SS Great Western
| ||
 SS Great Western | ||
| Bandera |  Wielka Brytania
| |
| Port macierzysty | Bristol | |
| Operator | Great Western Steamship Company | |
| Dane podstawowe | ||
| Typ | statek pasażerski | |
| Historia | ||
| Stocznia | Patterson & Mercer | |
| Data budowy | 1836 | |
| Data wodowania | 19 lipca 1837 | |
| Data oddania do eksploatacji | 1838 | |
| Data wycofania ze służby | 1856 | |
| Dane techniczne | ||
| Długość całkowita (L) | 65 m | |
| Ożaglowanie | ||
| Liczba masztów | 4 | |
| Napęd mechaniczny | ||
| Silnik | Silnik parowy | |
SS Great Western – brytyjski transatlantyk, pierwszy statek parowy zbudowany specjalnie do żeglugi na Atlantyku i pierwsza jednostka armatora Great Western Steamship Company[1]. W latach od 1837 do 1839 był największym statkiem pasażerskim na świecie. Zaprojektowany przez Isambarda Kingdoma Brunela. Drugi zdobywca Błękitnej Wstęgi[2].
Charakterystyka ogólna[edytuj | edytuj kod]
SS Great Western był żelazno-drewnianym parowcem z napędem bocznym kołowo-łopatkowym i czterema masztami z ożaglowaniem pomocniczym. Żagle miały nie tylko zapewniać napęd pomocniczy, ale były również używane na wzburzonym morzu, by utrzymać statek w równowadze i żeby oba koła łopatkowe miały kontakt z wodą, napędzając statek w linii prostej. Kadłub został zbudowany z drewna dębowego tradycyjnymi metodami[1].
Statek zabierał 120 pasażerów I klasy i 20 osób do II klasy (mógł ponadto zmieścić dodatkowo jeszcze 100 pasażerów). Załoga wynosiła 60 osób, razem więc statek płynął z maksymalną liczbą 300 osób na pokładzie[3].
Historia[edytuj | edytuj kod]
W 1836 roku Isambard Brunel, jego przyjaciel Thomas Guppy i grupa inwestorów z Bristolu założyli Great Western Steamship Company, firmę obsługującą linię statków parowych na trasie Bristol – Nowy Jork[1]. Pomysł wykorzystania parowców do regularnych rejsów transatlantyckich nie był niczym nowy, w tym samym czasie powstała konkurencyjna firma British and American Steam Navigation Company[4]. Projekt SS Great Western wzbudził kontrowersje, obawiano się że statek będzie za duży[1]. Zasada, którą rozumiał Brunel, polegała na tym, że nośność statku rośnie wraz z sześcianem jego wymiarów, podczas gdy opór wody wzrasta tylko proporcjonalnie do kwadratu jego wymiarów. Oznaczało to, że duże statki zużywały mniej paliwa, co jest bardzo ważne w przypadku długich podróży[5].
Great Western został zbudowany w stoczni Patterson & Mercer w Bristolu i zwodowany w 19 lipca 1837 roku, następnie przetransportowany do Londynu, gdzie wyposażono go w dwa silniki parowe firmy Maudslay, Sons & Field, o mocy 750 koni mechanicznych[1].
31 marca 1838 roku ruszył do Bristolu aby rozpocząć dziewiczy rejs do Nowego Jorku. Przed dopłynięciem w maszynowni wybuchł pożar, w czasie którego Brunel został ranny. Ogień został ugaszony, a uszkodzenia statku były minimalne, ale Brunel nie mógł uczestniczyć w dziewiczym rejsie[1]. Z powodu wypadku ponad 50 pasażerów anulowało rezerwacje na rejs do Stanów Zjednoczonych, a kiedy Great Western w końcu opuścił Bristol, na pokładzie było tylko 7 pasażerów[6].
Mnie więcej tym samym czasie firma British and American Steam Navigation Company, zbudowała i wyczarterowała swój pierwszy statek SS Sirius. Aby prześcignąć Great Western w wyścigu przez Atlantyk, usunięto z Siriusa część kabin pasażerskich, aby zrobić miejsce na dodatkowe magazyny z węglem[5]. Sirius opuścił Londyn trzy dni przed Great Western i wypłynął w swój dziewiczy rejs do Nowego Jorku z portu w Cork 4 kwietnia 1838 roku[7]. Great Western opóźniony z powodu pożaru i wyruszył dopiero 8 kwietnia[5].
Sirius dotarł do celu 22 kwietnia, pokonując statek rywala[4]. Great Western przypłynął następnego dnia z 200 tonami węgla na pokładzie[1]. Choć Sirius pierwszy zdobył Błękitną Wstęgę płynąc z prędkością 8,03 węzłów (14,87 km/h), to radość z ustanowionego rekordu nie trwała zbyt długo, gdyż podróż Great Western okazała się szybsza z prędkością 8,66 węzłów (16,04 km/h)[2].
Great Western okazał się całkowicie zadowalający w służbie i stał się wzorem dla przyszłych transatlantyckich parowców[2]. Statek wykonał 45 podróży dla swojego właściciela w ciągu kolejnych ośmiu lat służby[8].
W 1847 roku został sprzedany liniom Royal Mail Steam Packet Company. Po wybuchu wojny krymskiej został przebudowany na transportowiec wojska. W 1856 roku zużyty parowiec został wycofany ze służby i zezłomowany[2].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g Ewan Corlett: The Iron Ship: the Story of Brunel's SS Great Britain. Conway, 1975.
- ↑ a b c d Charles Robert Vernon Gibbs: Passenger Liners of the Western Ocean: A Record of Atlantic Steam and Motor Passenger Vessels from 1838 to the Present Day. John De Graff, 1957.
- ↑ Chrobot 2012 ↓.
- ↑ a b American Heritage, 1991,The Annihilation of Time and Space.
- ↑ a b c Rolt, L.T.C., Victorian Engineering, 1970, Allen Lane The Penguin Press, ISBN 0-7139-0104-7
- ↑ MaritimeQuest.com about SS Great Western
- ↑ MaritimeQuest.com about SS Sirius
- ↑ Arnold Kludas: Das blaue Band des Nordatlantiks. Koehler, 1999. ISBN 3-7822-0742-4. (niem.)
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jakub Chrobot: Ogólna historia liniowców (pol.). transatlantyki.wordpress.com, 19 sierpnia 2012.