Sędziny
52°24′57″N 16°27′41″E/52,415833 16,461389| wieś | |
 Pałac w Sędzinach (2014) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
469[2] |
| Strefa numeracyjna |
61 |
| Kod pocztowy |
64-552[3] |
| Tablice rejestracyjne |
PSZ |
| SIMC |
0583272 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu szamotulskiego  | |
Położenie na mapie gminy Duszniki  | |
| 52°24′57″N 16°27′41″E/52,415833 16,461389[1]
| |
_(S%C4%99dziny).jpg)
Sędziny – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie szamotulskim, w gminie Duszniki[4].
Miejscowość leży w odległości 5 km od Dusznik, przy drodze wojewódzkiej nr 306[5]. Na wschód od wsi przepływa Mogilnica[5]. Sędziny zamieszkiwało w 2011 roku 469 osób[2].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Zapiski o miejscowości pochodzą z 1387, kiedy to wzmiankowano Mścigniewa z Sędzina[6]. Nazwa wsi oznacza prawdopodobnie, iż stanowiła ona uposażenie jakiegoś sędziego. Dawniejsze nazwy to Sandzino i Sądzino[6]. W 1580 Sędzin był w rękach Anny i Jana Sędzińskich. Około 1793 właścicielem Sędzin był Chłapowski, a później rodzina Oppenów[6]. Pod koniec XIX wieku nazwą urzędową był Sendzin, ale spotykano też nazwę Sędzin. Majątek leżał wtedy w powiecie szamotulskim i prócz Sędzin składały się nań folwarki Sędzinko i Zalesie. Łącznie majątek liczył 23 domostwa i 489 mieszkańców[6]. Była tu gorzelnia oraz młyny: parowy i wodny[6]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego[5].
We wsi zmarł Wincenty Prusimski[7], a także mieszkał od 1921 Kazimierz Filip Wize (1873–1953) – lekarz psychiatra, filozof i filozof medycyny, mikrobiolog, lepidopterolog, poeta i tłumacz poezji, działacz społeczny.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]We wsi znajduje się zabytkowy pałac w stylu klasycystycznym z XVIII wieku, przebudowany w końcu XIX wieku[8]. Wokół pałacu położony jest park z XIX wieku i pozostałości zabudowań folwarcznych[8] z lat 1858–1900. Pałac ten, to jedyne udokumentowane w zapiskach miejsce gdzie przebywał przez krótki czas podróżnik Paweł Edmund Strzelecki.
Religia
[edytuj | edytuj kod]
Wiadomo, że w 1686 roku we wsi była kaplica, najprawdopodobniej prywatna - należąca do właścicieli majątku. Dopiero w 1931 roku utworzono tu parafię, do której należały także miejscowości Sarbia i Wierzeja. Murowany kościół parafialny został zniszczony przez Niemców podczas II wojny światowej, na jego miejscu wybudowano najpierw drewniany kościółek. W latach 1976–1983 (za proboszcza Kajetana Manugiewicza) powstał nowy, duży kościół, którego projektantem był inż. Aleksander Holas. Budowlę sfinansowali wierni parafii, która obejmuje: Sędziny, Wierzeję, Sarbię, Sędzinko i Turkowo (gm. Kuślin). Kościół nosi wezwanie NMP i św. Wojciecha.
Gospodarka
[edytuj | edytuj kod]Jest tu sporo gospodarstw rolnych o powierzchni 15-30 ha. Rolnicy uprawiają głównie rzepak, zboża i buraki cukrowe oraz zajmują się hodowlą trzody chlewnej.
Kultura i sport
[edytuj | edytuj kod]We wsi istnieje jednostka ochotniczej straży pożarnej, znajduje się tu świetlica, sklep. Działa klub piłkarski "Real Sędziny", który co sezon zajmuje czołowe miejsce w lidze gminnej.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 121538
- ↑ a b woj. wielkopolskie >> pow. szamotulski >> gmina Duszniki. Wszystkie dane dla miejscowości Sędziny. [w:] Bank Danych Lokalnych [on-line]. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-03-05].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1152 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1944, 13 lutego 2013. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-03-05].
- ↑ a b c Jan Maj, Alicja Dziewulska: Mapa topograficzna Polski N-33-129/130: Poznań. Warszawa: Wojskowe Zakłady Kartograficzne, 1997. ISBN 83-7135-150-X.
- ↑ a b c d e Sędzin, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 465.
- ↑ Alojzy Pańczak, Woźnicka nekropolia, w: Z Woźnickiego Wzgórza, nr 25/2012, s. 23
- ↑ a b Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków na terenie województwa wielkopolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 212. [dostęp 2015-03-05].
| Wsie | |
|---|---|
| Integralne części wsi |
