Słodowo (Włocławek)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Słodowo
Osiedle Włocławka
Ilustracja
Park na Słodowie
Państwo

 Polska

Województwo

 kujawsko-pomorskie

Miasto

Włocławek

SIMC

0985266

Położenie na mapie Włocławka
Mapa konturowa Włocławka, w centrum znajduje się punkt z opisem „Słodowo”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Słodowo”
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Mapa konturowa województwa kujawsko-pomorskiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Słodowo”
Ziemia52°39′29″N 19°03′02″E/52,658111 19,050583

Słodowo – osiedle włocławskie[1], znajdujące się na pograniczu dzielnic Południe i Zazamcze, między ulicami Słodowską i Szpitalną. Nazwa wywodzi się od XIV-wiecznego młyna słodowego na rzece Zgłowiączce[2].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Młyn na Słodowie, 1377-ok. 1956[edytuj | edytuj kod]

Dawny młyn wodny Słodowo przy ul. Słodowskiej 22

W 1377 roku Biskup Włocławka Zbylut z Wąsosza nadał Piotrowi Bagoszczy[3][2] przywilej, w którym przekazuje mu młyn na Słodowie na prawie dziedziczenia. Warunkiem przywileju było to, że biskup miał otrzymywać 2/3 zboża z młynu. Pozostałą część zachowywał młynarz. Jednocześnie biskup zobowiązywał się do ponoszenia 2/3 kosztów naprawy grobli i opłacenia ludzi wykonujących naprawę oraz zastrzegał sobie prawo do nałożenia na młynarza obowiązku tuczenia dwóch świń na potrzeby zamku. Właściciel przywileju został zwolniony z prac ciężkich przy zamku. Jednocześnie mieszczanie z Włocławka otrzymali nakaz młócenia słodu wyłącznie w młynie nad Zgłowiączką. Piotr Bagoszcza posiadł brzeg rzeki przy młynie w górę do strumyka, z prawem do urządzenia ogrodu o powierzchni 1 morgi na jego brzegu. Biskup zachował natomiast pola przylegające do brzegu Zgłowiączki[4].

W przyszłości biskupi wydawali jeszcze przywileje w latach: 1745 (Walenty Aleksander Czapski), 1765, 1771 (Antoni Kazimierz Ostrowski), 1781 i 1783 (Józef Ignacy Rybiński). Wymienia się go w inwentarzach miasta Włocławka z lat: 1534, 1568, 1582, 1604, 1720 i 1751[2][4].

Młyn na Słodowie posiadał dwa koła (mączne i słodowe). Przynosił stosunkowo niskie dochody. Szymon Bielecki, który posiadł młyn na mocy przywileju z 1745 roku, dokonał przy nim niezbędnych napraw, a także wystawił w jego okolicy nowe budynki gospodarcze[4].

Według akt z 1827 roku młyny na Słodowie i Przysłodowie posiadali w wieczystej dzierżawie od miasta Włocławka pochodzący z Rypina Adam Beyer[5] (ok. 1769-1857[6]) i Fryderyka[7] z Kopitzów (ok. 1789-1864[8]), wdowa po młynarzu z folwarku Łęg Erneście Seidenschwantz (ok. 1763-1813)[9][10]. Nabyli oni prawo kosztem 200 złotych i rocznego czynszu 48,09 zł. Dokonali oni znacznego powiększenia budynków gospodarczych. Adam Beyer, wspólnie z bratem Fryderykiem był też dzierżawcą wspomnianego folwarku Łęg[11]. W 1853 r. Beyerowie odstąpili prawo do wieczystej dzierżawie Kazimierzowi Bojańczykowi (1795-1855) i jego żonie Katarzynie Joannie z Gołębiewskich (1811-1874). Bojańczyk był włocławskim kupcem i założycielem własnego browaru we Włocławku. W 1856 r. spadkobierca Kazimierza Rafał Bojańczyk (1824-1885)[12][13] sprzedał za 600 rubli prawo dzierżawy Karolowi Zenke[14] i Wilheliminie z Ługowskich. Ci w 1871 r. wznieśli w tym miejscu nowy młyn, w którym zatrudniano cztery osoby. Młyn spłonął w kolejnym roku, a w 1874 r. został odbudowany. W 1878 roku Fryderyka Elżbieta Haack (1843-?), córka Karola i Wilhelminy Zenków, sprzedała prawa do młyna swoim synom Hermanowi Wilhelmowi (1864-1890[15]) i Aleksandrowi Lucjanowi Haackom[16] (1866-1926[17]). Pochodzili oni z rodzin o tradycjach młynarskich. Młynarzem był ich ojciec Robert Haack (1840-?), zaś dziadek Fryderyk Wilhelm Aleksander Haack[18] (1816-1899), znany szerzej jako założyciel fabryki maszyn rolniczych[19], był m.in. właścicielem innego młyna na terenie dzisiejszego Włocławka, w folwarku Świech[11]. Haackowie wykupili młyn na własność. Powierzchnia gruntów młyńskich wyniosła wówczas 4 morgi. W 1926 roku spadkobiercą młynu został ziemianin Lucjan Karol Werner (1898-1950), syn Almy Elwiry Haack (1867-1945)[20], która była rodzoną siostrą Hermana Wilhelma i Aleksandra Lucjana[11][21].

Na początku XX wieku młyn przekształcono w fabrykę, z kotłem parowym i maszyną parową o mocy 30 koni mechanicznych. Pracowało tu osiem osób. W 1906 roku Haackowie wydzierżawili młyn kupcom Ickowi Żychlińskiemu vel Żychlinowi (1854-?)[22] i Herszowi Przedeckiemu[23]. Według niektórych źródeł młyn dzierżawiła w tym okresie także spółka Hersza Przedeckiego i Gutowskiego, którzy w trakcie I wojny światowej wydzierżawili wspólnie młyn w Aleksandrowie Kujawskim. W przypadku Gutowskiego może być mowa o jednym z dwóch braci: Sucherze (1893-1943[24]) lub Wolfie Władysławie (1894-1943)[25]. W 1913 roku dzierżawcą młyna została firma B-cia Hersz (1885-1941) i Majer (1887-po 1939) Żychlińscy vel Żychlin oraz Hiel[26][27] Majer Czarny (1888-1941)[28]. Hersz i Majer Żychlińscy byli synami wymienianego wcześniej Icka[22]. W 1928 roku Czarny został wyłącznym dzierżawcą[29]. W 1930 roku został zmuszony do odsprzedaży dzierżawy z powodu zadłużenia z tytułu oprotestowanych weksli[30]. Dzierżąwę przejął od niego Szlama Śliwicki[31]. W 1932 r. młyn zajęła spółka Artura Heide oraz Róży[32] z Zonabendów (1897-po 1939) i Hagary z Nurenbergów (ok. 1898-po 1939) Żychlin vel Żychlińskich[33][11][21]. Hagara Żychlin była żoną Majera, zaś Róża - Hersza[22]. Wspomnieni wyżej: Hersz Przedecki, Sucher i Wolf Gutowscy, Hersz i Majer Żychlińscy oraz Hiel Majer Czarny współpracowali ze sobą także w ramach spółki, która w latach 1923-1934 dzierżawiła młyn w Aleksandrowie Kujawskim[25][34].

Po II wojnie światowej osady Młyn i Przysłodowo został przejęte przez Skarb Państwa[35]. Historia młyna zakończyła się w latach 50., kiedy to dzielnicę przeznaczono na tereny rekreacyjne.

Do dziś zachowały się jeden z budynków młyna przy ul. Słodowskiej 22 i dawny dom właściciela młyna przy ul. Słodowskiej 24, zbudowane ok. 1900 roku. Nie zostały one jednak wpisane do rejestru zabytków[36].

Obóz jeniecki w czasie II wojny światowej[edytuj | edytuj kod]

Podczas II wojny światowej na Słodowie zlokalizowany był obóz jeniecki dla żołnierzy Brytyjskiego Korpusu Ekspedycyjnego, pojmanych podczas kampanii we Francji. Prawdopodobnie były to obozy stalagu XXIB. Według różnych szacunków przebywało w nich od 200 do 300 więźniów. Obozy były uruchomione na przełomie lipca i sierpnia 1940 roku. Głównym budynkiem obozu był stary młyn wodny przy ul. Słodowskiej. Funkcjonował do 1943 roku[37].

W Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i III Rzeczypospolitej[edytuj | edytuj kod]

Ruiny jednego z odkrytych basenów

W 1956 r. na Słodowie ukończono budowę kąpieliska miejskiego nad Zgłowiączką. Były to dwa odkryte baseny ze zjeżdżalnią. W latach 60. i 70. XX wieku Włocławianie, zwłaszcza mieszkańcy dzielnic Zazamcza i Kokoszki, chętnie korzystali z basenów i terenów do nich przyległych[38].

Po wybudowaniu w latach 1971–1974[39] pierwszej krytej pływalni w mieście („Delfin” – przy al. Chopina) stare, odkryte kąpielisko porzucono, wkrótce pochłonęła je zieleń pobliskiego Parku im. Henryka Sienkiewicza. W 2017 roku w związku z przygotowaniem gruntu pod budowę nowego amfiteatru, pozostałości po dawnych basenach zostały rozebrane[40].

Współcześnie[edytuj | edytuj kod]

Międzyosiedlowy Basen Miejski przy ul. Wysokiej 12

W latach 2010–2012 na Słodowie zbudowano „Międzyosiedlowy Basen Miejski”, z adresem przy ul. Wysokiej 12. Wykonawcą gmachu była firma Alstal Grupa Budowlana, zaś inwestorem Gmina Miasto Włocławek. Otwarcie basenu nastąpiło 12 marca 2012 roku. W gmachu znajduje się: hala sportowa z basenem; hala rekreacyjna z niecką z torami do nauki pływania, lądowiskiem zjeżdżalni rurowej i gejzrem oraz brodzik dla dzieci. Basen wyposażono w liczne szatnie i przebieralnie, w tym dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych. Znajdują się tu też pomieszczenia odnowy biologicznej z dwoma saunami suchymi. Na piętrze budynku znajdują się m.in. pomieszczenia administracyjne z salą konferencyjną, a także centrum nurkowe Mr. Jacques wraz ze sklepem z akcesoriami nurkowymi i pływackimi, Centrum Sportów Walki i Kawiarenka Na piętrze[41][42]. Z kolei w piwnicy mieści się Kręgielnia Piwnica wraz ze szkółką bowlingową dla dzieci[43].

W 2013 roku obok basenu stanęły dwa boiska do siatkówki. Jedno z nich w okresie zimowych jest zamieniane w lodowisko[44]. W kolejnych latach teren wzbogacił się o palenisko, kryte ławy, boisko do piłki plażowej i nożnej i tor przeszkód[38].

Przy ul. Szpitalnej 33 mieściła się Izba Wytrzeźwień. Zamknięto ją 31 grudnia 2013 roku z powodów finansowych[45]. Budynek o powierzchni 500 m² posiada 27 pomieszczeń. Urząd Miasta przekazał go Hufcowi Związku Harcerstwa Polskiego Włocławek, którzy w 2014 roku utworzyli w tym miejscu Bazę Przygody Harcerskiej Strefy Współpracy[46][47].

Na Słodowie znajduje się jeden most betonowy nad rzeką Zgłowiączką, który obecnie łączy Park z ulicą Słodowską[38].

Skatepark[edytuj | edytuj kod]

W 2012 roku grupa California Park zgłosiła projekt budowy skateparku do pierwszej włocławskiej edycji Budżetu Obywatelskiego. Projekt został wybrany przez mieszkańców miasta, a na jego budowę przeznaczono 150 tysięcy złotych. W marcu 2013 roku ówczesny dyrektor Ośrodka Sportu i Rekreacji we Włocławku, Jan Sieraczkiewicz, wyznaczył na skatepark teren o powierzchni ok. 750 m² pod adresem Wysoka 12, w bezpośrednim sąsiedztwie Międzyosiedlowego Basenu Miejskiego, tuż w pobliżu dzisiejszego Parku na Słodowie. Wówczas otwarcie placu zapowiadano w tym samym roku[48]. W maju poinformowano, że budowę rozłożono na dwa etapy, z czego pierwszy ma zostać zakończony jeszcze w tym samym roku, kolejny zaś w 2014 roku. Pierwszy przetarg, ogłoszony na przełomie maja i czerwca, został unieważniony. Kolejny ogłoszono w sierpniu 2013 roku[49][50]. We wrześniu ogłoszono, że wykonawcami projektu zostanie konsorcjum firm ZCS Polska sp. z o.o. z Sopotu oraz Bullati Andrzej Ciuchta z Elbląga. Koszt inwestycji oceniono na 290 tysięcy złotych, a jego pierwszy etap miał zostać zakończony do 15 grudnia tego samego roku[51][52]. 25 września działania samorządu ws. budowy skateparku spotkały się z krytyką ze strony Młodzieżowej Rady Miasta[53]. W listopadzie 2013 r. rozpoczął się pierwszy etap prac związany z budową skateparku, polegający na przesunięciu górki do zjazdy na nartach i sankach. W tym etapie utworzono dwie z pięciu planowanych platform, a także wykonano oświetlenie za pomocą projektorów metahalogenowych i monitoringu. Przy okazji budowy zachowano możliwie najwięcej obszarów zielonych[54].

Na początku 2020 roku rozpoczęto prace przy rozbudowanie skateparku, polegające m.in. na wyłożeniu terenu betonem[55]. Wykonawcą rozbudowy parku jest firma MBZ. Na całość projektu przeznaczono z budżetu miasta 500 tys. złotych[56]. Rozbudowa skateparku została ukończona 17 lipca, a jego uroczyste otwarcie miało miejsce 23 lipca. Na jego wyposażenie składają się obecnie banki, quartery, funboxy, grinboxy, poręcze, minirampy oraz murki poziome i skośne[57].

Obecnie planuje się rozbudowę skateparku o pumptrack o powierzchni 215 m², który zlokalizowany będzie na terenie między basenem a kortami tenisowymi. Przy okazji budowy okoliczne tereny zostaną zagospodarowane zielenią, chodnikami i elementami małej architektury. Wykonawcę projektu, na który miasto przeznaczyło budżet w wysokości 440 tysięcy złotych, wyłoniono w trzecim z ogłoszonych przetargów. W pierwszych dwóch nie wpłynęły żadne oferty[58]. 4 października 2020 roku ogłoszono, że przetarg wygrała firma BikeUniverse Sp., która wybuduje pumptrack za 429 tysięcy złotych[59].

Park na Słodowie[edytuj | edytuj kod]

Pomost na starorzeczu rzeki Zgłowiączki w Parku na Słodowie

W latach 2017–2019 utworzono Park na Słodowie, będący przedłużeniem Parku im. Henryka Sienkiewicza. W tym celu uporządkowano teren m.in. poprzez zburzenie pozostałości po dawnych basenach i wycięcie drzew. Prace miały pierwotnie potrwać do 2018 roku, ostatecznie ukończono je w roku następnym. Inwestycja wraz z rewaloryzacją zieleni w Parku Sienkiewicza kosztowała przeszło 16 milionów złotych. Zrealizowało je konsorcjum firm: „Zielony Ogród” Spółka z o.o. ze Słupna oraz Firma Remontowo-Budowlana „Lipowski” Spółka Jawna Grzegorz Lipowski z Płocka[60][61][62].

Park na Słodowie połączyła z Parkiem Sienkiewicza ścieżka pieszo-rowerowa. Na Słodowie wybudowano m.in. kort tenisowy; dwa place zabaw ruchowych oraz plac zabaw dla dzieci; dwa stoły do ping-ponga; siłownia zewnętrzna i punkt widokowo-rekreacyjny z dwunastoma leżakami. Nad jednym ze zbiorników wodnych, będących starorzeczem rzeki Zgłowiączki[63], usytuowano pomost. Umocniono skarpę przy Międzyosiedlowym Basenem Miejskim, tworząc w tym miejscu amfiteatr. Umiejscowiono liczne elementy małej architektury, m.in. altanę, ławki, pergole i poidła. Założono nowe trawniki, łąkę kwietną, posadzono ok. 450 drzew i dużych krzewów, ok. 4400 krzewów liściastych, ok. 3700 roślin okrywowych i ok. 900 roślin wodnych i przywodnych. Park na Słodowie posiada też oświetlenie. Ścieżki rowerowe i schody połączyło Słodowo z ulicami Wysoką i Szpitalną[62].

Według sondażu przeprowadzonego przez portal DDWloclawek.pl, w którym wzięło 2200 osób, 92% Włocławian oceniło pozytywnie efekt rewitalizacji Parku na Słodowie[64].

Od samego początku Park na Słodowie wraz z amfiteatrem stał się jednym z miejsc, gdzie odbywają się imprezy plenerowe[65]. Od 25 maja 2019 roku[66] odbywa się tu parkrun, na trasie od ścieżki łączącej park z ulicą Wysoką przy Międzyosiedlowym Basenie Miejskim, wzdłuż rzeki Zgłowiączki do ścieżki łączącej Park im. Henryka Sienkiewicza z ulicą Wyszyńskiego. Dzięki wspomnianemu wyżej połączeniu i rewitalizacji parków, bieg na całej swej długości odbywa się po ścieżce spacerowo-rowerowej[67].

Most kolejowy nad Zgłowiączką[edytuj | edytuj kod]

W 1862 roku oddano do użytku most kolejowy, którego budowa wiązała się z przeprowadzeniem przez Włocławek linii kolei warszawsko-bydgoskiej. Jest to most w formie arkady. Do 1914 roku zdobiły go dwa medaliony z datą jego budowy. Podczas I wojny światowej most został zburzony przez Niemców 21 września 1914 roku. Niedługo potem został odbudowany[38][68]. Przez wiele lat most oddzielał dzielnicę od istniejącego po drugiej stronie Parku im. Henryka Sienkiewicza. W początkach lat 10. XXI wieku Słodowo zostało skomunikowane z parkiem poprzez budowę przejścia pod mostem[38]. Po rewitalizacji z lat 2017–2019, Parki na Słodowie i Sienkiewicza zostały ostatecznie połączone jedną ścieżką biegnącą pod mostem kolejowym[62].

Galeria[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. dane Krajowego Rejestru Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju oraz uchwała nr 126/XXXIX/2005 Rady Miasta Włocławek z dnia 9 września 2005 roku w sprawie wystąpienia do ministra właściwego do spraw administracji publicznej z wnioskiem o ustalenie nazwy, zmianę pisowni, zniesienie urzędowych nazw części miejscowości oraz zmianę rodzaju części miejscowości. Rada Miasta Włocławek. [dostęp 2019-09-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-02)]. (pol.).
  2. a b c Michał Morawski: Monografja Włocławka: (Włocławia). Włocławek: 1933, s. 95-96 [123-124]. [dostęp 2019-09-06].
  3. W niektórych źródłach występuje pod nazwiskiem: Bogossa.
  4. a b c Przemysł w dawnych wiekach - młyny: Młyn Słodowo. HistoriaWloclawka.pl. [dostęp 2017-11-18]. (pol.).
  5. Występuje także pod nazwiskiem w formie: Beyër.
  6. Księgi metrykalne Parafii Ewangelicko-Augsburskiej we Włocławku. 1857 rok. Polskie Towarzystwo Genealogiczne, 1857. s. 117. [dostęp 2019-09-13]. (pol.).
  7. Występuje także pod imieniem w formach: Fiderika, Friederika.
  8. Księgi metrykalne Parafii Ewangelicko-Augsburskiej we Włocławku. 1864 rok. Polskie Towarzystwo Genealogiczne, 1864. s. 149. [dostęp 2019-09-13]. (pol.).
  9. Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Włocławek. Sygn. 14. genealogiawarchiwach.pl, 1813-10-28. s. 74. [dostęp 2019-09-14]. (pol.).
  10. Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Włocławek. Sygn. 16. genealogiawarchiwach.pl, 1814-07-28. s. 14. [dostęp 2019-09-08]. (pol.).
  11. a b c d Przemysł w dawnych wiekach - młyny: Młyny wodno parowe Słodowo i Przysłodowo. HistoriaWloclawka.pl. [dostęp 2017-11-18]. (pol.).
  12. Tomasz Dziki: Członkowie rodu Bojańczyków - właścicieli Browaru Bojańczyków. W: Ulotka. Centrum Kultury Browar B we Włocławku.
  13. Izabela Drozd, Alicja Drozd-Lipińska: Tablica potomków Wojciecha Bojańczyka. W: Ulotka. Centrum Kultury Browar B we Włocławku.
  14. Występuje także pod nazwiskiem w formie: Cyng.
  15. Włocławek. Cmentarze Komunalne. „BAZA” Spółka z o.o.. [dostęp 2019-09-08]. (pol.).
  16. Nazwisko występuje także w formie: Haak.
  17. Włocławek. Cmentarze Komunalne. „BAZA” Spółka z o.o.. [dostęp 2019-09-08]. (pol.).
  18. Księgi Ludności Stałej 1870-1887 tom 1. Polskie Towarzystwo Genealogiczne, 1870. s. 900-901. [dostęp 2019-08-29]. (pol. • ros.).
  19. Tadeusz Bojarski: Ewangelicy we Włocławku - rys historyczny. Włocławski Uniwersytet Trzeciego Wieku. [dostęp 2019-09-08]. (pol.).
  20. Chodecz. Kujawsko-pomorskie. Nieobecni.com.pl. [dostęp 2019-09-08]. (pol.).
  21. a b Tomasz Dziki: Przemysł Włocławski w latach 1870–1918: gospodarcze i społeczne aspekty industrializacji. Wyd. Adam Marszałek, 2004, s. 126–127. ISBN 83-7322-932-9.
  22. a b c Księga Ludności Stałej miasta Włocławek, tom 3, numery domów 83-125, 1910. Polskie Towarzystwo Genealogiczne, 1910. s. 98-99. [dostęp 2019-08-29]. (ros.).
  23. Występuje także pod nazwiskiem w formie: Przydecki.
  24. Genealogia. Wirtualny Sztetl. Muzeum Historii Żydów Polskich Polin. [dostęp 2019-09-13]. (pol.).
  25. a b Piotr Miernik. Historia młyna parowego. „Gazeta Aleksandrowska”. nr 59, s. 16, 02 2012. Aleksandrów Kujawski: Wydawnictwo Kujawy. ISSN 1897-8908. [dostęp 2019-09-13]. 
  26. Występuje także pod imieniem w formie: Chil.
  27. 11. Wpisy do rejestru handlowego: B) spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. „Obwieszczenia publiczne. Dodatek od Dziennika Urzędowego Ministerstwa Sprawiedliwości”. nr 90, s. 23, 1923-11-10. Warszawa: Ministerstwo Sprawiedliwości. [dostęp 2019-09-14]. 
  28. Księga Ludności Stałej miasta Włocławek, tom 12, numery domów 439-483, 1910. Polskie Towarzystwo Genealogiczne, 1910. s. 12. [dostęp 2019-08-29]. (ros.).
  29. 71/85/0 Sąd Okręgowy we Włocławku i Sąd Okręgowy w Toruniu Wydział Zamiejscowy we Włocławku: Seria: 3.1 Rejestr Handlowy Działu A: Jednostka: 1536. Narodowe Archiwum Cyfrowe. [dostęp 2019-09-06]. (pol.).
  30. 6/838/0 Państwowy Bank Rolny Oddział w Grudziądzu: Seria: 5 Wydział V Kredytów Krótkoterminowych: Jednostka: 06459. Narodowe Archiwum Cyfrowe. [dostęp 2019-09-06]. (pol.).
  31. 71/85/0 Sąd Okręgowy we Włocławku i Sąd Okręgowy w Toruniu Wydział Zamiejscowy we Włocławku: Seria: 3.1 Rejestr Handlowy Działu A: Jednostka: 1664. Narodowe Archiwum Cyfrowe. [dostęp 2019-09-06]. (pol.).
  32. Występuje także pod imieniem w formach: Raya, Roiza.
  33. 71/85/0 Sąd Okręgowy we Włocławku i Sąd Okręgowy w Toruniu Wydział Zamiejscowy we Włocławku: Seria: 3.1 Rejestr Handlowy Działu A: Jednostka: 2424. Narodowe Archiwum Cyfrowe. [dostęp 2019-09-06]. (pol.).
  34. The Central Database of Shoah Victims' Names ver. B-110.3. Jad Waszem. [dostęp 2019-09-13]. (ang.).
  35. 71/836/0 Powiatowe Biuro Geodezji i Urządzeń Rolnych we Włocławku: Seria: 6.4 Przejmowanie i przekazywanie nieruchomości Państwowego Funduszu Ziemi od i na rzecz jednostek państwowych i społecznych: Jednostka: 875. Narodowe Archiwum Cyfrowe. [dostęp 2019-09-06]. (pol.).
  36. ZABYTKI NIERUCHOME NIEWPISANE DO REJESTRU ZABYTKÓW UJĘTE W WOJEWÓDZKIEJ EWIDENCJI ZABYTKÓW (stan na 01.2018 r.). Kujawsko-Pomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków, 01 2018. s. 12. [dostęp 2019-09-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-09-06)]. (pol.).
  37. Ł.D: Podczas okupacji hitlerowskiej we Włocławku przetrzymywano jeńców brytyjskich. Do dziś przy ul. Słodowskiej stoi główny gmach dawnego obozu. DDWloclawek.pl, 2015-04-15. [dostęp 2019-09-06]. (pol.).
  38. a b c d e Dariusz Koziński: Wycieczka do parku i muzeum. Koło Naukowe Historyków im. hm. Józefa Kozińskiego kpt. 14 P.P. przy Zespole Szkół Samochodowych we Włocławku, 2016-01-28. [dostęp 2019-09-06]. (pol.).
  39. Kryta Pływalnia Delfin. Ośrodek Sportu i Rekreacji we Włocławku. [dostęp 2019-09-06]. (pol.).
  40. Ryszard Jarzembowski: Sport – rozwój organizacyjny i najważniejsze osiągnięcia. W: Jacek Staszewski: Włocławek. Dzieje miasta. T. 2: Lata 1918–1998. Włocławek: Włocławskie Towarzystwo Naukowe, 2001, s. 743. ISBN 83-88115-08-1. (pol.).
  41. Międzyosiedlowy Basen Miejski. Ośrodek Sportu i Rekreacji we Włocławku. [dostęp 2019-09-06]. (pol.).
  42. Na nowym basenie nie ma ratowników. DDWloclawek.pl, 2012-03-09. [dostęp 2019-09-06]. (pol.).
  43. Szkóła bowlingowa dla dzieci. Centrum Organizacji Pozarządowych i Wolontariatu Włocławek, 2018-10-25. [dostęp 2019-09-06]. (pol.).
  44. K.O: Nowe boiska we Włocławku! Już w tym tygodniu?. DDWloclawek.pl, 2013-05-14. [dostęp 2019-09-06]. (pol.).
  45. Krzysztof Górski: We Włocławku powstanie znów izba wytrzeźwień. Z pomocą przychodzi Caritas. Nasze Miasto, 2019-07-05. [dostęp 2019-09-06]. (pol.).
  46. Baza Przygody. Fundacja ANWIL dla Włocławka. [dostęp 2019-09-06]. (pol.).
  47. Baza Przygody - Harcerska Strefa Współpracy - Informacje - Facebook. Facebook. [dostęp 2019-09-06]. (pol.).
  48. K.O.: Skatepark we Włocławku już w tym roku!. DDWloclawek.pl, 2013-03-06. [dostęp 2020-10-05]. (pol.).
  49. K.O.: Wkrótce rozpocznie się budowa skateparku. Kiedy otwarcie?. DDWloclawek.pl, 2013-05-20. [dostęp 2020-10-05]. (pol.).
  50. Łukasz Daniewski: W poniedziałek poznamy wykonawcę skateparku na Słodowie. DDWloclawek.pl, 2013-08-18. [dostęp 2020-10-05]. (pol.).
  51. K.O.: Mamy dobre wieści! Skatepark powstanie jeszcze w tym roku. DDWloclawek.pl, 2013-09-09. [dostęp 2020-10-05]. (pol.).
  52. K.O.: Nowe fakty w sprawie skateparku! Powstanie do.... DDWloclawek.pl, 2013-09-24. [dostęp 2020-10-05]. (pol.).
  53. Natalia Chylińska: Radny MRM: Większość naszych uchwał i decyzji była kompletnie bez sensu. DDWloclawek.pl, 2013-09-25. [dostęp 2020-10-05]. (pol.).
  54. K.O.: Skatepark rośnie w błyskawicznym tempie. DDWloclawek.pl, 2013-11-15. [dostęp 2020-10-05]. (pol.).
  55. Grażyna Sobczak: Koronawirus nie torpeduje miejskich inwestycji. Kukucki pokazał to.... DDWloclawek.pl, 2020-03-23. [dostęp 2020-10-05]. (pol.).
  56. Natalia Seklecka: Skatepark prawie gotowy! Ale na tym nie koniec. Jeszcze w tym roku powstanie kolejna atrakcja. DDWloclawek.pl, 2020-04-19. [dostęp 2020-10-05]. (pol.).
  57. M.O.: Na ten moment czekali siedem lat! Skatepark przy ul. Wysokiej oficjalnie otwarty. DDWloclawek.pl, 2020-07-23. [dostęp 2020-10-05]. (pol.).
  58. Natalia Seklecka: To miejsce już teraz przyciąga tłumy, a w planach jest kolejna rozbudowa!. DDWloclawek.pl, 2020-08-29. [dostęp 2020-10-05]. (pol.).
  59. Natalia Seklecka: Będzie kolejna rozbudowa skateparku. Taki tor powstanie jeszcze w tym roku!. DDWloclawek.pl, 2020-10-04. [dostęp 2020-10-05]. (pol.).
  60. Grażyna Sobczak: W parku na Słodowie zostanie wybudowany amfiteatr! Właśnie dostaliśmy na to pieniądze z UE. DDWloclawek.pl, 2017-10-04. [dostęp 2019-09-06]. (pol.).
  61. Grażyna Sobczak: Drzewa w parku nad Zgłowiączką idą pod topór. DDWloclawek.pl, 2017-10-12. [dostęp 2019-09-06]. (pol.).
  62. a b c Grażyna Sobczak: Park na Słodowie! To doskonałe miejsce do wypoczynku i rekreacji. DDWloclawek.pl, 2019-06-12. [dostęp 2019-09-06]. (pol.).
  63. Staw który jest pozostałością starorzecza Zgłowiączki (Włocławek). Wikimapia. [dostęp 2019-09-07]. (pol.).
  64. Natalia Seklecka: Włocławianie zachwyceni parkiem na Słodowie!. DDWloclawek.pl, 2019-06-24. [dostęp 2019-09-06]. (pol.).
  65. Grażyna Sobczak: W tę sobotę pierwszy koncert w amfiteatrze na Słodowie! Będą gwiazdy!. DDWloclawek.pl, 2019-07-10. [dostęp 2019-09-06]. (pol.).
  66. Rezultaty. Parkrun Słodowo, Włocławek. Parkrun Global Limited. [dostęp 2020-01-12]. (pol.).
  67. Trasa. Parkrun Słodowo, Włocławek. Parkrun Global Limited. [dostęp 2020-01-12]. (pol.).
  68. Kronika dziejów miasta. HistoriaWloclawka.pl. [dostęp 2017-11-18]. (pol.).