Smużka gruzińska
| Sicista kazbegica[1] | |
| Sokolov, Baskevich & Kovalskaya, 1986[2] | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Infrarząd | |
| Nadrodzina | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
smużka gruzińska |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |
 | |
Smużka gruzińska[4] (Sicista kazbegica) – gatunek ssaka z rodziny smużek (Sminthidae), występujący endemicznie na Kaukazie.
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Smużka gruzińska występuje w środkowym Wielkim Kaukazie, dystrykcie Kazbegi w Gruzji, Osetii Północnej oraz Rosji i być może sąsiadująca z nią Inguszetia; wschodnia granica zasięgu nieznana[5].
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1886 roku zespół rosyjskich zoologów nadając mu nazwę Sicista kazbegica[2]. Holotyp pochodził z rejonu kazbeckiego (Mccheta-Mtianetia) w Gruzji, w górnym biegu rzeki Terek, na wysokości 2200 m n.p.m.[6].
S. kazbegicanależy do zachodnio-górskiej grupy gatunkowej[5]. S. kazbegica jest blisko spokrewniony z trzema innymi gatunkami endemicznymi dla Kaukazu (S. caucasica, S. kluchorica i S. armenica) i wszystkie są blisko spokrewnione z wschodnio-górską grupą gatunkową[7]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy[5].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Sicista: etymologia niejasna, J.E. Gray nie wyjaśnił znaczenia nazwy rodzajowej; Palmer sugeruje że nazwa to pochodzi od tatarskiego słowa sikistan, oznaczającego „stadną mysz”, bazując na opisie Pallasa[8]. Sam Pallas jednak wymienia nazwę tatarską dshilkis-sitskan („Dʃhilkis-Sitʃkan”), gdzie dshilkis to „stadny, żyjący w stadzie, gromadny” (łac. gregalis), natomiast sitskan to „mysz” (łac. mus, muris)[9], por. w jedenastowiecznym słowniku Mahmuda z Kaszgaru: yılkı „stado” i sıçgan „mysz”[10].
- kazbegica: Kazbegi, Mccheta-Mtianetia, Gruzja[2].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała (bez ogona) 62,2–67,2 mm, długość ogona 94,5–109,5 mm, długość ucha 9,6–11,1 mm, długość tylnej stopy samic 16,7–18,6 mm; masa ciała 6,5–8 g[11].
Biologia[edytuj | edytuj kod]
Jest to gatunek górski, spotykany od wysokości 1500 do 2300 m n.p.m. Żyje na łąkach porośniętych wysoką trawą, w lasach mieszanych i piętrze subalpejskim na zboczach północnych Wielkiego Kaukazu[3]. Gryzoń ten prowadzi naziemny tryb życia, jest aktywny głównie nocą. Żywi się owadami, owocami i nasionami. Zimą hibernuje na ponad sześć miesięcy. Rozmnaża się latem, w miocie rodzi się od 4 do 7 młodych[3].
Populacja[edytuj | edytuj kod]
Smużka gruzińska jest lokalnie liczna w północnej (rosyjskiej) części zasięgu i nieliczna w południowej (gruzińskiej). Obszar jej występowania jest bardzo ograniczony, grozi jej utrata środowiska związana z nadmiernym wypasem i ścinaniem wysokich traw na potrzeby rolnictwa. Jest uznawana za gatunek zagrożony[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Sicista kazbegica, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c V.E. Sokolov, M.I. Baskevich & Y. Kovalskaya. Sicista kazbegica sp.n. (Rodentia, Dipodidae) from the basin of the Terek river upper reaches. „Zoologichesky Zhurnal”. 65 (6), s. 949, 1986. (ros.).
- ↑ a b c d G. Shenbrot, Sicista kazbegica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-2 [dostęp 2021-10-23] (ang.).
- ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 230. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 316. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Sicista kazbegica. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-10-23].
- ↑ T. Cserkész, A. Fülöp, S. Almerekova, T. Kondor, L. Laczkó & G. Sramkó. Phylogenetic and Morphological Analysis of Birch Mice (Genus Sicista, Family Sminthidae, Rodentia) in the Kazak Cradle with Description of a New Species. „Journal of Mammalian Evolution”. 26, s. 147–163, 2019. DOI: 10.1007/s10914-017-9409-6. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 630, 1904. (ang.).
- ↑ P.S. Pallas: Novae species quadrupedum e Glirium ordine, cum illustrationibus variis complurium ex hoc ordine animalium. Erlangae: sumtu Wolfgangi Waltheri, 1778, s. 328. (łac.).
- ↑ Divan-i Luqat-i it-Türk Dizini. Türk Dil Kurumu, 2003, s. 242, 156. (tur.).
- ↑ M.E. Holden, T. Cserkész & G. Musser: Family Sminthidae (Birch Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 42. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).