Kazimierz Moczarski: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Fakt nadania Krzyża Kawalerskiego
Linia 19: Linia 19:
|wojny i bitwy = [[II wojna światowa]], [[powstanie warszawskie]]
|wojny i bitwy = [[II wojna światowa]], [[powstanie warszawskie]]
|późniejsza praca =
|późniejsza praca =
|odznaczenia = [[Plik:POL Polonia Restituta Komandorski ZG BAR.svg|40px|Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (pośm.)]] [[Plik:POL Polonia Restituta Kawalerski BAR.svg|40px|Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski]]{{fakt|data=2011-03}} [[Plik:POL Krzyż Walecznych BAR.svg|40px|Krzyż Walecznych]] [[Plik:POL Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami BAR.svg|40px|Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami]]
|odznaczenia = [[Plik:POL Polonia Restituta Komandorski ZG BAR.svg|40px|Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (pośm.)]] [[Plik:POL Polonia Restituta Kawalerski BAR.svg|40px|Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski]]<ref name=biuro>{{cytuj książkę|nazwisko=Grzegorz Mazur|imię=|tytuł=Biuro Informacji i Propagandy SZP-ZWZ-AK|miejsce wydania=Warszawa|rok wydania=1987|strony=384}}</ref> [[Plik:POL Krzyż Walecznych BAR.svg|40px|Krzyż Walecznych]] [[Plik:POL Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami BAR.svg|40px|Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami]]
|commons =
|commons =
}}
}}

Wersja z 14:47, 25 kwi 2013

Kazimierz Moczarski
"Grawer" i "Rafał"
Ilustracja
kapitan kapitan
Data i miejsce urodzenia

21 lipca 1907
Warszawa

Data i miejsce śmierci

27 września 1975
Warszawa

Przebieg służby
Stanowiska

szef BIP AK

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa, powstanie warszawskie

Odznaczenia
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (pośm.) Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski[1] Krzyż Walecznych Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami

Kazimierz Damazy Moczarski (ur. 21 lipca 1907 w Warszawie, zm. 27 września 1975 tamże) – dziennikarz, pisarz, żołnierz Armii Krajowej, szef Biura Informacji i Propagandy ZWZ-AK; autor książki Rozmowy z katem, będącej relacją ze wspólnego pobytu w więzieniu z Jürgenem Stroopem oficerem SS.

Życiorys

Syn Jana Damazego (nauczyciela, dyrektora gimnazjum) i Michaliny Franciszki z domu Wodzinowskiej, nauczycielki. Świadectwo maturalne uzyskał w 1926 w gimnazjum Michała Kreczmara i podjął studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim. Równocześnie w latach 1928-1932 studiował w Wyższej Szkole Dziennikarskiej. W 1931 r. odbył praktykę konsularną w Paryżu.

Po ukończeniu studiów w Warszawie kontynuował naukę w Paryżu (1932-1934) w Instytucie Prawa Międzynarodowego. Po powrocie do Polski rozpoczął działalność dziennikarską i związał się z ówczesnym Stronnictwem Demokratycznym. Pracował w Ministerstwie Opieki Społecznej w Warszawie. 31 lipca 1939 poślubił Zofię Płoską, pracownicę referatu prasowego tegoż Ministerstwa. Okupację spędził w Warszawie.

Od stycznia 1940 należał do ZWZ-AK. Od sierpnia 1942 r. pracował w Wydziale Informacji Biura Informacji i Propagandy (BIP) Komendy Głównej AK, używając pseudonimu "Rafał". Od stycznia 1944 r. równocześnie kierował działem dochodzeniowo-śledczym w Okręgowym Kierownictwie Walki Podziemnej Warszawy, używając pseudonimu "Maurycy". Oprócz tego bezpośrednio uczestniczył w kilku akcjach bojowych m.in. w uwolnieniu więźniów ze Szpitala Jana Bożego przy ulicy Bonifraterskiej 11 czerwca 1944.

W trakcie powstania warszawskiego kierował działalnością stacji informacyjno-radiowej, redagował dziennik AK "Wiadomości Powstańcze", a od kwietnia 1945 r. był szefem BIP. Jeszcze w trakcie trwania powstania został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami. Po upadku powstania próbował wznowić działalności BIP AK w Częstochowie i Krakowie.

Pobyt w więzieniu

11 sierpnia 1945 został aresztowany i osadzony w więzieniu mokotowskim. W śledztwie torturowany (opisał później szczegółowo czterdzieści dziewięć rodzajów tortur, jakim go poddawano), a następnie skazany na 10 lat za działalność w AK. W 1948 jego proces został wznowiony i trwał do 1952, kiedy to wydano wyrok śmierci. W lutym 1948 roku był świadkiem oskarżenia w procesie komendanta NSZ Stanisława Kasznicy. Od 2 marca do 11 listopada 1949 był przetrzymywany w jednej celi z Jürgenem Stroopem. W tym czasie Moczarski namówił swego niedawnego przeciwnika na zwierzenia, które po latach zostały spisane w formie reportażu.

W 1953 Sąd Najwyższy zmienił mu karę śmierci na dożywotnie więzienie. Mimo to przez dwa lata Moczarski przebywał w celi śmierci i dopiero 15 stycznia 1955 poinformowano go o wyroku Sądu Najwyższego. Na fali gomułkowskiej odwilży 21 kwietnia 1956 Sąd Najwyższy wznowił postępowanie w sprawie Moczarskiego, uchylił poprzedni wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia. 24 kwietnia Moczarski został zwolniony, a 11 grudnia Sąd Wojewódzki w Warszawie wydał ostateczny wyrok uniewinniający.

Po wyjściu z więzienia

Grób pisarza i dziennikarza Kazimierza Moczarskiego i dziennikarki Zofii Moczarskiej na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Po zwolnieniu Kazimierz Moczarski pracował w wydawnictwach związanych ze Stronnictwem Demokratycznym. Był m.in. redaktorem naczelnym głównego organu SD Kuriera Polskiego. Pracował także w Społecznym Komitecie Przeciwalkoholowym i redagował pismo "Problemy Alkoholizmu".

W latach 1972-74 opublikował w odcinkach w miesięczniku Odra Rozmowy z katem, później wydane jako książka w 1977 roku (pełna, nieocenzurowana wersja ukazała się drukiem dopiero w 1993 roku). Książka ta została przetłumaczona na niemal wszystkie języki europejskie, a także na japoński. W Polsce przez pewien czas była obecna na liście obowiązkowych lektur szkolnych. W 1990 ukazały się, również pośmiertnie, jego Zapiski (ISBN 83-06-01861-3) w opracowaniu i z obszernym szkicem biograficznym Andrzeja Kunerta.

W 1975, ciężko chory, przeszedł na emeryturę, a kilka miesięcy później, 27 września, zmarł.

W 2010 został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski[2].

Rodzina

Żonaty z Zofią Moczarską (z domu Płoską) – dziennikarką, w latach II wojny światowej żołnierzem Armii Krajowej i powstańcem warszawskim (ps. Malina), odznaczoną Krzyżem Walecznych i Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami. Mieli córkę Elżbietę[3].

  1. ↑ Grzegorz Mazur: Biuro Informacji i Propagandy SZP-ZWZ-AK. s. 384.
  2. ↑ M.P. z 2011 r. nr 19, poz. 197
  3. ↑ "Kurier Polski", nr 210 z 4 października 1977, str. 2 (nekrolog)
{{Przypisy}} Nieprawidłowe pola: przypisy.

Bibliografia

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kazimierz_Moczarski&oldid=36268763”