Rycheza Lotaryńska: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 11:21, 16 lis 2015

Szablon:Władczyni infobox

Rycheza Lotaryńska (Richeza, Richenza), zwana również Ryksą (Rixa) (ur. ok. 993, zm. 21 marca 1063 w Brauweiler) – królowa Polski jako żona Mieszka II, zwana błogosławioną^[1].

Pierwsze lata życia i małżeństwo z Mieszkiem II

Była córką palatyna reńskiego Erenfrieda Ezzona i Matyldy, córki Ottona II, siostry Ottona III. Lata młodości spędziła najprawdopodobniej w klasztorze w Kwedlinburgu (lub w Gandersheim). Na mocy jednego z postanowień zjazdu w Merseburgu w 1013 roku została poślubiona przez Mieszka II Lamberta, co stanowić miało przypieczętowanie zawartego wówczas pokoju. Urodziła ona Mieszkowi syna Kazimierza, który został później władcą Polski (Kazimierz Odnowiciel), oraz dwie córki - Gertrudę i drugą, której imię nie jest znane.

Królowa Polski

W 1025 roku wraz z mężem została koronowana na królową Polski. Pod koniec 1031 roku, w związku z zaistniałą sytuacją polityczną (objęcie władzy przez Bezpryma i ucieczka Mieszka II do Czech), zdecydowała się na wyjazd z Polski (z podobnych przyczyn kraj w 1037 opuścił jej syn Kazimierz I Odnowiciel). Udała się do Niemiec, zabierając insygnia królewskie i cały majątek (insygnia znalazły się na nowo w kraju wraz z powrotem Kazimierza Odnowiciela). Możliwe, że powróciła na krótko do Polski po śmierci Mieszka II w 1034 roku. Do końca życia używała tytułu królewskiego.

Wraz z synem Kazimierzem Odnowicielem dążyła do wzmocnienia władzy monarszej oraz do odbudowania osłabionego aparatu państwowego po powstaniu ludowym i buncie Miecława^[2].

Życie zakonne

W 1047 wstąpiła do klasztoru benedyktyńskiego w Brauweiler koło Kolonii, który był fundacją jej rodziców. Przebywała w nim do śmierci. Śmierć Rychezy odbiła się szerokim echem w Niemczech. Jej zgon zapisało co najmniej 5 nekrologów. Nekrolog brunwilerski zapisał następujące słowa (w tłumaczeniu polskim): "Zmarła najsławniejsza Rycheza królowa Polski, córka fundatorów, której pamięć obchodzi się uroczyście". Prawdopodobnie zdecydowała, że chce być pochowana w Brauweiler. Została jednak pochowana w Kolonii, w kolegiacie Panny Marii ad Gradus, której była dobrodziejką.

Pochówek

Po zburzeniu kościoła Panny Marii ad Gradus, jej zwłoki zostały przeniesione w 1817 r. do katedry kolońskiej, gdzie zmieniano ich miejsce. Spoczęły ostatecznie w kaplicy chórowej, poświęconej św. Janowi Chrzcicielowi^[3]. W dniu 8 września 1959 r. nastąpiło otwarcie grobowca królowej. Ekspertyza medyczna wykazała, że Rycheza była osobą o delikatnej postaci (die selige Rycheza war von kleiner zierlicher Gestalt). Okazało się również, że Rycheza złamała kiedyś obojczyk, co jak przypuszcza autor protokołu otwarcia grobowca, mogło być spowodowane upadkiem z konia.

Kult

W Niemczech jest uważana za osobę świątobliwą. Została uznana przez lud za błogosławioną i jest czczona jako błogosławiona Rycheza. Jej wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone jest 21 maja.

Rodzina

Małżeństwo i potomstwo

Rycheza z małżeństwa z Mieszkiem II (ur. 990, zm. 10 lub 11 V 1034) miała troje dzieci:

Kazimierza I Odnowiciela (ur. 25 VII 1016, zm. 28 XI 1058) – księcia Polski (1038–1058),
NN, córkę (ur. ?, zm. po 1052), – żonę Beli I, króla Węgier (1060–1063)^[4],
Gertrudę (ur. ok. 1025, zm. 4 I 1108) – żonę Izjasława I, wielkiego księcia kijowskiego (od 1054).

Genealogia

Herman I
ur. ?
zm. 996

Jadwiga
ur. ?
zm. ?

Otton II
ur. 955
zm. 7 XII 983

Teofano
ur. 956
zm. 15 VI 991

Ezzon
ur. 955
zm. 21 V 1034

Matylda
ur. 980
zm. 4 XI 1025

	Mieszko II Lambert ur. 990 zm. 10 lub 11 V 1034 OO 1013	Rycheza Lotaryńska (ur. ok. 993, zm. 21 III 1063)



Gertruda ur. ok. 1025 zm. 4 I 1108	N.N., córka ur. ? zm. po 1052	Kazimierz I Odnowiciel ur. 25 VII 1016 zm. 28 XI 1058

Szablon:Gengen

Rycheza w kulturze

Rycheza Lotaryńska jest bohaterką powieści Jadwigi Żylińskiej Złota włócznia.

↑ Nie została oficjalnie beatyfikowana przez Kościół katolicki.
↑ Marek Urbański, Poczet królowych i żon władców Polskich, Warszawa 2006, s.31,32
↑ Jasiński 1992 ↓, s. 116-117.
↑ Jasiński 1992 ↓.

Bibliografia

K. Jasiński: Rodowód pierwszych Piastów. Warszawa – Wrocław: 1992. ISBN 83-85218-32-7.
M. Tomaszek: Klasztor i jego dobroczyńcy. Średniowieczna narracja o opactwie Brauweiler i rodzie królowej Rychezy. Kraków: 2007. ISBN 978-83-60448-34-2.

Linki zewnętrzne

Rycheza - pierwsza królowa Polski (audycja Programu 2 Polskiego Radia z dnia 27 lipca 2010 r. - rozmowa Hanny Marii Gizy z dr. Jerzym Pysiakiem)

Szablon:Władca-Polskie królowe

[1] Nie została oficjalnie beatyfikowana przez Kościół katolicki.

[2] Marek Urbański, Poczet królowych i żon władców Polskich, Warszawa 2006, s.31,32

[CITEREFJasiński1992116-117-3] Jasiński 1992 ↓, s. 116-117.

[CITEREFJasiński1992-4] Jasiński 1992 ↓.

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Linia 11: / Linia 11: @@
  |    urodzona = ok. [[993]]
  |      zmarła = [[21 marca]] [[1063]]
  |   pochowana =
  |      ojciec = [[Ezzon|Erenfried Ezo]], palatyn lotaryński
  |       matka = [[Matylda Saksońska|Matylda]], córka cesarza [[Otton II (cesarz rzymski)|Ottona II]]
  |        mąż1= [[Mieszko II Lambert]]
  |        mąż2=
  |        mąż3=
  |      dzieci = [[Kazimierz I Odnowiciel]],<br />[[Gertruda Mieszkówna]],<br /> NN (córka)
  | odznaczenia =
  |     commons = Category:Richensa of Lotharingia
  |      source =
  |       quote = Rycheza Lotaryńska
 }}
@@ Linia 40: / Linia 40: @@
 == Pochówek ==
-Po zburzeniu kościoła Panny Marii ad Gradus, jej zwłoki zostały przeniesione w 1817 r. do [[Katedra św. Piotra i Najświętszej Marii Panny w Kolonii|katedry kolońskiej]], gdzie zmieniano ich miejsce. Spoczęły ostatecznie w kaplicy chórowej, poświęconej św. Janowi Chrzcicielowi<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Jasiński|imię=K.|tytuł=Rodowód pierwszych Piastów|miejsce=Warszawa – Wrocław|data=1992|strony=116-117|isbn=}}</ref>. W dniu 8 września 1959 r. nastąpiło otwarcie grobowca królowej. Ekspertyza medyczna wykazała, że Rycheza była osobą o delikatnej postaci (die selige Rycheza war von kleiner zierlicher Gestalt). Okazało się również, że Rycheza złamała kiedyś obojczyk, co jak przypuszcza autor protokołu otwarcia grobowca, mogło być spowodowane upadkiem z konia.
+Po zburzeniu kościoła Panny Marii ad Gradus, jej zwłoki zostały przeniesione w 1817 r. do [[Katedra św. Piotra i Najświętszej Marii Panny w Kolonii|katedry kolońskiej]], gdzie zmieniano ich miejsce. Spoczęły ostatecznie w kaplicy chórowej, poświęconej św. Janowi Chrzcicielowi{{odn|Jasiński|1992|s=116-117}}. W dniu 8 września 1959 r. nastąpiło otwarcie grobowca królowej. Ekspertyza medyczna wykazała, że Rycheza była osobą o delikatnej postaci (die selige Rycheza war von kleiner zierlicher Gestalt). Okazało się również, że Rycheza złamała kiedyś obojczyk, co jak przypuszcza autor protokołu otwarcia grobowca, mogło być spowodowane upadkiem z konia.
 == Kult ==
@@ Linia 50: / Linia 50: @@
 Rycheza z małżeństwa z '''[[Mieszko II Lambert|Mieszkiem II]]''' (ur. [[990]], zm. 10 lub 11 V [[1034]]) miała troje dzieci:
 * '''[[Kazimierz I Odnowiciel|Kazimierza I Odnowiciela]]''' (ur. 25 VII [[1016]], zm. 28 XI [[1058]]) – księcia Polski (1038–1058),
-* '''NN''', córkę (ur. ?, zm. po 1052), – żonę [[Bela I|Beli I]], [[władcy Węgier|króla Węgier]] (1060–1063)<ref>K. Jasiński, ''Rodowód pierwszych Piastów'', Wrocław – Warszawa (1992).</ref>,
+* '''NN''', córkę (ur. ?, zm. po 1052), – żonę [[Bela I|Beli I]], [[władcy Węgier|króla Węgier]] (1060–1063){{odn|Jasiński|1992}},
 * '''[[Gertruda Mieszkówna|Gertrudę]]''' (ur. ok. [[1025]], zm. 4 I [[1108]]) – żonę [[Izjasław I|Izjasława I]], [[Władcy Rusi Kijowskiej|wielkiego księcia kijowskiego]] (od [[1054]]).
@@ Linia 159: / Linia 159: @@
 == Bibliografia ==
-* Jasiński K., ''Rodowód pierwszych Piastów'', Warszawa – Wrocław 1992, ISBN 83-85218-32-7.
+* {{Cytuj książkę |nazwisko = Jasiński | imię = K.| autor link = | tytuł =Rodowód pierwszych Piastów | wydawca = | miejsce = Warszawa – Wrocław| rok = 1992| strony = | isbn = 83-85218-32-7|odn=tak}}
-* Tomaszek M., ''Klasztor i jego dobroczyńcy. Średniowieczna narracja o opactwie Brauweiler i rodzie królowej Rychezy'', Kraków 2007, ISBN 978-83-60448-34-2.
+* {{Cytuj książkę |nazwisko = Tomaszek | imię = M.| autor link = | tytuł = Klasztor i jego dobroczyńcy. Średniowieczna narracja o opactwie Brauweiler i rodzie królowej Rychezy| wydawca = | miejsce = Kraków | rok =2007 | strony = | isbn =978-83-60448-34-2|odn=tak`}}
 == Linki zewnętrzne ==