Adam Bochenek: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
kat. |
→Życiorys: drobne merytoryczne |
||
Linia 7: | Linia 7: | ||
W latach 1899–1901 przebywał za granicą, studiował [[antropologia fizyczna|antropologię]] w Instytucie [[Gustav Schwalbe|Schwalbego]] w [[Strasburg]]u oraz na [[Uniwersytet Lowański|Uniwersytecie]] w [[Leuven]], gdzie uczył się neuroanatomii u [[Arthur Van Gehuchten|Van Gehuchtena]]. W 1903 i 1904 przebywał w stacji zoologicznej w [[Neapol]]u. W 1901 habilitował się na UJ na podstawie dysertacji ''O budowie komórki nerwowej ślimaka [[Ślimak winniczek|Helix pomatia]]'', od 1906 był profesorem nadzwyczajnym. Wykładał anatomię opisową, zorganizował laboratorium badawcze zajmujące się budową i przebiegiem włókien [[układ nerwowy|układu nerwowego]]. Był autorem 28 prac naukowych, przeważnie z dziedziny [[histologia|histologii]] i [[embriologia|embriologii]] [[bezkręgowce|bezkręgowców]]. Prowadził też badania antropologiczne nad ludnością wiejską [[Kutno|Kutna]], [[Łęczyca|Łęczycy]] i [[powiat mławski|powiatu mławskiego]]. |
W latach 1899–1901 przebywał za granicą, studiował [[antropologia fizyczna|antropologię]] w Instytucie [[Gustav Schwalbe|Schwalbego]] w [[Strasburg]]u oraz na [[Uniwersytet Lowański|Uniwersytecie]] w [[Leuven]], gdzie uczył się neuroanatomii u [[Arthur Van Gehuchten|Van Gehuchtena]]. W 1903 i 1904 przebywał w stacji zoologicznej w [[Neapol]]u. W 1901 habilitował się na UJ na podstawie dysertacji ''O budowie komórki nerwowej ślimaka [[Ślimak winniczek|Helix pomatia]]'', od 1906 był profesorem nadzwyczajnym. Wykładał anatomię opisową, zorganizował laboratorium badawcze zajmujące się budową i przebiegiem włókien [[układ nerwowy|układu nerwowego]]. Był autorem 28 prac naukowych, przeważnie z dziedziny [[histologia|histologii]] i [[embriologia|embriologii]] [[bezkręgowce|bezkręgowców]]. Prowadził też badania antropologiczne nad ludnością wiejską [[Kutno|Kutna]], [[Łęczyca|Łęczycy]] i [[powiat mławski|powiatu mławskiego]]. |
||
Pod kierunkiem Bochenka wykonywali prace [[Wiktor Grzywo-Dąbrowski|Grzywo-Dąbrowski]], [[Bronisław Frenkel|Frenkel]], M. Jaworowski, Macieszyna-Jeleńska, T. Kleczkowski, P. Łoziński, [[Edmund Rosenhauch|Rosenhauch]]. |
|||
Zmarł śmiercią samobójczą, wstrzykując sobie substancję do konserwacji preparatów anatomicznych; popadł w [[Zaburzenie afektywne jednobiegunowe|depresję]] w trakcie reorganizacji wydziału, wskutek której został odsunięty od pracy naukowej. |
Zmarł śmiercią samobójczą, wstrzykując sobie substancję do konserwacji preparatów anatomicznych; popadł w [[Zaburzenie afektywne jednobiegunowe|depresję]] w trakcie reorganizacji wydziału, wskutek której został odsunięty od pracy naukowej. |
Wersja z 18:22, 4 lut 2012
Adam Wawrzyniec Bochenek (ur. 10 sierpnia 1875 w Krakowie, zm. 25 maja 1913 tamże) – polski lekarz, anatom, histolog, antropolog. Autor wielokrotnie wznawianego podręcznika anatomii.
Życiorys
Był synem profesora ekonomii Uniwersytetu Jagiellońskiego Mieczysława (1838–1887) i Heleny z Klickich[1]. Wykształcenie średnie uzyskał w Krakowie, po czym w latach 1892–1898 studiował na UJ nauki medyczne, uzyskując w 1898 stopień doktora wszechnauk lekarskich. W czasie studiów współpracował z Henrykiem Hoyerem (młodszym) jako demonstrator, był także asystentem przy Katedrze Anatomii u Kazimierza Kostaneckiego.
W latach 1899–1901 przebywał za granicą, studiował antropologię w Instytucie Schwalbego w Strasburgu oraz na Uniwersytecie w Leuven, gdzie uczył się neuroanatomii u Van Gehuchtena. W 1903 i 1904 przebywał w stacji zoologicznej w Neapolu. W 1901 habilitował się na UJ na podstawie dysertacji O budowie komórki nerwowej ślimaka Helix pomatia, od 1906 był profesorem nadzwyczajnym. Wykładał anatomię opisową, zorganizował laboratorium badawcze zajmujące się budową i przebiegiem włókien układu nerwowego. Był autorem 28 prac naukowych, przeważnie z dziedziny histologii i embriologii bezkręgowców. Prowadził też badania antropologiczne nad ludnością wiejską Kutna, Łęczycy i powiatu mławskiego.
Pod kierunkiem Bochenka wykonywali prace Grzywo-Dąbrowski, Frenkel, M. Jaworowski, Macieszyna-Jeleńska, T. Kleczkowski, P. Łoziński, Rosenhauch.
Zmarł śmiercią samobójczą, wstrzykując sobie substancję do konserwacji preparatów anatomicznych; popadł w depresję w trakcie reorganizacji wydziału, wskutek której został odsunięty od pracy naukowej.
Nekrologi napisali Adam Wrzosek[2], Emil Godlewski[3], Józef Zawadzki[4], Stanisław Maziarski[5]. Pamięci Adama Bochenka poświęcił swoją książkę Roman Dyboski[6].
Artykuły wspomnieniowe ukazały się w 70. rocznicę pierwszego wydania podręcznika anatomii[7] i w 75. rocznicę śmierci[8]. Z tej okazji odbyła się też specjalna sesja naukowa i odsłonięto pamiątkową tablicę na ścianie budynku zakładu anatomii w Krakowie[9].
Najbardziej znanym jego dziełem jest wielotomowy podręcznik Anatomia człowieka (I tom z zaplanowanych czterech ukazał się za życia autora w 1909, nakładem PAU). Przed wojną wyszły kolejne tomy. Po wojnie pracę nad podręcznikiem kontynuowali Ciechanowski i Michał Reicher. W latach 1953–1965 ukazało się siedem tomów, potem skrócono całość do pięciu. Anatomia Bochenka jest wznawiana do dziś (ostatnie wydanie w 2007 roku).
Lista prac
- O ruchu w świecie zwierzęcym. Wszechświat (1897)
- O dojrzewaniu i zapłodnieniu jajka u ślimaka Aplysia depilans. Rozpr Wydz Mat-Przyrodn. Akad Umiej w Krakowie (1899)
- Die Reifung und Befruchtung des Eies von Aplysia depilans. Bull de I'Acad Scie Crac (1899)
- Die Nervenbahnen des Voderhirns von Salamandra maculosa. Bull de l'Acad. Scie Crac (1899)
- Drogi nerwowe przedmóżdża salamandry plamistej. Rozpr Wydz Mat-Przyrodn Akad Umiej. w Krakowie ss. 338-346 (1900)
- Ueber die Nervenendigungen in den Plexus chorioidei des Frosches. Bull de I'Acad Scie Crac (1899)
- O unerwieniu splotów naczyniowych mózgu żaby. Bull. internat. Acad. d. sc. de Cracovie 346-348, 2 pl. (1900)
- Arthur van Gehuchten, Adam Bochenek. Le nerv de Willis dans ses connexions avec le nerv pneumo-gastrique. Le Nevraxe 3 (1901)
- Arthur van Gehuchten, Adam Bochenek. Le nerf accessoire de Willis dans ses connexions avec le nerf pneumogastrique. Bull. Acad. roy. de méd. de Belg. 15, 90-107 (1901)
- Dégénérescence des fibres endogènes ascendantes de la moelle après ligature de l'aorte abdominale. Le Nevraxe 3, ss. 219-234 (1901)
- Contribution à l'étude du système nerveux des gastéropodes (Helix pomatia Lin.) anatomie fine des cellules nerveuses. Névraxe 3, ss. 83-105, 2 pl. (1901)
- Nowe szczególy do budowy przysadki mózgowej plazów. (Quelques nouveaux détails sur la structure de la glande pituitaire des amphibiens). Bull. internat. Acad. d. sc. de Cracovie (1902)
- Drogi nerwowe dla odruchów wywołanych wrażeniami wzrokowemi. Postęp Okulistyczny 5, ss. 195-208 (1903)
- Główniejsze cechy charakterystyki antropologicznej ludności włościańskiej okolicy Kutna i Łęczycy. Mareryaly Komisyi Antropol, Archeol i Etnograf Akad Umiej 7 (1903)
- Główniejsze cechy charakterystyki ludności włościańskiej okolic Kutna i Łęczycy. Materiały antropologiczno-archeologiczne Komisji Antropologicznej AU 8, s. 101–113 (1904)
- O wpływie systemu nerwowego na procesy twórcze w organizacyach. Wszechświat (1904)
- O systemie nerwowym mieczaków, oslonic i szkarlupni (Untersuchungen über das centrale Nervensystem der Wirbellosen). Bull. internat. Acad. d. sc. de Cracovie 205-220, 1 pl. (1905)
- Materiały do charakterystyki antropologicznej ludności Królestwa Polskiego. Materiały antropologiczno-archeologiczne Komisji Antropologicznej AU s. 69-76 (1906)
- O dojrzewaniu i zapłodnieniu jaja u ślimaka Aplysia depilans. Rozpr Wydz mat-przyr AU s. 69-91 (1902)
- Anatomia i rozwój jamy ustnej i zębów. Warszawa: Nakładem Przeglądu Dentystycznego, 1905
- Badania nad budową systemu nerwowego centralnego u mięczaków, osłonic i szkarłupni. Rozpr Wydz mat-przyr AU 45, s. 262-277 (1905)
- O centralnem rozgałęzieniu włókien nerwu wzrokowego. Sprawozdania z posiedzeń naukowych w sekcyach X Zjazdu Lekarzy i Przyrodn. Polskich we Lwowie (22-25.07.1907). Wydane przez Komitet Gospodarczy, Lwów 1906-1908
- Über zentrale Endigungen des Nervus opticus. Bull de l'Acad Scie Cracovie (1908)
- Anatomja człowieka. T. I. Kraków 1909
- O gruczołach przytarczycznych. Przegląd Lekarski (1910)
- Badania nad ośrodkowemi zakończeniami nerwów wzrokowych u zwierząt ssących. W: Prace I-go zjazdu neurologów, psychiatrów i psychologów polskich. Warszawa, 1910, ss. 159-167
- ↑ Bochenek Adam Wawrzyniec. W: Słownik biologów polskich. Stanisław Feliksiak (red.). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 78–79. ISBN 83-01-00656-0.
- ↑ Wrzosek A. Adam Bochenek, profesor Wszechnicy Jagiellońskiej (1875–1913). Wspomnienie pośmiertne. Lwowski tygodnik lekarski 8, 27 (1913)
- ↑ Godlewski E. Ś.p. Prof. Dr Adam Bochenek. Przegląd lekarski 52, 22, s. 325–327
- ↑ Zawadzki J. Ś.p. Prof. Adam Bochenek. Medycyna i Kronika lekarska 48, 24, ss. 468-469 (1913)
- ↑ Maziarski S. Ś.p. Prof. Dr Adam Bochenek. Nowiny Lekarskie 25, 7, s. 389–394 (1913)
- ↑ Roman Dyboski: O sonetach i poematach Szekspira. Gebethner & Wolff, 1914
- ↑ Mierzwa J, Rogawski K, Chrzanowska G. In memory of Adam Bochenek M.D., professor of the Jagiellonian University (1875--1913). On the occasion of the 70th anniversary of issue of "Human Anatomy", volume I. „Folia Morphologica”. 38 (2), s. 241–252, 1979. PMID: 387552.
- ↑ Jurek M. Adam Bochenek (the 75th anniversary of his death). „Materia Medica Polona”. 22 (1), s. 43–46, 1990. PMID: 2079861.
- ↑ Sylwetka Adama Bochenka. [w:] Janina Sokołowska-Pituchowa, Jerzy Walocha: 400 lat Katedry Anatomii w Krakowie (1602–2002). Wydaw. Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2002 ISBN 8323316392 s. 149–160
Literatura uzupełniająca
- Marjan Friedberg i Ludwik Strojek: Bochenek Adam. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 2: Beyzym Jan – Brownsford Marja. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1936, s. 169. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 8304032910