Związek Jaszczurczy (XIV wiek): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m poprawa linków |
WP:SK, drobne redakcyjne |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Historia stub}} |
|||
'''Związek Jaszczurczy''' ([[Język niemiecki|niem.]] ''Eidechsenbund'') – tajna organizacja szlachty z [[ziemia chełmińska|ziemi chełmińskiej]] założona 24 lutego [[1397]] w [[Radzyń Chełmiński|Radzyniu Chełmińskim]] w celu obrony przed uciskiem [[zakon krzyżacki|krzyżackim]]. |
'''Związek Jaszczurczy''' ([[Język niemiecki|niem.]] ''Eidechsenbund'') – tajna organizacja szlachty z [[ziemia chełmińska|ziemi chełmińskiej]] założona 24 lutego [[1397]] w [[Radzyń Chełmiński|Radzyniu Chełmińskim]] w celu obrony przed uciskiem [[zakon krzyżacki|krzyżackim]]. |
||
Założycielami byli [[Mikołaj z Ryńska]], jego brat [[Jan z Pułkowa]] oraz [[Fryderyk z Kitnowa]] i [[Mikołaj z Kitnowa]]<ref>[http://www.turystyka.torun.pl/index.php?strona=231&jezyk=1&back=1 Toruński Serwis Turystyczny. Toruń: informacja turystyczna, zabytki, hotele, muzea, historia, przewodnicy, vademecum turysty<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>. |
Założycielami byli [[Mikołaj z Ryńska]], jego brat [[Jan z Pułkowa]] oraz [[Fryderyk z Kitnowa]] i [[Mikołaj z Kitnowa]]<ref>[http://www.turystyka.torun.pl/index.php?strona=231&jezyk=1&back=1 Toruński Serwis Turystyczny. Toruń: informacja turystyczna, zabytki, hotele, muzea, historia, przewodnicy, vademecum turysty<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>. |
||
Związek początkowo działał półjawnie i był tolerowany i zatwierdzony przez władze zakonne jako organizacja broniąca interesów szlacheckich. Od [[1410]] r. Związek Jaszczurczy działał tajnie i miał charakter [[Konfederacja|konfederacji]]. Głównym jego celem było połączenie ziemi chełmińskiej z Polską<ref>Jerzy Wyrozumski, Historia Polski do roku 1505, PWN, Warszawa 1987, str.207.</ref>. |
Związek początkowo działał półjawnie i był tolerowany i zatwierdzony przez władze zakonne jako organizacja broniąca interesów szlacheckich. Od [[1410]] r. Związek Jaszczurczy działał tajnie i miał charakter [[Konfederacja|konfederacji]]. Głównym jego celem było połączenie ziemi chełmińskiej z Polską<ref>Jerzy Wyrozumski, Historia Polski do roku 1505, PWN, Warszawa 1987, str.207.</ref>. |
||
Po [[ |
Po [[Wielka wojna z zakonem krzyżackim|wielkiej wojnie]] z [[Zakon krzyżacki|Zakonem Krzyżackim]] doszło do prześladowań jego członków, w których obronie, śląc ostre pisma do wielkiego mistrza [[Heinrich V von Plauen|Henryka von Plauena]], wystąpili król polski [[Władysław II Jagiełło]], [[Witold Kiejstutowicz|Wielki Książę Witold]] oraz [[marszałek wielki koronny]] [[Zbigniew z Brzezia]]. |
||
Wkrótce Związek Jaszczurczy rozszerzył działalność na inne tereny państwa krzyżackiego, wspierając przy tym wszystkie działania wojenne króla polskiego przeciwko Zakonowi. O zasługach związku świadczy chociażby udział w rokowaniach w [[1435]] r i podpis ówczesnego przywódcy Jaszczurkowców, [[Jan ze Szczuplinek|Jana ze Szczuplinek]] pod [[Pokój w Brześciu Kujawskim|traktatem pokojowym z Brześcia Kujawskiego]]. W [[1440]] Związek Jaszczurczy wszedł w skład [[Związek Pruski|Związku Pruskiego]]. |
Wkrótce Związek Jaszczurczy rozszerzył działalność na inne tereny państwa krzyżackiego, wspierając przy tym wszystkie działania wojenne króla polskiego przeciwko Zakonowi. O zasługach związku świadczy chociażby udział w rokowaniach w [[1435]] r i podpis ówczesnego przywódcy Jaszczurkowców, [[Jan ze Szczuplinek|Jana ze Szczuplinek]] pod [[Pokój w Brześciu Kujawskim|traktatem pokojowym z Brześcia Kujawskiego]]. W [[1440]] Związek Jaszczurczy wszedł w skład [[Związek Pruski|Związku Pruskiego]]. |
||
==Bibliografia== |
== Bibliografia == |
||
* ''Polska Jagiellonów'' ( wyd. pierwsze PIW 1963, wyd. ostatnie Prószyński i S-ka 2007, ISBN: 978-83-7469-522-0 ) |
* ''Polska Jagiellonów'' ( wyd. pierwsze PIW 1963, wyd. ostatnie Prószyński i S-ka 2007, ISBN: 978-83-7469-522-0 ) |
||
==Zobacz też== |
== Zobacz też == |
||
{{wikisource|Encyklopedia staropolska/Związek|hasło ''Związek'' w Encyklopedii staropolskiej|tekst=nie}} |
{{wikisource|Encyklopedia staropolska/Związek|hasło ''Związek'' w Encyklopedii staropolskiej|tekst=nie}} |
||
* [[Stosunki polsko-krzyżackie]] |
* [[Stosunki polsko-krzyżackie]] |
||
Wersja z 19:36, 28 gru 2010
Związek Jaszczurczy (niem. Eidechsenbund) – tajna organizacja szlachty z ziemi chełmińskiej założona 24 lutego 1397 w Radzyniu Chełmińskim w celu obrony przed uciskiem krzyżackim. Założycielami byli Mikołaj z Ryńska, jego brat Jan z Pułkowa oraz Fryderyk z Kitnowa i Mikołaj z Kitnowa[1].
Związek początkowo działał półjawnie i był tolerowany i zatwierdzony przez władze zakonne jako organizacja broniąca interesów szlacheckich. Od 1410 r. Związek Jaszczurczy działał tajnie i miał charakter konfederacji. Głównym jego celem było połączenie ziemi chełmińskiej z Polską[2].
Po wielkiej wojnie z Zakonem Krzyżackim doszło do prześladowań jego członków, w których obronie, śląc ostre pisma do wielkiego mistrza Henryka von Plauena, wystąpili król polski Władysław II Jagiełło, Wielki Książę Witold oraz marszałek wielki koronny Zbigniew z Brzezia.
Wkrótce Związek Jaszczurczy rozszerzył działalność na inne tereny państwa krzyżackiego, wspierając przy tym wszystkie działania wojenne króla polskiego przeciwko Zakonowi. O zasługach związku świadczy chociażby udział w rokowaniach w 1435 r i podpis ówczesnego przywódcy Jaszczurkowców, Jana ze Szczuplinek pod traktatem pokojowym z Brześcia Kujawskiego. W 1440 Związek Jaszczurczy wszedł w skład Związku Pruskiego.
Bibliografia
- Polska Jagiellonów ( wyd. pierwsze PIW 1963, wyd. ostatnie Prószyński i S-ka 2007, ISBN: 978-83-7469-522-0 )
Zobacz też
- ↑ Toruński Serwis Turystyczny. Toruń: informacja turystyczna, zabytki, hotele, muzea, historia, przewodnicy, vademecum turysty
- ↑ Jerzy Wyrozumski, Historia Polski do roku 1505, PWN, Warszawa 1987, str.207.