Florian Zebrzydowski: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Mathiasrex (dyskusja | edycje) drobne merytoryczne |
drobne merytoryczne, źródła/przypisy |
||
Linia 26: | Linia 26: | ||
}} |
}} |
||
'''Florian Zebrzydowski''' herbu [[Radwan (herb szlachecki)|Radwan]] (zm. w [[1566]] roku) – [[hetman nadworny]] w latach [[1552]]-[[1562]]<ref>Marek Plewczyński, Naczelne dowództwo armii koronnej w latach 1501-1572, w: Studia i Materiały do Historii Wojskowości t. XXXIV, 1992, s. 55.</ref>, [[hetman wojsk zaciężnych|hetman polskich wojsk zaciężnych]] w kampanii [[1561]]-1562 (dowodził 3700 żołnierzy)<ref>Marek Plewczyński, Naczelne dowództwo armii koronnej w latach 1501-1572, w: Studia i Materiały do Historii Wojskowości t. XXXIV, 1992, s. 53.</ref>, [[kasztelan]] [[Lublin|lubelski]] w latach [[1563]]-[[1566]], kasztelan [[oświęcim]]ski i [[burgrabia krakowski]] w latach [[1552]]-1553, referendarz litewski w latach [[1546]]-[[1551]], referendarz podlaski w [[1550]] roku, przełożony dworu królewskiego od 1550 roku, [[sekretarz królewski]] w [[1548]] roku, dworzanin konny [[Zygmunt II August|Zygmunta II Augusta]] od [[1543]] roku, |
'''Florian Zebrzydowski''' herbu [[Radwan (herb szlachecki)|Radwan]] (zm. w [[1566]] roku) – [[hetman nadworny]] w latach [[1552]]-[[1562]]<ref>Marek Plewczyński, Naczelne dowództwo armii koronnej w latach 1501-1572, w: Studia i Materiały do Historii Wojskowości t. XXXIV, 1992, s. 55.</ref>, [[hetman wojsk zaciężnych|hetman polskich wojsk zaciężnych]] w kampanii [[1561]]-1562 (dowodził 3700 żołnierzy)<ref>Marek Plewczyński, Naczelne dowództwo armii koronnej w latach 1501-1572, w: Studia i Materiały do Historii Wojskowości t. XXXIV, 1992, s. 53.</ref>, [[kasztelan]] [[Lublin|lubelski]] w latach [[1563]]-[[1566]], kasztelan [[oświęcim]]ski i [[burgrabia krakowski]] w latach [[1552]]-1553, referendarz litewski w latach [[1546]]-[[1551]], referendarz podlaski w [[1550]] roku, przełożony dworu królewskiego od 1550 roku, [[sekretarz królewski]] w [[1548]] roku, dworzanin konny [[Zygmunt II August|Zygmunta II Augusta]] od [[1543]] roku, dworzanin [[Zygmunt I Stary|Zygmunta I Starego]] od [[1538]] roku, [[starosta]] [[Nowy Sącz|sądecki]] w latach [[1561]]-1566, starosta [[Tyszowce|tyszowiecki]] w latach 1562-1566, rotmistrz jazdy w latach 1561-1562<ref>Marek Ferenc, Dwór Zygmunta Augusta. Organizacja i ludzie, Oświęcim 2014, s. 235.</ref>. |
||
Zaliczany do najważniejszych renesansowych teoretyków wojskowości. Przykładał w swoich pracach dużą wagę do znaczenia piechoty i fortyfikacji bastionowych<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Karol Łopatecki |tytuł = Karol Łopatecki Poglądy Floriana Zebrzydowskiego dotyczące ufortyfikowania, obrony i poddania twierdz |data dostępu = 2019-11-07 |url = https://www.academia.edu/40808144/Karol_%C5%81opatecki_Pogl%C4%85dy_Floriana_Zebrzydowskiego_dotycz%C4%85ce_ufortyfikowania_obrony_i_poddania_twierdz |język = en}}</ref>. Prawdopodobnie jego pierwszy kontakt z armią miał miejsce w roku 1538, kiedy otrzymał [[list przypowiedni]] na oddział piechoty, która stacjonowała na [[Podole|Podolu]]. Dalsze doświadczenia zdobywał w wojskach nadwornych. Już w 1539 roku zostaje dworzaninem króla Zygmunta I Starego, a dziewięć lat później Zygmunt II August wykorzystuje Zebrzydowskiego, by ten na czele 200-osobowej chorągwi witał na granicy z Litwą w [[Łosice|Łosicach]] Barbarę Radziwiłłównę. Bardzo dobre relacje pomiędzy Zebrzydowskim a Mikołajem Radziwiłłem „Czarnym” i Mikołajem Radziwiłłem „Rudym” widoczne są od 1547 roku<ref name=":0" />. W konsekwencji w 1549 roku hetman wielki litewski zwrócił się do króla z prośbą o przesłanie Floriana na Litwę, co argumentował chęcią wykorzystania jego doświadczenia<ref name=":0" />. W 1552 roku Zebrzydowski został również burgrabim krakowskim, w związku z czym sprawował rządy nad piechotą strzegącą Wawelu. Zebrzydowski wziął udział w [[Wojny inflanckie|wyprawie pozwolskiej]]. Następnie otrzymał tytuł hetmana wojsk zaciężnych i wyruszył z polskimi chorągwiami do Inflant, gdzie wziął udział w walkach w latach 1561–1562. |
|||
Sprawował obowiązki referendarza dworu polskiego [[Zygmunt II August|Zygmunta II Augusta]] w [[Wilno|Wilnie]]<ref>Ludwik Kolankowski, Zygmunt August Wielki Książę Litwy do roku 1548, Lwów 1913, s. 317.</ref>. |
Sprawował obowiązki referendarza dworu polskiego [[Zygmunt II August|Zygmunta II Augusta]] w [[Wilno|Wilnie]]<ref>Ludwik Kolankowski, Zygmunt August Wielki Książę Litwy do roku 1548, Lwów 1913, s. 317.</ref>. |
||
Został pochowany w Lublinie<ref name=":0" />. |
|||
== Publikacje autorstwa Floriana Zebrzydowskiego: == |
|||
* "Porządek żołnierski tak w polu jako i na zamkach od P. Floriana Zebrzydowskiego opisany anno 1559" |
|||
* "Artykuły które są opowiadane przez Wielmożnego Pana Florijana Zebrzydowskiego" - wydane pod Zelborkiem 10 września 1561 r. |
|||
== Bibliografia == |
|||
* S. Bodniak, Przedmowa, [do:] ''Hetman Florian Zebrzydowski o porządku wojennym'', wyd.S. Bodniak, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 1931, R. 3, z. 2, s. 295–299 |
|||
* P. Makowiec, ''Działalność wojskowa hetmana Floriana Zebrzydowskiego'', „Materiały do Historii Wojskowości” 2004, nr 2, s. 11–17 |
|||
* J. Serczyk, ''Florian Zebrzydowski hetman wojsk zaciężnych, kasztelan lubelski, starosta są-decki i tyszowiecki. Przyczynek do historii wojskowej XVI w.'', Toruń 1950 (maszynopis) |
|||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
Wersja z 12:57, 7 lis 2019
Radwan | |
Data śmierci | |
---|---|
Ojciec |
Jan Zebrzydowski (zm. przed 1538), rotmistrz królewski |
Matka |
Felicja Przypkowska |
Żona |
Zofia Dzik |
Dzieci | |
Rodzeństwo |
Agnieszka, Elżbieta, Felicja, Zofia, Anna, Kasper, Jan Zygmunt |
Florian Zebrzydowski herbu Radwan (zm. w 1566 roku) – hetman nadworny w latach 1552-1562[1], hetman polskich wojsk zaciężnych w kampanii 1561-1562 (dowodził 3700 żołnierzy)[2], kasztelan lubelski w latach 1563-1566, kasztelan oświęcimski i burgrabia krakowski w latach 1552-1553, referendarz litewski w latach 1546-1551, referendarz podlaski w 1550 roku, przełożony dworu królewskiego od 1550 roku, sekretarz królewski w 1548 roku, dworzanin konny Zygmunta II Augusta od 1543 roku, dworzanin Zygmunta I Starego od 1538 roku, starosta sądecki w latach 1561-1566, starosta tyszowiecki w latach 1562-1566, rotmistrz jazdy w latach 1561-1562[3].
Zaliczany do najważniejszych renesansowych teoretyków wojskowości. Przykładał w swoich pracach dużą wagę do znaczenia piechoty i fortyfikacji bastionowych[4]. Prawdopodobnie jego pierwszy kontakt z armią miał miejsce w roku 1538, kiedy otrzymał list przypowiedni na oddział piechoty, która stacjonowała na Podolu. Dalsze doświadczenia zdobywał w wojskach nadwornych. Już w 1539 roku zostaje dworzaninem króla Zygmunta I Starego, a dziewięć lat później Zygmunt II August wykorzystuje Zebrzydowskiego, by ten na czele 200-osobowej chorągwi witał na granicy z Litwą w Łosicach Barbarę Radziwiłłównę. Bardzo dobre relacje pomiędzy Zebrzydowskim a Mikołajem Radziwiłłem „Czarnym” i Mikołajem Radziwiłłem „Rudym” widoczne są od 1547 roku[4]. W konsekwencji w 1549 roku hetman wielki litewski zwrócił się do króla z prośbą o przesłanie Floriana na Litwę, co argumentował chęcią wykorzystania jego doświadczenia[4]. W 1552 roku Zebrzydowski został również burgrabim krakowskim, w związku z czym sprawował rządy nad piechotą strzegącą Wawelu. Zebrzydowski wziął udział w wyprawie pozwolskiej. Następnie otrzymał tytuł hetmana wojsk zaciężnych i wyruszył z polskimi chorągwiami do Inflant, gdzie wziął udział w walkach w latach 1561–1562.
Sprawował obowiązki referendarza dworu polskiego Zygmunta II Augusta w Wilnie[5].
Został pochowany w Lublinie[4].
Publikacje autorstwa Floriana Zebrzydowskiego:
- "Porządek żołnierski tak w polu jako i na zamkach od P. Floriana Zebrzydowskiego opisany anno 1559"
- "Artykuły które są opowiadane przez Wielmożnego Pana Florijana Zebrzydowskiego" - wydane pod Zelborkiem 10 września 1561 r.
Bibliografia
- S. Bodniak, Przedmowa, [do:] Hetman Florian Zebrzydowski o porządku wojennym, wyd.S. Bodniak, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 1931, R. 3, z. 2, s. 295–299
- P. Makowiec, Działalność wojskowa hetmana Floriana Zebrzydowskiego, „Materiały do Historii Wojskowości” 2004, nr 2, s. 11–17
- J. Serczyk, Florian Zebrzydowski hetman wojsk zaciężnych, kasztelan lubelski, starosta są-decki i tyszowiecki. Przyczynek do historii wojskowej XVI w., Toruń 1950 (maszynopis)
Przypisy
- ↑ Marek Plewczyński, Naczelne dowództwo armii koronnej w latach 1501-1572, w: Studia i Materiały do Historii Wojskowości t. XXXIV, 1992, s. 55.
- ↑ Marek Plewczyński, Naczelne dowództwo armii koronnej w latach 1501-1572, w: Studia i Materiały do Historii Wojskowości t. XXXIV, 1992, s. 53.
- ↑ Marek Ferenc, Dwór Zygmunta Augusta. Organizacja i ludzie, Oświęcim 2014, s. 235.
- ↑ a b c d Karol Łopatecki , Karol Łopatecki Poglądy Floriana Zebrzydowskiego dotyczące ufortyfikowania, obrony i poddania twierdz [online] [dostęp 2019-11-07] (ang.).
- ↑ Ludwik Kolankowski, Zygmunt August Wielki Książę Litwy do roku 1548, Lwów 1913, s. 317.
- Członkowie dworu polskiego Zygmunta II Augusta 1544–1548
- Dworzanie Zygmunta I Starego
- Dworzanie Zygmunta II Augusta
- Hetmani nadworni koronni
- Hetmani zaciężni polscy
- Kasztelanowie lubelscy
- Kasztelanowie oświęcimscy
- Burgrabiowie krakowscy
- Referendarze wielcy litewscy
- Rotmistrzowie jazdy I Rzeczypospolitej
- Sekretarze królewscy
- Starostowie sądeccy
- Starostowie tyszowieccy
- Urzędnicy ziemscy I Rzeczypospolitej
- Zebrzydowscy herbu Radwan
- Zmarli w 1566