Polskie królowe

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Polskie królowe – wykaz ten obejmuje koronowane lub używające tytułu królewskiego żony polskich władców. Wykaz koronacji polskich królowych (i królów) zobacz: Lista koronacji królów i królowych polskich

Pierwszym koronowanym królem Polski był Bolesław I Chrobry, jednak nie wiadomo, czy jego żona – Oda, margrabianka miśnieńska, dożyła koronacji męża w 1025 roku. Pierwszą pewną polską królową jest Rycheza, żona Mieszka II.

W 1076 roku na króla Polski został koronowany Bolesław II Szczodry. O jego żonie zachowało się bardzo mało informacji - nie jest znane nawet jej imię ani pochodzenie.

W 1295 roku czwartym królem Polski został Przemysł II; wraz z nim została koronowana jego żona Małgorzata, margrabianka brandenburska.

W 1303 roku na królową Polski została koronowana Ryksa Elżbieta, żona Wacława II, króla Czech i Polski.

Od 1320 do 1795 roku wszyscy polscy władcy nosili tytuł króla. Ich małżonkom przysługiwał tytuł królowych, używały go czasami jeszcze między ślubem a koronacją, a czasami nawet mimo braku tej ostatniej. Z żon polskich królów po 1320 roku koronacji nie dostąpiły Helena, żona Aleksandra Jagiellończyka, i Krystyna Eberhardyna, żona Augusta II Mocnego.

Od 1815 do 1831 roku, czyli do detronizacji króla Mikołaja I Romanowa, królowymi polskimi były rosyjskie caryce, po tym okresie tytuł królowej został włączony w skład tytułów carskich i był w użyciu do 1917 roku.

Kursywą oznaczono królowe niekoronowane lub których koronacja jest niepewna.

Wytłuszczeniem oznaczono królowe, którym przysługiwał także tytuł króla.

Dynastia piastowska[edytuj | edytuj kod]

# Imię Urodzona Zmarła Czas rządów Rodzice Informacje
1 Oda Miśnieńska 996–1002
po 1018
?
1025 (?)[a] Ekkehard I
Swanhilda
(żona Bolesława I Chrobrego, według J. Długosza była pierwszą polską królową)
2 Rycheza Lotaryńska ok. 993
21 marca 1063
Saalfeld/Saale
1025-1034 Erenfried Ezo
Matylda Saksońska
(żona Mieszka II, tytułem królewskim posługiwała się do śmierci w 1063)
3 Wyszesława N.N.
?
N.N.
1076-1079 Światosław II
?
(Wyszesława lub Agnieszka Przemyślidka) (żona Bolesława Szczodrego)
4 Małgorzata Brandenburska 1270
?
1315
Ratzeburg
1295-1296 Albrecht III
Matylda Duńska
(żona Przemysła II)
5 Ryksa Elżbieta
1 września 1288
Poznań
19 października 1335
Brno
1303-1305 i tytularna królowa: 1306-1307 Przemysł II
Ryksa
(żona Wacława II Czeskiego i tytularnego króla Polski Rudolfa Habsburga)
6 Wiola Elżbieta Cieszyńska ok. 1291
?
21 września 1317
?
1305-1306 Mieszko cieszyński
NN
(żona Wacława III, niekoronowana królowa Polski)
- Anna Przemyślidka 15 października 1290
?
3 września 1313
?
1306 i 1307-1310 Wacław II
Guta von Habsburg
(żona tytularnego króla Polski Henryka Karynckiego, niekoronowana królowa Polski)
- Elżbieta Przemyślidka 20 stycznia 1292
Praga
28 września 1330
Wyszhrad
1310-1330 Wacław II
Guta von Habsburg
(żona tytularnego króla Polski Jana Luksemburskiego, niekoronowana królowa Polski)
- Beatrycze Burbon ok. 1318 23 grudnia 1383 1334-1335 Ludwik de Bourbon
Maria d’Avesnes
(żona tytularnego króla Polski Jana Luksemburskiego, niekoronowana królowa Polski)
7 Jadwiga Kaliska ok. 1266
Kalisz
10 grudnia 1339
Stary Sącz
1320-1333 Bolesław Pobożny
Jolenta Helena Węgierska
(żona Władysława I Łokietka)
8 Aldona Anna Litewska ok. 1311–1313
?
25 maja 1339
Kraków
1333-1339 Giedymin
Jewna
(żona Kazimierza III Wielkiego)
9 Adelajda Heska 1324
?
1371
?
1341-1368 Henryk II Żelazny
Elżbieta Turyńska
(żona Kazimierza III Wielkiego)
10 Jadwiga Żagańska pomiędzy 1340 a 1350
?
27 marca 1390
Legnica
1363-1370 Henryk V Żelazny
Anna Płocka
(konkubina/żona Kazimierza III Wielkiego (W bulli z 1368 papież wyraźnie zaznaczył, że związku z Jadwigą nie można uprawomocnić i legalną królową Polski jest Adelajda[1])

Dynastia andegaweńska[edytuj | edytuj kod]

# Imię Urodzona Zmarła Czas rządów Rodzice Informacje
11 Elżbieta Bośniaczka ok. 1340
?
styczeń 1387
Nowy Gród
1370-1384 Stefan II Kotromanić
Elżbieta Kujawska
(żona Ludwika Węgierskiego, niekoronowana królowa Polski)
12 Jadwiga Andegaweńska 3 października 1373
Buda
17 lipca 1399
Kraków
1384-1399 Ludwik Węgierski
Elżbieta Bośniaczka
(jako król Polski, córka Ludwika Węgierskiego)
(jako pierwsza żona Władysława II Jagiełły)

Dynastia jagiellońska[edytuj | edytuj kod]

# Imię Urodzona Zmarła Czas rządów Rodzice Informacje
13 Anna Cylejska 1380/1381
?
20/21 marca 1416
Kraków
1403-1416 Wilhelm Cylejski
Anna Kazimierzówna
(druga żona Władysława II Jagiełły)
14 Elżbieta Granowska ok. 1372
?
12 maja 1420
Kraków
1417-1420 Otton Pilecki
Jadwiga Melsztyńska
(trzecia żona Władysława II Jagiełły)
15 Zofia Holszańska ok. 1405
?
21 września 1461
Kraków
1424-1434 Andrzej Holszański
Aleksandra Drucka
(czwarta żona Władysława II Jagiełły)
16 Elżbieta Rakuszanka (Habsburżanka) 1436/1437
?
30 sierpnia 1505
Kraków
1454-1492 Albrecht II Habsburg
Elżbieta Luksemburska
(żona Kazimierza IV Jagiellończyka)
17 Helena Moskiewska 19 maja 1476
Moskwa
20 stycznia 1513
Wilno
1501-1506 Iwan III Srogi
Zofia Paleolog
(żona Aleksandra Jagiellończyka, niekoronowana królowa Polski, nie była koronowana ze względu na swoje prawosławie
18 Barbara Zápolya między 1490 a 1496
?
2 października 1515
Kraków
1512-1515 Stefan Zápolya
Jadwiga Cieszyńska
(pierwsza żona Zygmunta I Starego)
19 Bona Sforza 2 lutego 1494
Vigevano
19 listopada 1557
Bari
1518-1557 Gian Galeazzo Sforza
Izabela Aragońska
(druga żona Zygmunta I Starego)
20 Elżbieta Habsburżanka 9 lipca 1526
Linz
15 czerwca 1545
Wilno
1543-1545 Ferdynand I Habsburg
Anna Jagiellonka
(pierwsza żona Zygmunta II Augusta)
21 Barbara Radziwiłłówna 6 grudnia 1520
Wilno
8 maja 1551
Kraków
1550-1551 Jerzy Radziwiłł
Barbara Kolanka
(druga żona Zygmunta II Augusta)
22 Katarzyna Habsburżanka 15 września 1533
Wiedeń
28 lutego 1572
Linz
1553-1572 Ferdynand I Habsburg
Anna Jagiellonka
(trzecia żona Zygmunta II Augusta)

Królowie elekcyjni[edytuj | edytuj kod]

# Imię Urodzona Zmarła Czas rządów Rodzice Informacje
23 Anna Jagiellonka 18 października 1523
Kraków
9 września 1596
Warszawa
1575-1586 (1596) Zygmunt I Stary
Bona Sforza
(król Polski, żona Stefana Batorego)
24 Anna Habsburżanka 16 sierpnia 1573
Graz
10 lutego 1598
Warszawa
1592-1598 Karol Styryjski
Maria Anna Bawarska
(pierwsza żona Zygmunta III Wazy)
25 Konstancja Habsburżanka 24 grudnia 1588
Graz
10 lipca 1631
Warszawa
1605-1631 Karol Styryjski
Maria Anna Bawarska
(druga żona Zygmunta III Wazy)
26 Cecylia Renata Habsburżanka 16 lipca 1611
Graz
24 marca 1644
Wilno
1637-1644 Ferdynand II Habsburg
Maria Anna Wittelsbach
(pierwsza żona Władysława IV Wazy)
27 Ludwika Maria Gonzaga 18 sierpnia 1611
Nevers
10 maja 1667
Warszawa
1646-1648
i
1649-1667
Karol I Gonzaga
Katarzyna de Guise
(druga żona Władysława IV Wazy, żona Jana Kazimierza Wazy)
28 Eleonora Habsburżanka 31 maja 1653
Wiedeń
17 grudnia 1697
Innsbruck
1670-1673 Ferdynand III Habsburg
Eleonora Gonzaga
(żona Michała Korybuta Wiśniowieckiego)
29 Maria Kazimiera d’Arquien 28 czerwca 1641
Nevers
30 stycznia 1716
Blois
1676-1696 Henryk Albert de la Grange d’Arquien
Franciszka de la Châtre
(żona Jana III Sobieskiego)
30 Krystyna Eberhardyna Hohenzollernówna 29 grudnia 1671
Bayreuth
5 września 1727
Pretzsch
1697-1727 Krystian Ernest
Zofia Luiza Wirtemberska
(żona Augusta II Mocnego, niekoronowana królowa Polski)
31 Katarzyna Opalińska 13 października 1680
Poznań
19 marca 1747
Lunéville
1705-1708 Jan Karol Opaliński
Zofia Anna Czarnkowska
(żona Stanisława Leszczyńskiego)
32 Maria Józefa Habsburżanka 8 grudnia 1699
Wiedeń
17 listopada 1757
Drezno
1734-1757 Józef I Habsburg
Wilhelmina Amalia Brunszwicka
(żona Augusta III Sasa, ostatnia królowa Polski)

Królestwo kongresowe[edytuj | edytuj kod]

Dynastia Romanowów[edytuj | edytuj kod]

# Imię Urodzona Zmarła Czas rządów* Rodzice Żona Uwagi
33 Elżbieta Aleksiejewna 24 stycznia 1779
Karlsruhe
16 maja 1826
Bielow
1815-1825 Karol Ludwik Badeński
Amalia Fryderyka Hessen-Darmstadt
żona Aleksandra I
34 Aleksandra Fiodorowna 13 lipca 1798
pałac Charlottenburg
1 listopada 1860
Carskie Sioło
1825-1831/1855 Fryderyk Wilhelm III
Luiza Pruska
żona Mikołaja I mimo detronizacji męża używała tytułu do 1855 r.
35 Maria Aleksandrowna 8 sierpnia 1824
Darmstadt
3 czerwca 1880
Petersburg
1841-1880 Ludwik II Heski
Wilhelmina Badeńska
żona Aleksandra II Królowa Polski w latach 1855-1880
36 Maria Fiodorowna 26 listopada 1847
Kopenhaga
13 października 1928
Klampenborg
1866-1928 Chrystian IX Duński
Luiza Hessen-Kassel
żona Aleksandra III Królowa Polski w latach 1881-1894
37 Aleksandra Fiodorowna 6 czerwca 1872
Darmstadt
17 lipca 1918
Jekaterynburg
1894-1917 Ludwik IV Heski
Alicja Koburg
żona Mikołaja II Królowa Polski w latach 1894-1917


Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. Według Długosza została wraz z mężem koronowana na królową Polski w 1025 roku. Jest to jednak tylko domysł średniowiecznego kronikarza. Miejsce i data jej śmierci są nieznane.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Józef Śliwiński: Kazimierz Wielki. Kobiety a polityka. Olsztyn: Zakład Historii Starożytnej, Średniowiecznej i Nauk Pomocniczych Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 1994, s. 124. ISBN 83-900851-1-9.