed wojny i według stanu z dnia 1 lipca 1952 roku gmina Gilowice składała się z 7 gromad: Gilowice, Kocierz ad Moszczanica, Łękawica, Łysina, Okrajnik, Rychwałd i Rychwałdek^[8]. Gmina została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin^[9].

Gminę Gilowice reaktywowano w dniu 1 stycznia 1973 roku tymże powiecie w województwie krakowskim^[10] w znacznie zredukowanym składzie, obejmującym zaledwie 2 sołectwa: Gilowice i Rychwałd^[11] 1 czerwca 1975 gmina znalazła się w nowo utworzonym woj. bielskim^[12]. 2 lipca 1976 roku gmina Gilowice została ponownie zniesiona przez połączenie z dotychczasową gminą Ślemień oraz prawie całą gminą Łękawica w nową gminę Gilowice-Ślemień^[13].

Gmina Gilowice powstała po raz czwarty 2 kwietnia 1991 w związku z rozpadem gminy Gilowice-Ślemień, w granicach z 1976 roku (sołectwa Gilowice i Rychwałd)^[14].

*Przynależność gromad / sołectw skupienia gilowicko-ślemieńsko-sporyskiego do gmin po roku 1934*
Gromada / Sołectwo	1934-08-01 1940-11-29	1940-11-30 1941-06-30	1941-07-01 1944-08-21	1944-08-22 1954-09-28	1973-01-01 1976-07-01	1976-07-02 1991-04-01	1991-04-02
Gilowice	Gilowice	Ślemień	Gilowice	Gilowice	Gilowice	Gilowice-Ślemień	Gilowice
Kocierz Moszczanicki	Gilowice	Zadziele	Zadziele	Gilowice	Łękawica	Gilowice-Ślemień	Łękawica
Łękawica	Gilowice	Zadziele	Gilowice	Gilowice	Łękawica	Gilowice-Ślemień	Łękawica
Łysina	Gilowice	Zadziele	Gilowice	Gilowice	Łękawica	Gilowice-Ślemień	Łękawica
Okrajnik	Gilowice	Zadziele	Gilowice	Gilowice	Łękawica	Gilowice-Ślemień	Łękawica
Rychwałd	Gilowice	Zadziele	Gilowice	Gilowice	Gilowice	Gilowice-Ślemień	Gilowice
Rychwałdek	Gilowice	Sporysz	Sporysz	Gilowice	Świnna	Świnna	Świnna
Hucisko	Ślemień	Jeleśnia	Jeleśnia	Ślemień	Stryszawa	Stryszawa	Stryszawa
Kocierz Rychwałdzki	Ślemień	Zadziele	Zadziele	Ślemień	Łękawica	Gilowice-Ślemień	Łękawica
Kocoń	Ślemień	Ślemień	Gilowice	Ślemień	Ślemień	Gilowice-Ślemień	Ślemień
Kurów	Ślemień	Ślemień	Stryszawa	Ślemień	Stryszawa	Stryszawa	Stryszawa
Las	Ślemień	Ślemień	Stryszawa	Ślemień	Ślemień	Gilowice-Ślemień	Ślemień
Pewel Ślemieńska	Ślemień	Ślemień	Gilowice	Ślemień	Świnna	Świnna	Świnna
Pewelka	Ślemień	Ślemień	Stryszawa	Ślemień	Stryszawa	Stryszawa	Stryszawa
Ślemień	Ślemień	Ślemień	Gilowice	Ślemień	Ślemień	Gilowice-Ślemień	Ślemień
Czernichów	Sporysz	Zadziele	Zadziele	Sporysz	Czernichów	Czernichów	Czernichów
Isep	Sporysz	Żywiec (m)	Żywiec (m)	Sporysz (do 1949)	Żywiec (m)	Żywiec (m)	Żywiec (m)
Międzybrodzie Żywieckie	Sporysz	Zadziele	Zadziele	Sporysz	Czernichów	Czernichów	Czernichów
Moszczanica	Sporysz	Zadziele	Zadziele	Sporysz	Łękawica	Żywiec (m)	Żywiec (m)
Oczków	Sporysz	Zadziele	Zadziele	Sporysz	Łękawica	Gilowice-Ślemień	Żywiec (m)
Pewel Mała	Sporysz	Sporysz	Sporysz	Sporysz	Świnna	Świnna	Świnna
Przyłęków	Sporysz	Sporysz	Sporysz	Sporysz	Świnna	Świnna	Świnna
Sporysz	Sporysz	Sporysz	Sporysz	Sporysz (do 1949)	Żywiec (m)	Żywiec (m)	Żywiec (m)
Świnna	Sporysz	Sporysz	Sporysz	Sporysz	Świnna	Świnna	Świnna
Tresna	Sporysz	Zadziele	Zadziele	Sporysz	Czernichów	Czernichów	Czernichów
Trzebinia	Sporysz	Sporysz	Sporysz	Sporysz	Świnna	Świnna	Świnna
Zadziele (do 1966)	Sporysz	Zadziele	Zadziele	Sporysz	zalane	zalane	zalane
Bujaków	Porąbka	Kozy	Kozy	Porąbka	Porąbka	Porąbka	Porąbka
Czaniec	Porąbka	Kęty	Kęty	Porąbka	Porąbka	Porąbka	Porąbka
Kobiernice	Porąbka	Kozy	Kozy	Porąbka	Porąbka	Porąbka	Porąbka
Międzybrodzie Bialskie	Porąbka	Kozy	Kozy	Porąbka	Czernichów	Czernichów	Czernichów
Porąbka	Porąbka	Kozy	Kozy	Porąbka	Porąbka	Porąbka	Porąbka
Kozy	Biała	Kozy	Kozy	Biała	Kozy	Kozy	Kozy
Koszarawa	Stryszawa	Jeleśnia	Jeleśnia	Stryszawa	Koszarawa	Koszarawa	Koszarawa
Krzeszów	Stryszawa	Stryszawa	Stryszawa	Stryszawa	Stryszawa	Stryszawa	Stryszawa
Kuków	Stryszawa	Stryszawa	Stryszawa	Stryszawa	Stryszawa	Stryszawa	Stryszawa
Lachowice	Stryszawa	Stryszawa	Stryszawa	Stryszawa	Stryszawa	Stryszawa	Stryszawa
Stryszawa	Stryszawa	Stryszawa	Stryszawa	Stryszawa	Stryszawa	Stryszawa	Stryszawa
Targoszów (od 1949)	–	–	–	Stryszawa	Stryszawa	Stryszawa	Stryszawa

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[15] gmina Gilowice ma obszar 28,15 km², w tym:

użytki rolne: 68%
użytki leśne: 23%

Gmina stanowi 2,71% powierzchni powiatu.

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004^[2]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
Jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
Populacja	5606	100	2846	50,8	2760	49,2
Gęstość zaludnienia [mieszk./km²]	199,1		101,1		98

Piramida wieku mieszkańców gminy Gilowice w 2014 roku^[1].

Sąsiednie gminy

Łękawica, Ślemień, Świnna, Żywiec

Przypisy

↑ ^a ^b Gmina Gilowice w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-02-16] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ ^a ^b Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ Dz.U. z 1934 r. nr 69, poz. 645
↑ Kreis Saybusch
↑ Amtliches Gemeindeverzeichnis für das Grossdeutsche Reich auf Grund der Volkszählung 1939. Berlin : P. Schmidt, 1944
↑ Gilowitz
↑ Amtsbezirk Zadziele
↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
↑ Uchwała Nr XVIII/92/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 6 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie krakowskim oraz ustalenia siedzib gminnych rad narodowych (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 8 grudnia 1972 Nr 18, poz. 268).
↑ Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92
↑ Dz.U. z 1976 r. nr 24, poz. 143
↑ Dz.U. z 1991 r. nr 2, poz. 8
↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

Bibliografia

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 grudnia 1990 r. w sprawie utworzenia, zniesienia, zmiany granic, nazw i ustalenia siedzib niektórych gmin w województwach: bielskim, bydgoskim, elbląskim, gdańskim, katowickim, kieleckim, krośnieńskim, nowosądeckim i siedleckim oraz nadania statutu miasta (Dz.U. z 1991 r. nr 2, poz. 8)

[populacja2016-1] Gmina Gilowice w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-02-16] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[autonazwa2-2] Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[3] Dz.U. z 1934 r. nr 69, poz. 645

[4] Kreis Saybusch

[5] Amtliches Gemeindeverzeichnis für das Grossdeutsche Reich auf Grund der Volkszählung 1939. Berlin : P. Schmidt, 1944

[6] Gilowitz

[7] Amtsbezirk Zadziele

[8] Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa

[9] Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191

[10] Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312

[11] Uchwała Nr XVIII/92/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 6 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie krakowskim oraz ustalenia siedzib gminnych rad narodowych (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 8 grudnia 1972 Nr 18, poz. 268).

[12] Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92

[13] Dz.U. z 1976 r. nr 24, poz. 143

[14] Dz.U. z 1991 r. nr 2, poz. 8

[autonazwa1-15] Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

Wsie	Gilowice Rychwałd
Integralne części wsi	Bartoszki Bednarczykowie Beresie Bieńki Chmielnik Copijówka Do Młyna Gieleciaki Grace Grapa Jędrzejczyki Kasteliki Łosiny Majdany Markwatów Mrowce Na Kępkach Nowa Wieś Nowy Dwór Oczadła Olszyny Piątki Pikanie Rędzina Rozcięta Siedlaki Stara Karczma Stary Dwór Talikowie U Lubrów Uwale Walatki Za Działem Zapolnik

Miasta	Żywiec
Gminy miejskie	Żywiec
Gminy wiejskie	Czernichów Gilowice Jeleśnia Koszarawa Lipowa Łękawica Łodygowice Milówka Radziechowy-Wieprz Rajcza Ślemień Świnna Ujsoły Węgierska Górka