Tahiti

Tahiti

{{{nazwa oryginalna}}}

{{{opis zdjęcia}}}
Kontynent	Oceania
Państwo	Francja
Terytorium zamorskie	Polinezja Francuska
Akwen	{{{akwen}}}
Archipelag	{{{archipelag}}}
Powierzchnia	{{{powierzchnia}}} km²
Długość linii brzegowej	{{{długość brzegu}}}
Najwyższy punkt	{{{najwyższy punkt}}} m n.p.m.
Populacja (2002) • liczba ludności • gęstość	{{{liczba ludności}}} {{{gęstość zaludnienia}}} os./km²
Położenie na mapie Polinezji Francuskiej Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|}
[[Plik:{{{mapa wyspy}}}|240x240px|alt=Mapa wyspy|]] {{{opis mapy wyspy}}}

{{Wyspa infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | gęstość zaludnienia = | commons = | mapa wyspy = | opis mapy wyspy = | powierzchnia = | liczba ludności = | nazwa oryginalna = | długość brzegu = | akwen = | archipelag = | najwyższy punkt = | współrzędne = | opis zdjęcia = Nieznane pola: "populacja", "stopniW", "opis_zdjęcia", "stopniS", "morze", "galeria_commons", "minutW", "gęstość", "sekundW", "mapa_wyspy", "sekundS", "wielkość" oraz "minutS".

Tahiti – wyspa w południowej części Oceanu Spokojnego w archipelagu Wysp Towarzystwa (Wyspy Na Wietrze); największa wśród wysp Polinezji Francuskiej, polityczne, gospodarcze i kulturalne jej centrum. Pierwotna nazwa Otaheiti.

Charakterystyka fizycznogeograficzna

Plaża Tautira na Tahiti

Tahiti to wulkaniczna wyspa otoczona rafami koralowymi. Dwie zasadnicze górzyste części wyspy: większa Tahiti-Nui (Wielka Tahiti) z kulminacją wygasłego wulkanu Mont Orohena (2241 m n.p.m.) i Tahiti-Iti (Mała Tahiti), inaczej Taiarapu, połączone są wąskim nizinnym przesmykiem Taravao. Znaczna część powierzchni pokryta gęstą roślinnością, stoki górskie poprzecinane są głębokimi, wąskimi wąwozami z licznymi wodospadami. Klimat zwrotnikowy, morski.

Osadnictwo skupia się na Tahiti-Nui, zwłaszcza w okolicy największego miasta, stołecznego Papeete. Mniejsza część jest słabo zaludniona i trudniej dostępna (częściowo tylko drogą morską). Wyspę zamieszkuje 169,7 tys. (2002), w większości są to rdzenni mieszkańcy (Polinezyjczycy – ok. 70%, a także Chińczycy (sprowadzeni jako robotnicy na plantacje bawełny, dziś należą do najzamożniejszych Tahitańczyków) i Francuzi; często spotyka się małżeństwa mieszane. Mieszkańcy posiadają obywatelstwo francuskie. Największe miasto to Papeete w północno-zachodniej części wyspy.

Tradycyjne działy gospodarki Tahiti to: rybołówstwo, połów pereł, w mniejszym stopniu rolnictwo (uprawa palm kokosowych, bananów, cytrusów, ananasów, wanilii, trzciny cukrowej, kawy i in.), przetwórstwo płodów rolnych. Duże znaczenie mają dotacje rządu francuskiego. Coraz większą rolę odgrywa też turystyka. Na wyspie znajduje się międzynarodowy port lotniczy Faa'a (otwarcie 1961).

Historia

Pierwszymi mieszkańcami wyspy byli Polinezyjczycy, którzy dotarli tu pomiędzy 300 a 800 r. (zdaniem niektórych nawet wcześniej). Mimo że wyspa została dostrzeżona z pokładu hiszpańskiego statku już w 1606, pierwsi Europejczycy dotarli na nią dopiero w 1767 (angielski kapitan Samuel Wallis). Rok później dotarł tu Francuz Louis Antoine de Bougainville, który opisał Tahiti jako rajską wyspę, zamieszkaną przez tubylców wiodących proste, szczęśliwe, nieskalane przez cywilizację życie, tym samym przyczyniając się do rozpowszechniania stereotypu "szlachetnego dzikusa". W kolejnych latach zaczęły tu coraz częściej docierać europejskie statki, wśród nich m.in. "HMS Bounty" (1789). Kontakt z cywilizacją białego człowieka oznaczał dla wyspiarzy również kontakt z chorobami zakaźnymi, także wenerycznymi, alkoholem itp. W efekcie tego liczba ludności znacznie spadła (James Cook w 1774 szacował ją na 200 tys., co zdaje się być wartością zawyżoną, inne szacunki z tego okresu mówiły o 122 tys.; po licznych epidemiach w 1797 żyło tu tylko 16 tys. tubylców, później już ok. 6 tys.). W 1842 Tahiti uznane za francuski protektorat. W 1880 ostatni król tahitański Pomare V zrzekł się suwerenności na rzecz Francji. W 1891 osiadł tu francuski malarz Paul Gauguin. W latach 1946-2004 terytorium zamorskie Francji.

Królowie Tahiti

• Pōmare I 1788-1791
• Pōmare II 1803-1821
• Pōmare III 1821-1827
• Pōmare IV 1827-1877
• Pōmare V 1877-1880

Religia

Większość ludności jest kalwinami oraz rzymskokatolikami. Istnieją również grupy protestanckie oraz Świadkowie Jehowy (zobacz: Świadkowie Jehowy na Tahiti).

Bibliografia

• Wolanowski Lucjan Księżyc nad Tahiti. Reporter na wyspach mórz południowych ("Czytelnik" 1963)