Program Operacyjny Kapitał Ludzki

Program Kapitał Ludzki (PO KL) - jeden z programów finansowanych z Funduszy Europejskich realizowanych w Polsce w latach 2007–2013. Jest to program, w ramach którego m.in. organizacje pozarządowe, przedsiębiorcy, instytucje rynku pracy, jednostki administracji samorządowej i rządowej mogą realizować projekty przyczyniające się do zwiększenia kompetencji osób pracujących i prowadzących działalność gospodarczą, aktywizacji osób bezrobotnych, zwiększenia poziomu kształcenia, rozwoju ekonomii społecznej, wspierające osoby znajdujące się w trudnej sytuacji (np. niepełnosprawni, imigranci), czy ułatwiające rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej.

Informacje ogólne

Program Kapitał Ludzki to jeden z 6 programów krajowych Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia. Finansowany jest ze środków Europejskich – z Europejskiego Funduszu Społecznego (85%) oraz ze środków budżetu państwa (15%). Jest on następcą Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwoju Zasobów Ludzkich z okresu programowania 2004-2006. Budżet całego Programu wynosi 11 420 207 059,00 EUR.

Dokument prezentujący założenia, cele, rodzaje wsparcia w ramach PO KL został zatwierdzony przez Komisję Europejską 28 września 2007 r. Od tego momentu Program jest realizowany w dwóch podstawowych trybach: systemowym, gdzie projekty realizują z góry ustalone podmioty, takie jak organy administracji rządowej oraz konkursowym, w ramach którego o dofinansowanie mogą ubiegać się wszystkie podmioty z wyłączeniem osób fizycznych.

Pierwsze wydatki kwalifikowane w ramach PO KL mogły być realizowane od 1 stycznia 2007 r., a datą końcową kwalifikowalności wydatków, a więc i trwania projektów jest 31 grudnia 2015 r. W ramach wydatków w PO KL dozwolony jest także cross-financing, a więc dokonywanie drobnych wydatków inwestycyjnych (np. dostosowanie infrastruktury dla potrzeb osób niepełnosprawnych) z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Poziom dofinansowania projektów najczęściej wynosi 100%, wkład własny wymagany jest w przypadku, gdy realizowane projekty dotyczą przedsiębiorców (zastosowanie mają przepisy dotyczące pomocy publicznej) lub w wypadku szczególnych zapisów dokumentacji danego konkursu.

Program Kapitał Ludzki jest wdrażany na poziomie centralnym (Priorytety I – V) oraz na poziomie regionalnym (Priorytety VI – IX).

Cele POKL

Celem głównym Programu jest: wzrost zatrudnienia i spójności społecznej a do osiągnięcia tego celu przyczynia się realizacja sześciu celów strategicznych do których należą:

• Podniesienie poziomu aktywności zawodowej oraz zdolności do zatrudnienia osób bezrobotnych i biernych zawodowo
• Zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego
• Poprawa zdolności adaptacyjnych pracowników i przedsiębiorstw do zmian zachodzących w gospodarce
• Upowszechnienie edukacji społeczeństwa na każdym etapie kształcenia przy równoczesnym zwiększeniu jakości usług edukacyjnych i ich silniejszym powiązaniu z potrzebami gospodarki opartej na wiedzy
• Zwiększenie potencjału administracji publicznej w zakresie opracowywania polityk i świadczenia usług wysokiej jakości oraz wzmocnienie mechanizmów partnerstwa
• Wzrost spójności terytorialnej

Struktura POKL

Program Kapitał Ludzki składa się z dziesięciu osi priorytetowych, które są podzielone na szczegółowe działania i poddziałania, w ramach których różne podmioty mogą ubiegać się o wsparcie. Każda oś priorytetowa koncentruje się na wsparciu pewnych typów projektów i realizuje tym samym wyznaczone cele szczegółowe Programu.

PRIORYTET I ZATRUDNIENIE I INTEGRACJA SPOŁECZNA

Działania:

• 1.1 WSPARCIE SYSTEMOWE INSTYTUCJI RYNKU PRACY
• 1.2 WSPARCIE SYSTEMOWE INSTYTUCJI POMOCY I INTEGRACJI SPOŁECZNEJ
• 1.3 OGÓLNOPOLSKIE PROGRAMY INTEGRACJI I AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ
  • Poddziałanie 1.3.1 Projekty na rzecz społeczności romskiej – projekty konkursowe
  • Poddziałanie 1.3.2 Projekty na rzecz promocji równych szans kobiet i mężczyzn oraz godzenia życia zawodowego i rodzinnego – projekty konkursowe
  • Poddziałanie 1.3.3 OHP - projekty systemowe
  • Poddziałanie 1.3.4 Centralny Zarząd Służby Więziennej - projekty systemowe
  • Poddziałanie 1.3.5 Ministerstwo Sprawiedliwości - projekty systemowe
  • Poddziałanie 1.3.6 PFRON - projekty systemowe
  • Poddziałanie 1.3.7 Projekty skierowane do pracowników migrujących - projekty systemowe
• 1.4 WSPARCIE INŻYNIERII FINANSOWEJ NA RZECZ ROZWOJU EKONOMII SPOŁECZNEJ
• 1.5 WSPIERANIE ROZWIĄZAŃ NA RZECZ GODZENIA ŻYCIA ZAWODOWEGO I RODZINNEGO

PRIORYTET II ROZWÓJ ZASOBÓW LUDZKICH I POTENCJAŁU ADAPTACYJNEGO PRZEDSIĘBIORSTW ORAZ POPRAWA STANU ZDROWIA OSÓB PRACUJĄCYCH

Działania:

• 2.1 ROZWÓJ KADR NOWOCZESNEJ GOSPODARKI
  • Poddziałanie 2.1.1 Rozwój kapitału ludzkiego w przedsiębiorstwach – projekty konkursowe
  • Poddziałanie 2.1.2 Partnerstwo dla zwiększania adaptacyjności – projekty konkursowe realizowane przez partnerów społecznych
  • Poddziałanie 2.1.3 Wsparcie systemowe na rzecz zwiększania zdolności adaptacyjnych pracowników i przedsiębiorstw – projekty systemowe
• 2.2 WSPARCIE DLA SYSTEMU ADAPTACYJNOŚCI KADR
  • Poddziałanie 2.2.1 Poprawa jakości usług świadczonych przez instytucje wspierające rozwój przedsiębiorczości i innowacyjności – projekty systemowe
  • Poddziałanie 2.2.2 Poprawa jakości świadczonych usług szkoleniowych – projekty systemowe
• 2.3 WZMOCNIENIE POTENCJAŁU ZDROWIA OSÓB PRACUJĄCYCH ORAZ POPRAWA JAKOŚCI FUNKCJONOWANIA SYSTEMU OCHRONY ZDROWIA
  • Poddziałanie 2.3.1 Opracowanie kompleksowych programów zdrowotnych - projekty systemowe
  • Poddziałanie 2.3.2 Doskonalenie zawodowe kadr medycznych - projekty systemowe
  • Poddziałanie 2.3.3 Podniesienie jakości zarządzania w ochronie zdrowia - projekty systemowe
  • Poddziałanie 2.3.4 Rozwój kwalifikacji kadr służący podniesieniu jakości zarządzania w ochronie zdrowia – projekty konkursowe

PRIORYTET III WYSOKA JAKOŚĆ SYSTEMU OŚWIATY

Działania:

• 3.1 MODERNIZACJA SYSTEMU ZARZĄDZANIA I NADZORU W OŚWIACIE
  • Poddziałanie 3.1.1 Tworzenie warunków i narzędzi do monitorowania, ewaluacji i badań systemu oświaty - projekty systemowe
  • Poddziałanie 3.1.2 Modernizacja systemu nadzoru pedagogicznego – projekty systemowe
• 3.2 ROZWÓJ SYSTEMU EGZAMINÓW ZEWNĘTRZNYCH
• 3.3 POPRAWA JAKOŚCI KSZTAŁCENIA
  • Podziałanie 3.3.1 Efektywny system kształcenia i doskonalenia nauczycieli - projekty systemowe
  • Podziałanie 3.3.2 Efektywny system kształcenia i doskonalenia nauczycieli - projekty konkursowe
  • Poddziałanie 3.3.3 Modernizacja treści i metod kształcenia - projekty systemowe
  • Poddziałanie 3.3.4 Modernizacja treści i metod kształcenia – projekty konkursowe
• 3.4 OTWARTOŚĆ SYSTEMU EDUKACJI W KONTEKŚCIE UCZENIA SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE
  • Poddziałanie 3.4.1 Opracowanie i wdrożenie Krajowego Systemu Kwalifikacji - projekty systemowe
  • Poddziałanie 3.4.2 Upowszechnienie uczenia się przez całe życie - projekty systemowe
  • Poddziałanie 3.4.3 Upowszechnienie uczenia się przez całe życie - projekty konkursowe
• 3.5 KOMPLEKSOWE WSPOMAGANIE ROZWOJU SZKÓŁ

PRIORYTET IV SZKOLNICTWO WYŻSZE I NAUKA

Działania:

• 4.1 WZMOCNIENIE I ROZWÓJ POTENCJAŁU DYDAKTYCZNEGO UCZELNI ORAZ ZWIEKSZENIE LICZBY ABSOLWNTÓW KIERUNKÓW O KLUCZOWYM ZNACZENIU DLA GOSPODARKI OPARTEJ NA WIEDZY
  • Poddziałanie 4.1.1 Wzmocnienie potencjału dydaktycznego uczelni - projekty konkursowe
  • Poddziałanie 4.1.2 Zwiększenie liczby absolwentów kierunków o kluczowym znaczeniu dla gospodarki opartej na wiedzy – projekty konkursowe
  • Poddziałanie 4.1.3 Wzmocnienie systemowych narzędzi zarządzania szkolnictwem wyższym – projekty systemowe
• 4.2 ROZWÓJ KWALIFIKACJI KADR SYSTEMU B+R I WZROST ŚWIADOMOŚCI ROLI NAUKI W ROZWOJU GOSPODARCZYM
• 4.3 WZMOCNIENIE POTENCJAŁU DYDAKTYCZNEGO UCZELNI W OBSZARACH KLUCZOWYCH W KONTEKŚCIE CELÓW STRATEGII EUROPA 2020

PRIORYTET V DOBRE RZĄDZENIE

Działania:

• 5.1 WZMOCNIENIE POTENCJAŁU ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ
  • Poddziałanie 5.1.1 Modernizacja systemów zarządzania i podnoszenie kompetencji kadr – projekty systemowe
  • Poddziałanie 5.1.2 Wdrażanie systemu zarządzania finansowego w ujęciu zadaniowym - projekt systemowy
  • Poddziałanie 5.1.3 Staże i szkolenia praktyczne dla słuchaczy KSAP- projekt systemowy
• 5.2 WZMOCNIENIE POTENCJAŁU ADMINISTRACJI SAMORZĄDOWEJ
  • Poddziałanie 5.2.1 Modernizacja zarządzania w administracji samorządowej - Projekty konkursowe
  • Poddziałanie 5.2.2 Systemowe wsparcie funkcjonowania administracji samorządowej – projekty systemowe
  • Poddziałanie 5.2.3 Podnoszenie kompetencji kadr służb publicznych – projekty konkursowe
• 5.3 WSPARCIE NA RZECZ REALIZACJI STRATEGII LIZBOŃSKIEJ
• 5.4 ROZWÓJ POTENCJAŁU TRZECIEGO SEKTORA
  • Poddziałanie 5.4.1 Wsparcie systemowe dla trzeciego sektora – projekty systemowe
  • Poddziałanie 5.4.2 Rozwój dialogu obywatelskiego – projekty konkursowe
• 5.5 ROZWÓJ DIALOGU SPOŁECZNEGO
  • Poddziałanie 5.5.1 Wsparcie systemowe dla dialogu społecznego – projekty systemowe
  • Poddziałanie 5.5.2 Wzmocnienie uczestników dialogu społecznego - projekty konkursowe

PRIORYTET VI RYNEK PRACY OTWARTY DLA WSZYSTKICH

Działania:

• 6.1 POPRAWA DOSTĘPU DO ZATRUDNIENIA ORAZ WSPIERANIE AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ W REGIONIE
  • Poddziałanie 6.1.1 Wsparcie osób pozostających bez zatrudnienia na regionalnym rynku pracy – projekty konkursowe
  • Poddziałanie 6.1.2 Wsparcie powiatowych i wojewódzkich urzędów pracy w realizacji zadań na rzecz aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych w regionie - projekty konkursowe wyłącznie dla powiatowych i wojewódzkich urzędów pracy
  • Poddziałanie 6.1.3 Poprawa zdolności do zatrudnienia oraz podnoszenie poziomu aktywności zawodowej osób bezrobotnych - projekty systemowe
• 6.2 WSPARCIE ORAZ PROMOCJA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI I SAMOZATRUDNIENIA
• 6.3 INICJATYWY LOKALNE NA RZECZ PODNOSZENIA POZIOMU AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ NA OBSZARACH WIEJSKICH

PRIORYTET VII PROMOCJA INTEGRACJI SPOŁECZNEJ

Działania:

• 7.1 ROZWÓJ I UPOWSZECHNIENIE AKTYWNEJ INTEGRACJI
  • Poddziałanie 7.1.1 Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez ośrodki pomocy społecznej - projekty systemowe
  • Poddziałanie 7.1.2 Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez powiatowe centra pomocy rodzinie – projekty systemowe
  • Poddziałanie 7.1.3 Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej – projekty systemowe
• 7.2 PRZECIWDZIAŁANIE WYKLUCZENIU I WZMOCNIENIE SEKTORA EKONOMII SPOŁECZNEJ
  • Poddziałanie 7.2.1 Aktywizacja zawodowa i społeczna osób zagrożonych wykluczeniem społecznym - projekty konkursowe
  • Poddziałanie 7.2.2 Wsparcie ekonomii społecznej – projekty konkursowe
• 7.3 INICJATYWY LOKALNE NA RZECZ AKTYWNEJ INTEGRACJI
• 7.4 NIEPEŁNOSPRAWNI NA RYNKU PRACY – Projekty konkursowe

PRIORYTET VIII REGIONALNE KADRY GOSPODARKI

Działania:

• 8.1 ROZWÓJ PRACOWNIKÓWI PRZEDSIĘBIORSTW W REGIONIE
  • Poddziałanie 8.1.1 Wspieranie rozwoju kwalifikacji zawodowych i doradztwo dla przedsiębiorstw – projekty konkursowe
  • Poddziałanie 8.1.2 Wsparcie procesów adaptacyjnych i modernizacyjnych w regionie – projekty konkursowe
  • Poddziałanie 8.1.3 Wzmacnianie lokalnego partnerstwa na rzecz adaptacyjności – projekty konkursowe realizowane przez partnerów społecznych
  • Poddziałanie 8.1.4 Przewidywanie zmiany gospodarczej – projekty systemowe
• 8.2 TRANSFER WIEDZY
  • Poddziałanie 8.2.1 Wsparcie dla współpracy sfery nauki i przedsiębiorstw – projekty konkursowe
  • Poddziałanie 8.2.2 Regionalne Strategie Innowacji – projekty systemowe

PRIORYTET IX ROZWÓJ WYKSZTAŁCENIA I KOMPETENCJI W REGIONACH

Działania:

• 9.1 WYRÓWNYWANIE SZANS EDUKACYJNYCH I ZAPEWNIENIE WYSOKIEJ JAKOŚCI USŁUG EDUKACYJNYCH ŚWIADCZONYCH W SYSTEMIE OŚWIATY
  • Poddziałanie 9.1.1 Zmniejszanie nierówności w stopniu upowszechnienia edukacji przedszkolnej – projekty konkursowe
  • Poddziałanie 9.1.2 Wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów z grup o utrudnionym dostępie do edukacji oraz zmniejszanie różnic w jakości usług edukacyjnych – projekty konkursowe
  • Poddziałanie 9.1.3 Pomoc stypendialna dla uczniów szczególnie uzdolnionych – projekty systemowe
• 9.2 PODNIESIENIE ATRAKCYJNOŚCI I JAKOŚCI SZKOLNICTWA ZAWODOWEGO
• 9.4 WYSOKOWYKWALIFIKOWANE KADRY SYSTEMU OŚWIATY
• 9.5 ODDOLNE INICJATYWY EDUKACYJNE NA OBSZARACH WIEJSKICH
• 9.6 UPOWSZECHNIENIE UCZENIA SIĘ DOROSŁYCH
  • Poddziałanie 9.6.1 Upowszechnienie kształcenia osób dorosłych w formach szkolnych – projekty konkursowe
  • Poddziałanie 9.6.2 Podwyższanie kompetencji osób dorosłych w zakresie ICT i znajomości języków obcych – projekty konkursowe
  • Poddziałanie 9.6.3 Doradztwo dla osób dorosłych w zakresie diagnozy potrzeb oraz wyboru kierunków i formy podnoszenia swoich kompetencji i podwyższania kwalifikacji – projekty konkursowe

PRIORYTET X POMOC TECHNICZNA

Działania:

• 10.1 POMOC TECHNICZNA

Instytucje w POKL

Najważniejszą instytucją, odpowiadającą za koordynowanie wdrażania POKL w Polsce jest Instytucja Zarządzająca (IZ). Jej rolę pełni Departament Zarządzania Europejskim Funduszem Społecznym w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego (MRR).

Oprócz IZ są również instytucje, które pośredniczą w realizacji Programu – Instytucje Pośredniczące:

Na poziomie centralnym: ­

• Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Departament Wdrażania EFS – Priorytet I - II
• ­Ministerstwo Edukacji Narodowej, Departament Funduszy Strukturalnych – Priorytet III
• Narodowe Centrum Badań i Rozwoju – Priorytet IV

Na poziomie regionalnym:

Rolę tą pełnią najczęściej Urzędy Marszałkowskie lub wojewódzkie Urzędy Pracy.

Instytucje te odpowiadają za wdrażanie poszczególnych priorytetów Programu, współdziałając w tym zakresie z podległymi Instytucjami Wdrażającymi (Instytucjami Pośredniczącymi II stopnia – IP2).

W ramach POKL na poziomie centralnym działa osiem Instytucji Pośredniczących II stopnia. Są to: ­

• Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich,
• ­Władza Wdrażająca Programy Europejskie w Ministerstwie Administracji i Cyfryzacji,
• ­Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości,
• Ministerstwo Zdrowia - Departament Funduszy Europejskich,
• ­Ośrodek Rozwoju Edukacji,
• ­Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, Departament Administracji Publicznej,
• ­Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Departament Wdrażania EFS,
• ­Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Biuro Dyrektora Generalnego.

Na poziomie regionalnym działa piętnaście Instytucji Pośredniczących II stopnia. Są to najczęściej Wojewódzkie Urzędy Pracy.

Pełna lista instytucji w Programie Kapitał Ludzki znajduje się na stronie www.efs.gov.pl w zakładce Instytucje realizujące Program.

Przykłady dofinansowanych projektów

• Projekt w ramach Działania 6.3 Inicjatywy lokalne na rzecz podnoszenia poziomu aktywności zawodowej na obszarach wiejskich „Strzecharstwo zapomniane – na Podlasiu poszukiwane”. W czasie trwania projektu przeszkolonych zostało 12 osób (rolników oraz mikroprzedsiębiorców) zamieszkujących obszary wiejskie z powiatów bielskiego, siemiatyckiego i wysokomazowieckiego. Celem projektu była zmiana kwalifikacji tych osób, tak aby mogły znależć pracę poza rolnictwem. Bezpłatne szkolenie dotyczyło wykorzystania słomy, jako budulca dachowego.

• Projekt „Przedszkole skrojone na miarę” został zrealizowany w ramach Poddziałania 9.1.1 Zmniejszenie nierówności w stopniu upowszechnienia edukacji przedszkolnej. Jego celem było stworzenie przedszkola integracyjnego w miejscowości Kozły w gminie Tłuszcz. W projekcie uczestniczyło 54. dzieci w wieku 3-6 lat, wśród podjętych działań było m.in. wydłużenie czasu działania przedszkola oraz adaptacja budynku do potrzeb osób niepełnosprawnych.

• Projekt systemowy „Wsparcie osób niewidomych na rynku pracy” realizowany w ramach Poddziałania POKL 1.3.6 PFRON. Jego celem była aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych z wykorzystaniem najnowszych technologi i elastycznych modeli zatrudnienia. Program miał charkter ogólnopolski.

• Projekt „Akademia Zewnętrznego Finansowania” w ramach Poddziałania 8.1.1 Wspieranie rozwoju kwalifikacji zawodowych i doradztwo dla przedsiębiorstw miał na celu podniesienie kompetencji osób zatrudnionych w sektorze MSP w woj. mazowieckim poprzez szkolenia i konsultacje indywidualne. Przeszkolonych zostało 75 osób z tematyki zewnętrznego finansowania przedsiębiorstw, ze szczególnym naciskiem na pozyskiwanie Funduszy Europejskich.

Bibliografia

• Program Operacyjny Kapitał Ludzki
• Szczegółowy Opis Priorytetów Programu Operacyjnego
• Portal Funduszy Europejskich - Program Kapitał Ludzki