Mikałajewa: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m drobne techniczne |
m WP:SK, drobne techniczne |
||
Linia 36: | Linia 36: | ||
Po [[Atak Niemiec na ZSRR|inwazji III Rzeszy na ZSRR]] w czerwcu 1941 [[NKWD]] podjęło likwidację więzienia w [[Berezwecz]]u, ob. [[Głębokie (miasto)|Głębokie]] (patrz [[masakry więzienne NKWD 1941]]). Kilkaset osób rozstrzelano na miejscu, a pozostałych kilka tysięcy więźniów poprowadzono w kolumnie marszowej w kierunku [[Uszacz (obwód witebski)|Uszacza]]. |
Po [[Atak Niemiec na ZSRR|inwazji III Rzeszy na ZSRR]] w czerwcu 1941 [[NKWD]] podjęło likwidację więzienia w [[Berezwecz]]u, ob. [[Głębokie (miasto)|Głębokie]] (patrz [[masakry więzienne NKWD 1941]]). Kilkaset osób rozstrzelano na miejscu, a pozostałych kilka tysięcy więźniów poprowadzono w kolumnie marszowej w kierunku [[Uszacz (obwód witebski)|Uszacza]]. |
||
Po dojściu do [[Ułła|Ułły]] kolumna przeszła przez most nad Dźwiną. W okolicach kołchozu Taklinowo nadleciał niemiecki samolot i zbombardował most, który chwilę wcześniej opuścili więźniowie<ref name="Kalbarczyk">{{Cytuj pismo|nazwisko=Kalbarczyk|imię=Sławomir|tytuł=Sławomir Kalbarczyk – Zbrodnicza ewakuacja więzienia w Berezweczu w czerwcu 1941 r. W 70. rocznicę|url=http://www.ziemiamielecka.pl/?p=6957|czasopismo=Nasz Dziennik. Dodatek historyczny IPN nr 7/2011 (50)|wolumin=29.07.2011|data=2011-08-11}}</ref>. Strażnicy dostali rozkaz, by zlikwidować więźniów. Leżących więźniów rozstrzelano przy użyciu karabinów maszynowych, a tych co przeżyli dobito bagnetami. Czekiści tak się spieszyli, że pozostawili ciała na miejscu. Kilku osobom udało się uciec. Następnego dnia przyjechało speckomando [[NKWD]], które zagnało mieszkańców okolicznych wsi do zasypania ciał w dołach po ziemniakach w kołchozie Mikałajewa. Po wkroczeniu Niemców ciała pomordowanych ekshumowano i przeniesiono do olbrzymiego grobu na skraju lasu koło Taklinowa<ref name="Krahel">{{Cytuj pismo|nazwisko=Krahel|imię=Tadeusz|tytuł=Ks. dziekan Franciszek Kuksewicz|url=http://www.bialystok.opoka.org.pl/czas/nr150/art.php?artykul=kuksewicz|czasopismo=Czas Miłosierdzia. Białostocki Biuletyn Kościelny|wolumin=PAŹDZIERNIK 2002 Nr 10(150)}}</ref>. |
Po dojściu do [[Ułła|Ułły]] kolumna przeszła przez most nad Dźwiną. W okolicach kołchozu Taklinowo nadleciał niemiecki samolot i zbombardował most, który chwilę wcześniej opuścili więźniowie<ref name="Kalbarczyk">{{Cytuj pismo|nazwisko=Kalbarczyk|imię=Sławomir|tytuł=Sławomir Kalbarczyk – Zbrodnicza ewakuacja więzienia w Berezweczu w czerwcu 1941 r. W 70. rocznicę|url=http://www.ziemiamielecka.pl/?p=6957|czasopismo=Nasz Dziennik. Dodatek historyczny IPN nr 7/2011 (50)|wolumin=29.07.2011|data=2011-08-11}}</ref>. Strażnicy dostali rozkaz, by zlikwidować więźniów. Leżących więźniów rozstrzelano przy użyciu karabinów maszynowych, a tych co przeżyli dobito bagnetami. Czekiści tak się spieszyli, że pozostawili ciała na miejscu. Kilku osobom udało się uciec. Następnego dnia przyjechało speckomando [[NKWD]], które zagnało mieszkańców okolicznych wsi do zasypania ciał w dołach po ziemniakach w kołchozie Mikałajewa. Po wkroczeniu Niemców ciała pomordowanych ekshumowano i przeniesiono do olbrzymiego grobu na skraju lasu koło Taklinowa<ref name="Krahel">{{Cytuj pismo|nazwisko=Krahel|imię=Tadeusz|tytuł=Ks. dziekan Franciszek Kuksewicz |url=http://www.bialystok.opoka.org.pl/czas/nr150/art.php?artykul=kuksewicz|czasopismo=Czas Miłosierdzia. Białostocki Biuletyn Kościelny|wolumin=PAŹDZIERNIK 2002 Nr 10(150)}}</ref>. |
||
Oficjalne źródła podają liczbę 714 (715<ref name="Kalbarczyk"/>) zabitych, jednak ocalały świadek Paweł Kożuch, który leżał między ciałami zabitych, usłyszał od konwojentów liczbę 1773. Pięć lub sześć ocalałych osób uciekało do domu, lecz następnego dnia zostali złapani i rozstrzelani w wiosce Uboina, położonej na prawym brzegu Dźwiny, 15 km na północny zachód od Mikałajewa<ref name="Bautowicz">{{Cytuj stronę|url=http://www.radzima.org/be/object/8345.html|tytuł=Месца загубу грамадзянаў Беларусі і Польшчы - ахвяраў бальшавіцкага тэрору. Месца масавага расстрэлу 1941 году|nazwisko=Баўтовіч|imię=Міхась|data dostępu=2016-04-12|opublikowany=www.radzima.org|język=be |
Oficjalne źródła podają liczbę 714 (715<ref name="Kalbarczyk"/>) zabitych, jednak ocalały świadek Paweł Kożuch, który leżał między ciałami zabitych, usłyszał od konwojentów liczbę 1773. Pięć lub sześć ocalałych osób uciekało do domu, lecz następnego dnia zostali złapani i rozstrzelani w wiosce Uboina, położonej na prawym brzegu Dźwiny, 15 km na północny zachód od Mikałajewa<ref name="Bautowicz">{{Cytuj stronę |url=http://www.radzima.org/be/object/8345.html |tytuł=Месца загубу грамадзянаў Беларусі і Польшчы - ахвяраў бальшавіцкага тэрору. Месца масавага расстрэлу 1941 году |nazwisko=Баўтовіч |imię=Міхась |data dostępu=2016-04-12 |opublikowany=www.radzima.org| język=be}}</ref>. Większość zabitych nie miała wyroków, więc z punktu widzenia sowieckiego prawa byli niewinni<ref name="Kalbarczyk"/>. |
||
=== Miejsce pamięci === |
=== Miejsce pamięci === |
Wersja z 13:31, 10 lip 2018
Pomnik symbolizujący „drogę śmierci” w miejscu pochowania rozstrzelanych 26 czerwca 1941 więźniów z Berezwecza | |
Państwo | |
---|---|
Obwód | |
Rejon | |
Sielsowiet | |
Populacja • liczba ludności |
|
Nr kierunkowy |
+375 2130 |
Kod pocztowy |
211269 |
Tablice rejestracyjne |
2 |
Położenie na mapie Białorusi | |
55°14′29″N 29°15′25″E/55,241389 29,256944 |
Mikałajewa (błr. Мікалаева; ros. Миколаево, Mikołajewo; Николаево, Nikołajewo) – wieś na Białorusi, w obwodzie witebskim, w rejonie szumilińskim, siedziba sielsowietu Mikałajewa[1]. Leży na prawym brzegu rzeki Dźwiny, 25 km na południowy zachód od Szumilina, 69 km od Witebska. Przez wieś biegnie droga R114.
Historia
Na początku XX wieku w pobliżu wsi znajdował się majątek Teklenwil z dworem von Faltynów[2]. W Teklenwilu mieszkały 53 osoby, a w Mikałajewie 57. Oba majątki należały do von Faltynów i podlegały parafii w Ule w dekanacie połockim. W okresie sowieckim majątek Teklenwil zmieniono w kołchoz Taklinowo. Po II wojnie światowej majątki połączono w jedną wieś Mikałajewa.
Od 1924 miejscowość leżała w granicach BSRR. W latach 1941-1944 była pod okupacją niemiecką, następnie ponownie w BSRR, a od 1991 w Republice Białorusi.
W 1999 we wsi mieszkało 569 osób w 248 domach[3].
Droga śmierci Berezwecz-Taklinowo
- Osobny artykuł:
Po inwazji III Rzeszy na ZSRR w czerwcu 1941 NKWD podjęło likwidację więzienia w Berezweczu, ob. Głębokie (patrz masakry więzienne NKWD 1941). Kilkaset osób rozstrzelano na miejscu, a pozostałych kilka tysięcy więźniów poprowadzono w kolumnie marszowej w kierunku Uszacza.
Po dojściu do Ułły kolumna przeszła przez most nad Dźwiną. W okolicach kołchozu Taklinowo nadleciał niemiecki samolot i zbombardował most, który chwilę wcześniej opuścili więźniowie[4]. Strażnicy dostali rozkaz, by zlikwidować więźniów. Leżących więźniów rozstrzelano przy użyciu karabinów maszynowych, a tych co przeżyli dobito bagnetami. Czekiści tak się spieszyli, że pozostawili ciała na miejscu. Kilku osobom udało się uciec. Następnego dnia przyjechało speckomando NKWD, które zagnało mieszkańców okolicznych wsi do zasypania ciał w dołach po ziemniakach w kołchozie Mikałajewa. Po wkroczeniu Niemców ciała pomordowanych ekshumowano i przeniesiono do olbrzymiego grobu na skraju lasu koło Taklinowa[5].
Oficjalne źródła podają liczbę 714 (715[4]) zabitych, jednak ocalały świadek Paweł Kożuch, który leżał między ciałami zabitych, usłyszał od konwojentów liczbę 1773. Pięć lub sześć ocalałych osób uciekało do domu, lecz następnego dnia zostali złapani i rozstrzelani w wiosce Uboina, położonej na prawym brzegu Dźwiny, 15 km na północny zachód od Mikałajewa[6]. Większość zabitych nie miała wyroków, więc z punktu widzenia sowieckiego prawa byli niewinni[4].
Miejsce pamięci
Na miejscu pochowania ofiar, z inicjatywy krewnych i przy pomocy Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa[7], postawiono pomnik. Betonowy pas symbolizuje straszliwą drogę, którą pokonali więźniowie. Z jednej strony znajduje się okno z kratami i napisem Berezwecz, z drugiej krzyż, symbolizujący miejsce końcowego męczeństwa. Co roku, 26 czerwca, w dzień rozstrzelania, odbywa się tutaj msza święta pamięci ofiar. Więźniowie byli różnych narodowości, lecz dominowali Polacy. Wśród zamordowanych byli ks. Franciszek Kuksewicz – proboszcz parafii w Miorach oraz ks. Stanisław Eliasz – proboszcz parafii w Idołcie[5][8][9].
Parafia rzymskokatolicka
W Mikałajewie znajduje się parafia św. Klary i św. Faustyny Kowalskiej, leżąca w dekanacie lepielskim diecezji witebskiej[10].
Przypisy
- ↑ Государственный комитет по имуществу Республики Беларусь ГОСКАРТГЕОЦЕНТР: Николаево. maps.by. [dostęp 2016-04-17]. (biał.).
- ↑ Andrzej Rejman: Prof. Adam Hrebnicki. kresy.genealodzy.pl, 2009. [dostęp 2016-04-11].
- ↑ Г. П. Пашкоў: Беларуская энцыклапедыя. Mińsk: БелЭн, 2000. (biał.).
- ↑ a b c Sławomir Kalbarczyk. Sławomir Kalbarczyk – Zbrodnicza ewakuacja więzienia w Berezweczu w czerwcu 1941 r. W 70. rocznicę. „Nasz Dziennik. Dodatek historyczny IPN nr 7/2011 (50)”. 29.07.2011, 2011-08-11.
- ↑ a b Tadeusz Krahel. Ks. dziekan Franciszek Kuksewicz. „Czas Miłosierdzia. Białostocki Biuletyn Kościelny”. PAŹDZIERNIK 2002 Nr 10(150).
- ↑ Міхась Баўтовіч: Месца загубу грамадзянаў Беларусі і Польшчы - ахвяраў бальшавіцкага тэрору. Месца масавага расстрэлу 1941 году. www.radzima.org. [dostęp 2016-04-12]. (biał.).
- ↑ Sławomir Kowalczyk. Berezwecz - Nikołajewo. „Gazeta Wyborcza”. 21.07.1992. [dostęp 2016-04-12].
- ↑ Tadeusz Krahel. Ks. Stanisław Eliasz. „Czas Miłosierdzia. Białostocki Biuletyn Kościelny”. CZERWIEC 2002 Nr 6(146).
- ↑ Ks. Stanisław Eliasz, kapłan archidiecezji wileńskiej. katolicy1844.republika.pl. [dostęp 2016-04-12].
- ↑ Catholic.by - Мікалаева – парафія Св. Клары, панны, i св. Фаустыны Кавальскай, законніцы. catholic.by. [dostęp 2016-04-11]. (biał.).
Linki zewnętrzne
- Lato 1941 – polski dramat, Sławomir Kalbarczyk, Tysiąc ofiar z Berezwecza, 21-06-2011
- Mikałajewa na stronie internetowej radzima.org
- Monaster Bazylianów w Berezweczu na stronie internetowej radzima.org
- Pławiński Rafał, W szponach gułagu Młodość w niewoli, Wydawnictwo Jot Ka Sp. z o.o., Złotogłowice, 2010